De drie hoofdsteden van de Champagne
Sinds de democratisering van de cava is het laten knallen van een flesje bubbels een bijna dagelijks ritueel geworden in onze contreien. Alleen als het bijzonder feestelijk mag zijn, wordt nog een fles echte champagne gekraakt. Over de gelijkenissen en verschillen tussen beide parelende wijntjes zullen we het hier niet hebben, wel over de fijne en makkelijk bereikbare Noord-Franse streek waar de champagne vandaan komt.
Reims
Is Reims de hoofdstad van de champagne? Dat zullen de collega's in Epernay niet graag horen, maar Reims is in elk geval wel de enige champagnestad met een onmiskenbaar grootstadsgevoel. Historisch gezien is Reims de stad waar bijna alle Franse koningen werden gekroond, in de gotische kathedraal, waarna ze met een vergulde koets in triomf richting Versailles reden. De kathedraal werd zwaar beschadigd in de Eerste Wereldoorlog (de rest van Reims lag zelfs zo goed als helemaal in puin) maar is inmiddels volledig heropgebouwd. Het is een van de prachtigste middeleeuwse kathedralen van Europa, volgens sommigen zelfs de allermooiste. Het interieur kan iedereen gratis bekijken, maar het loont de moeite om ook een spectaculair geleid bezoek te boeken op de torens, de gewelven en het dak. Als je jonger bent dan 26, kost dat niets. Je haalt het ticket (de gidsen vertrekken om het uur) in het naast de kathedraal gelegen
Palais du Tau, waar je meteen ook een tentoonstelling over de koningskroningen kan bezoeken.
Reims kent een bruisend nachtleven. De langwerpige
Place Drouet d'Erlon is aan beide zijden bezaaid met bars en restaurants. Iets meer trendy en eigenlijk ook wel gezelliger is de
Place du Forum, met leuke bistro's rond een openluchttheater.
... en wat valt er in de buurt te beleven?
Ten zuiden van de stad ligt de Montagne de Reims, een natuurpark vol beboste heuvels met wijnranken van champagneboeren op de flanken. Ga zeker wandelen tussen de Faux de Verzy, bizar kronkelende bomen die als decor voor Game of Thrones zouden kunnen dienen. In de Phare de Verzenay kan je dan weer een vuurtoren beklimmen voor een prachtig uitzicht over de glooiende omgeving, waarna je bijleert over de lokale druiventeelt in het moderne museum dat eraan vasthangt.
Epernay
Epernay is een nogal onopvallend provinciestadje aan de Marne dat op zich nauwelijks een bezoek waard zou zijn, ware het niet dat hier alles draait rond het wereldberoemde luxeproduct. Het ordinaire en doordeweekse van wat uiteindelijk niet meer is dan een industriestadje, maakt in één klap plaats voor glitter, glamour en luxe als je de twee kilometer lange, kaarsrechte
Avenue de Champagne betreedt. Hier hebben de beroemdste champagnehuizen hun kelders, en bovengronds hebben ze onvervalste kastelen gebouwd.
Moët & Chandon, Mercier, De Castellane, Lafond, Pol Roger en
Perrier-Jouët hebben hier hun pompeuze hoofdkwartieren. De kelders, uitgehouwen in de krijtbodem, zijn in totaal meer dan tweehonderd kilometer lang. De
Avenue de Champagne wordt wel eens de duurste straat ter wereld genoemd, niet zozeer door het patrimonium, maar door de tientallen miljoenen waardevolle flessen champagne die onder het trottoir worden bewaard.
De
Avenue de Champagne in Epernay is de beste plaats om een champagnekelder te bezoeken, niet omdat de champagne hier per se het lekkerst is, wel omdat de kelders het spectaculairst zijn. Je komt in een kil, ondergronds labyrint van meerdere verdiepingen terecht, waarin je de verschillende productiestadia van de champagne te zien krijgt. Wij kozen voor de tour van
Moët & Chandon, omdat je dan onder meer oog in oog staat met het heiligste vocht van de streek: rijpende flessen
Dom Pérignon.
... en wat valt er in de buurt te beleven?
Epernay ligt in de pittoreske Marnevallei, waar je door glooiende wijngaarden kunt wandelen van dorp naar dorp. Veel van die dorpjes hebben zelfs geen bakker of café, maar ze hebben allemaal minstens een vijftal champagneboeren. De champagne die je daar proeft en/of koopt, is veel goedkoper dan de merkflessen in Reims of Epernay, en minstens even lekker. In de Marnevallei ligt ook het Kasteel van Boursault, eigendom van Veuve Clicquot, en aan de overkant mag je het stemmige dorp Hautvillers niet missen. Dit is de wieg van de champagne, want in de kloosterkerk van Hautvillers ligt Dom Pérignon begraven, de monnik die volgens de overlevering de techniek heeft bedacht om champagne te maken.
Troyes
Troyes is veruit onze favoriete champagnestad. Het is een stijlvolle, levendige studentenstad met een verbluffend gerestaureerd en verkeersvrij historisch centrum. Daar zie je prachtig mooie middeleeuwse vakwerkhuizen, die vervaarlijk leunend de zwaartekracht lijken uit te dagen en soms zo dicht opeen zijn gebouwd dat de gevels van tegenoverstaande huizen elkaar bijna raken (ga naar de
Ruelle des Chats als je dit wil zien). Niets is aangenamer dan een terrasje doen in de
Rue Champeaux, Rue Môle of de
Rue Urbain IV, of aan de carrousel op de
Place Foch. De champagne is hier minder opdringerig aanwezig dan in Epernay of Reims, maar kenners beweren dat de zuidelijker gelegen druiven rond Troyes een verfijndere wijn opleveren. Proeven en zelf oordelen, is de boodschap. En proef dan meteen ook de lokale specialiteit
andouillette, een scherp smakende ingewandenworst. Niet voor iedereen weggelegd, maar als je het aandurft, bestel er dan eentje bij
Aux Crieurs de Vin aan de
Place Jean Jaurès, de allergezelligste en lekkerste bistro van Troyes.
Als je toch in Troyes bent, kan je een paar uur de
banlieue induiken om in Saint-Julien-les-Villas het grote complex met fabriekswinkels te bezoeken. Daar koop je merkkledij tegen outletprijzen. Een beetje als
Maasmechelen Village dus, maar dan op z'n Frans, en in elk geval véél goedkoper dan de winkelstraten in het centrum van Troyes.
... en wat valt er in de buurt te beleven?
Onder Troyes ligt de Côte des Bar, waar je de meest zuidelijk gelegen wijngaarden van de Champagnestreek vindt. Hier is het Frankrijkgevoel compleet: dit is een schitterend gebied voor een autotochtje van een of meerdere dagen. Onze favoriete stop is het schilderachtige dorp Essoyes, waar de impressionist Pierre-Auguste Renoir de laatste jaren van zijn leven doorbracht en ook werd begraven. Je kan er zijn atelier en zijn graf bezoeken. Overal in het dorp verwijzen pancartes en reproducties naar het leven van Renoir. Geen kunstliefhebber? Ga dan zeilen op de meren in het Forêt d'Orient of ga een dagje pretparken in Nigloland bij Dolancourt, waar je de gloednieuwe megacoaster Alpina Blitz kunt uittesten.
DE CHAMPAGNESTREEK praktisch
Hoe er geraken?
Zowel Reims, Epernay als Troyes hebben een treinstation. Je geraakt er vanuit België via een overstap in Rijsel of Parijs, afhankelijk van de vraag of je de Thalys wil nemen of niet. Dienstregelingen vind je op www.sncf.com; tickets kan je kopen op www.b-europe.com.
Naar Franse normen is de Champagnestreek helemaal niet zo ver. Met de auto sta je op een kleine drie uur al in Reims. Epernay ligt nog geen halfuurtje verderop. Troyes ligt het verst van België verwijderd, op een dikke vierhonderd kilometer. Het voordeel aan de auto is dat je je koffer kunt volladen met champagne. Het nadeel is dat je péage moet betalen (bereken het tarief op www.autoroutes.fr), dat parkeren in de steden geld kost en dat de Franse politie regelmatig alcoholcontroles uitvoert in de streek, om buitenlandse champagneproevers te strikken.
Slapen
De Champagnestreek is bijzonder toeristisch, dus er is logement voor alle budgetten. Het leukst zijn de typisch Franse opties Gîtes de France (www.gites-de-france.com), waarbij je een huisje huurt met een groep vrienden, en Chambres d'Hôtes (www.chambresdhotes.org), waarbij je overnacht in een kamer bij mensen thuis, vergelijkbaar met de Engelse bed&breakfastformule.
Wanneer gaan?
Stel je geen al te idyllisch Franse zonvakantie voor als je naar de Champagnestreek trekt, want je bevindt je in Noord-Frankrijk, waar het klimaat min of meer vergelijkbaar is met het onze. Wisselvallig en onvoorspelbaar dus. In de winter kan het er zelfs vriezen en sneeuwen. De lente kan zeer aangenaam zijn, zeker als de wijnranken in bloei staan. De zomer is het toeristisch topseizoen en dus duurder, terwijl je in de herfst de druivenpluk kan meemaken.
(HDP)