De spermakwaliteit was nooit beter!
Al een decennium lang wordt het mannelijk heir op onze planeet om de oren geslagen met alarmberichten over de spectaculaire achteruitgang van de spermakwaliteit. Ook de dames sidderen en beven
, want worden hun mannen nu één voor één onvruchtbaar? Wij vonden het hoog tijd voor een stand van zaken. Dr. Jos verzamelde de laatste statistieken, en komt tot een verrassende conclusie.
Dr. Jos: Broek af!
GUIDO: U zegt?
Dr. Jos: Broek af. Komaan, snel een beetje. Ik ben een dokter, niets aan de hand.
GUIDO: (laat beschroomd zijn 501 zakken)
Dr. Jos: Ha, een katoenen boxershort. Zo mag ik het zien. Trek je broek maar weer op, dat ziet er keurig uit.
GUIDO: (fatsoeneert zich) Mag ik vragen wat dit te betekenen had?
Dr. Jos: Boxershorts zijn prima voor de teelballen. Laat maar hangen, laat maar wapperen, dat optimaliseert de spermaproductie.
GUIDO: Zozo. En, hoe erg is het nu gesteld met ons potentieel nageslacht?
Dr. Jos: (steekt een duim omhoog) Picobello. Kan niet beter. De spermakwaliteit was nog nooit zo goed. Alles in orde. Perfect.
GUIDO: Maar al die alarmberichten in de media dan?
Dr. Jos: (schudt zijn hoofd) Allemaal heisa voor niets. Gebaseerd op waardeloze studies. Eén bedroevende opeenstapeling van ernstige onderzoeksfouten. (toont me een bundel papier) Kijk, hier is het allemaal mee begonnen. Een studie uit '92, in Kopenhagen uitgevoerd door een zekere Niels Skakkebaek. Die heeft wat onzin uitgekraamd, jongens toch. Wat heeft die gedaan? Hij heeft een retrospectieve meta-analyse gemaakt van 61 spermacounts tussen 1938 en 1991. Spermacounts zijn gewoon tellingen van het aantal zaadcellen per milliliter. Zijn conclusie? Het aantal zaadcellen was over die periode gedaald met 50%. (theatraal) Hoeoeoeoe! 50%! Wat zijn we bang! Maar wat was die Skakkebaek nu vergeten? Dat de tellingen vóór 1970 en die erna niet op dezelfde plaats waren uitgevoerd. En de spermacount is geografisch sterk variërend. Neem nu New York, daar telt men 131 miljoen cellen/ml. In Minneapolis zijn er dat maar 100 miljoen. En in Los Angeles een luttele 73 miljoen. Conclusie? Door die geografische factor te negeren, verliest het onderzoek elke waarde. (grinnikt) Dat is eigenlijk net hetzelfde als zeggen: in het New York van 1920 woonden 1 miljoen mensen, en in het Torhout van 1999 wonen maar 20.000 mensen. Dus: de wereldbevolking is spectaculair aan het dalen. (heft zijn handen ten hemel) Snap je de foute redenering?
GUIDO: Inderdaad. Dus u zegt dat het aantal zaadcellen niet gedaald is ten opzichte van pakweg 1970?
Dr. Jos: Integendeel! Toen ze de fout van Skakkebaek doorhadden, hebben ze zijn retrospectief onderzoek twee jaar later nog eens overgedaan, maar dan op een deftige manier. Rekening houdend met geografische variatie, de veranderende methodes van de spermacount, de eventuele onthouding van de mannen in kwestie... Met 48 van diezelfde 61 historische spermacounts. En wat zagen ze dan? Het aantal zaadcellen bleek gestegen. (lacht) Het sperma wordt dus steeds beter! Wat ook blijkt uit nog nieuwere, dit keer prospectieve studies.
GUIDO: U hebt het wel steeds over kwantiteit.
Dr. Jos: (knikt) Juist, daarmee is inderdaad lang niet alles gezegd. De beweeglijkheid en de morfologie van de zaadcellen zijn minstens even belangrijk als de hoeveelheid zaad per druppel sperma. Daar heb je gelijk in.
GUIDO: Nu, hoe zit het dan met de invloed van het verloederende milieu op onze vruchtbaarheid?
Dr. Jos: (lacht wrang) De Greenpeace-fabeltjes. Dat is eigenlijk allemaal terug te brengen op één ophefmakend boek: Our Stolen Future, van Colborn, Myers en Dunanoski. Daarin wordt de oprukkende ontmannelijking uit de doeken gedaan door de schuld van vervuiling met pesticiden als DDT, met PCP's en andere organochloorverbindingen. Je kent die heisa, er zijn documentaires genoeg over op TV geweest: tweeslachtige vissen en amfibieën, alligators in de Everglades met minuscule geslachtsorganen. (schudt het hoofd) Die organochloorverbindingen zouden een oestrogene werking hebben. De zogenaamde xeno-oestrogenen. Daar heb ik maar twee woorden voor: so what?
GUIDO: Dat lijkt me toch allemaal niet erg gezond.
Dr. Jos: (heft zijn wijsvinger) Ken je het verhaal van The Silent Spring? Dat maakt alles meteen duidelijk. Je weet dat er in Australië erg veel lammetjes en schapen worden gekweekt. Rond 1940 zaten de schapenboeren daar met de handen in het haar. Er was een epidemie van doodgeboren lammetjes, de schapen werden steriel, in een fatale lente werden bijna geen lammetjes geboren. The Silent Spring! De bedrijven gingen bij bosjes failliet, en men had al vlug een zondebok gevonden: DDT. (lacht) Nonsens. In '46 vond men de echte oorzaak. De schapen werden onvruchtbaar van het eten van klavertjes. Gewone, onschuldige klavertjes! Daar zitten twee oestrogeenachtige molecules in: genisteïne en formomonethine. Vrij zwakke fyto-oestrogenen zijn dat, maar ze maken wel 5% uit van de klaverbladeren, en dat is enorm veel. En snap je nu waarom die stoffen in die klavertjes zitten?
GUIDO: Door de vervuiling?
Dr. Jos: (boos) Maar nee, kalf! Dat is een puur natuurlijk verdedigingsmechanisme van de klavertjes. Zeer gesofisticeerd: in plaats van het dier te vergiftigen, zoals veel andere planten doen, wordt het onvruchtbaar gemaakt. En daar zit een prachtig regelmechanisme achter. In een vruchtbaar seizoen, met veel regen, zal er meer water in de klaverblaadjes zitten, en zal het fyto-oestrogeengehalte dalen. Meer dan genoeg klavertjes, dus mogen er wat meer lammetjes zijn. Maar in een droog seizoen, wanneer de klavertjes het moeilijk hebben, zal het fyto-oestrogeengehalte veel groter worden. Bijgevolg worden er minder lammetjes geboren, dus heeft de klaver meer kans op overleving. Puur natuur is dat. Een subliem systeem. Heeft niets, maar dan ook niets met milieuvervuiling te maken.
GUIDO: Vinden we die fyto-oestrogenen alleen in klavertjes?
Dr. Jos: Ho, bepaald niet! In wortelen, aardappelen, selder, ginseng, plantaardige oliën, koffie, look, en vooral in soja. Allemaal vol fyto-oestrogenen, ook bekend als flavenoïden. Per dag krijgt een mens door zijn voeding 102 microgram oestrogeen-equivalenten naar binnen. Om maar eens te vergelijken: de dagelijkse dosis oestrogenen van een klassieke anticonceptiepil is 18675 microgram. En weet je wat de dagelijkse dosis xeno-oestrogenen is? Dus uit organochloorverbindingen uit het milieu? 0,0000025 microgram. (lacht) Komaan zeg!
GUIDO: Waarom dan toch die groene tegenkanting?
Dr. Jos: (haalt de schouders op) Omdat die per se een industriële zondebok willen vinden. Het strafste staaltje was een studie in Science, in 1996. Daar werd gesteld dat een combinatie van verschillende organochloorverbindingen de oestrogeenwerking zou vermenigvuldigen met een factor 1600. Bullshit! Het jaar daarop is die studie met rode kaken teruggetrokken wegens niet reproduceerbaar. Een miskleun à la koude kernfusie. Maar dan was het nog niet gedaan. Dan kwamen de groene jongens met het argument dat xeno-oestrogenen een veel grotere halfwaardetijd hebben, dat die - in tegenstelling tot andere oestrogenen - worden opgestapeld in het vetweefsel. (blaast) En dan? Stel dat dat waar is, dan nog moet je 40 miljoen dagen wachten voor je de hoeveelheid hebt opgestapeld die je op 1 dag langs natuurlijke weg via planten binnenkrijgt. (hoofdschuddend) Dat is meer dan honderdduizend jaar! Allemaal onzin.
GUIDO: We hoeven ons dus geen zorgen te maken?
Dr. Jos: In het geheel niet. Alles is bijzonder kits achter de rits.
(RVC)
Dr. Jos' 5 gouden tips voor gezond sperma
1) draag boxershorts van natuurlijk katoen
2) vermijd warme baden van meer dan 35°C
3) doe niet aan sport
4) zorg voor een voldoende hoog cholesterolgehalte
5) ejaculeer geen 3 keer per dag, maar onthoud je ook geen 7 dagen
Dr. Jos beveelt geïnteresseerden volgende verhelderende lectuur aan:
Tolman, Nature's hormone factory: endocrine disruptors in the natural environment, ESEF
Bonde e.a., Relation between semen quality and fertility: a population-based study of 430 first-pregnancy planners, Lancet., okt. 1998
Toppari, Is semen quality declining?, Andrologia., nov-dec. 1996
Fisch e.a., Geographic variations in sperm counts: a potential cause of bias in studies of semen quality, Fertil-Steril., mei 1996
Fisch e.a., Semen alalyses in 1,283 men from the United States over a 25-year period: no decline in quality, Fertil-Steril., mei 1996
Rasmussen e.a., No evidence for decreasing semen quality in four birth cohorts of 1,055 Danish men born between 1950 and 1970, Fertil-Steril., dec. 1997
Sherins, Are semen quality and male fertility changing?, N-Eng-J-Med., feb. 1995
Larkin, Male reproductive health: a hotbed of research, Lancet., jul. 1998
Pellestor e.a., Effect of long abstinence periods on human sperm quality, Int-J-Fertil-Menopausal-Stud., sep-okt. 1994
Shafik, Effect of different types of textile fabric on spermatogenesis: an experimental study, Urol-res., 1993
Sugkrakoek e.a., Levels of cholesterol and phospholipids in freshly ejaculated sperm from fertile and unexplained infertile men, Fertil-Steril., apr. 1991
Arce e.a., Exercise and male factor infertility, Sports-Med., mrt. 1993
Munkelwitz e.a., Are boxer shorts really better? A critical analysis of the role of underwear type in male subfertility, J-Urol., okt. 1998
Thonneau e.a., Heat exposure as a hazard to male fertility, Lancet., jan. 1996