Op kot bij oma en opa...

Studenten van de Karel de Grote Hogeschool kunnen vanaf dit jaar op kot in woonzorgcentra, waar ze in ruil voor een gunstige huurprijs wekelijks een paar uur van hun tijd doorbrengen met de bejaarde bewoners. Gent en Leuven introduceerden enkele jaren geleden al een project waarbij ze senioren met een kamer op overschot koppelen aan studenten die zoekende zijn, maar qua kandidaten loopt het niet echt storm. Jammer, vinden Marlene Germis (82) en Nicolas Délétroz (22), die maar al te graag terugblikken op de twee jaar die de student bij Marlene inwoonde.
 
 
Het is een bloedhete dag in de Gentse stadsrand, maar in de luwte van de druiventakken die Marlenes terras overschaduwen, is het bijzonder aangenaam zitten. Ze heeft een doos zandkoekjes opengetrokken en zet een kopje verse thee, terwijl Nicolas en ik kennismaken.
 
“Toen ik aan mijn hogere studies gitaar aan het Conservatorium in Gent begon, pendelde ik eerst vanuit Brussel, maar de afstand telkens overbruggen, bleek toch niet zo evident,” vertelt Nicolas, die half Zwitsers en half Frans is. “Via de dienst studentenhuisvesting van Hogeschool Gent ging ik op zoek naar een kamer in Gent en zo kwam ik bij Marlene en Charles terecht. Ik had tussen mijn 14 en 17 al bij een oma – niet míjn oma – ingewoond in Charleroi, dus ik wist op voorhand wel dat het concept me lag. Aangezien ik zelf op een festival in Frankrijk werkte en mijn kans op die kamer niet wou mislopen, vroeg ik mijn vader en zus om langs te gaan voor een kennismakingsgesprek. Het klikte wel, zeiden ze, dus vertrouwde ik erop dat het daar wel oké ging zijn.”
Marlene, die er intussen is komen bijzitten, redeneerde op dezelfde manier: “Op den duur voel je dat wel aan. Ik heb altijd studentenkamers verhuurd in mijn eigen woning. Ik heb bij wijze van spreken nooit anders geweten. We waren nog maar pas getrouwd of er trok al een Australiër bij ons in. Het leuke is dat je echt een band smeedt, die persoon wordt bijna familie. Zo wíl ik het ook: ik leef mee tijdens de examens en haal alles uit de apotheekkast als ze zich niet 100% voelen. Indertijd ben ik zelfs nog met studenten de stad rondgegaan om ze wat wegwijs te maken. De studentenbuurt vinden ze vanzelf wel, maar ik wil ze ook graag andere plekjes tonen die de moeite waard zijn, en ondertussen een beetje vertellen over het ontstaan van de stad. In ruil kunnen ze bijvoorbeeld eens een zware emmer dragen, vuilniszakken buiten zetten, een boodschappentas legen, een nieuwe lamp indraaien… Zo van die dingen. Of helpen met computertoestanden. Om je kamer online te verhuren, moet je foto’s uploaden. Dat is voor veel ouderen niet evident.”
Nicolas: “Maar ‘t is niet zo dat ik er telkens een takenlijst kreeg hoor. (lacht) Studenten worden misschien afgeschrikt omdat ze denken dat je ‘die oude mensen’ voortdurend moet helpen. Na al die jaren mag je eindelijk vanonder moeders vleugels weg, dan wil je natuurlijk van je vrijheid genieten en geen waslijst regels moeten opvolgen. In Charleroi moest ik wel op een bepaald uur thuis zijn, ik was dan ook heel wat jonger, maar nu was ik vrij om te gaan en staan waar ik wou. En tegelijk voelde het aan als thuiskomen, want ik kon voor alles bij Marlene en Charles terecht. We hebben supergoeie babbels gehad. Het leeftijdsverschil deed er niet echt toe, integendeel. Momenten delen met mensen van andere leeftijden is zó boeiend, iederéén zou het moeten doen.” Marlene knikt. “Er zijn niet veel mensen meer die den oorlog hebben meegemaakt, dus het moet toch wel interessant zijn voor bijvoorbeeld geschiedenisstudenten om die verhalen eens te horen? En ingenieursstudenten die terechtkomen bij ingenieurs op rust, die hebben ook wel wat te vertellen aan elkaar, veronderstel ik. Zelfs al zit je niet in hetzelfde vak, gewoon samen eens een televisieprogramma bekijken en elkaars visie erover horen… Een betere manier om elkaars leefwereld te ontdekken, is er bijna niet.”
 
“Kijk!” Marlene wijst naar enkele pimpelmeesjes die verfrissing zoeken in een schaaltje water een beetje verder op het terras. “Ik denk dat er twee families zijn die hier af en toe langskomen. We hebben blijkbaar enkele planten die bij hen in de smaak vallen.” De beltoon van haar gsm schrikt de vogeltjes op.  
 
Ik vraag of er op voorhand bepaalde afspraken zijn gemaakt. “Een student is toch geen onnozelaar?” antwoordt Marlene. “Ze weten toch zelf ook wel wat kan en wat niet. Strontzat binnenvallen in het holst van de nacht, is not done. En het licht uitdoen als je de kamer verlaat en de kraan dichtdraaien als je je handen inzeept, dat zijn toch dingen die vanzelfsprekend zijn? Akkoord, in het begin is ’t even aftasten en wennen, maar zolang je maar je mond opendoet als je iets niet leuk vindt, komt het wel goed. Je kan uiteindelijk toch geen gans jaar op je tanden bijten, al zeker niet in je eigen huis. Misschien is het wel een goed idee voor sociale diensten om een maatschappelijk werker langs te sturen na enkele weken, om te kijken of alles vlot verloopt en zo eventuele wrijvingen samen te bespreken. Ikzelf heb in al die jaren maar een paar farcen meegemaakt. Er heeft één keer een student bijna het huis in de fik gestoken nadat een peuk op de matras was beland. Gelukkig bleef het bij een dikke rookwolk, maar ik had wel enorm veel waterschade. Een andere student, die fotografie studeerde, had haar foto’s gespoeld in een klein lavabootje op de kamer. Een maand nadat ze weg was, zaten we met een lek. Toen bleek dat een bepaalde stof van die foto’s de buizen had kapot gevreten. Goh ja. Meestal loopt het wel goed hoor. (lacht)”
 
“Zijn pantoffels staan hier nog altijd”
 
Wat vonden jouw kinderen eigenlijk van het feit dat er studenten kwamen inwonen? Marlene: “Ik heb twee zoons, ondertussen in de vijftig ook, en die waren wel fan van het concept. Ze hebben met al die meisjes gevreeën. (lacht) Eigenlijk denk ik dat vooral ouderen sceptisch staan tegenover het idee om een wildvreemde jongere in huis te halen. En degenen die er wél voor openstaan, moeten nog aan bepaalde voorwaarden voldoen: een eigen huis hebben, een kamer ter beschikking hebben die minimum 12 vierkante meter telt, een rookmelder op elke verdieping, enzovoort.” Nicolas vult aan: “Daarnaast zijn er waarschijnlijk veel studenten die geen zin hebben om alleen bij die oude mensen te gaan zitten, en daarom opteren voor cohousing met andere studenten. Maar er is een groot verschil tussen bij een ouder persoon wonen en bij een ouder persoon wonen die hulp nodig heeft. Al zullen studenten die puur in uitgaan geïnteresseerd zijn, zich zeker niet opgeven voor zo’n initiatief.” Ik richt me opnieuw tot Marleen: was Nicolas geen grote uitgaander? “Toch wel, maar meestal was hij weg om muziek te gaan spelen. En als hij thuiskwam, was hij heel stil. Schoenen uit, slofkes aan… (draait zich naar Nicolas) Uw pantoffels staan hier trouwens nog. (lacht)”
 
Ik vertel dat er in Nederland specifieke initiatieven bestaan waarbij studenten inwonen bij vluchtelingencentra in ruil voor een lage huurprijs en vrijwilligerswerk. In Denemarken gaan ze zelfs nog een stapje verder en laten ze studenten intrekken bij ex-gevangenen ter bevordering van de re-integratie. “Wow, superinitiatief!” reageert Nicolas enthousiast. “Zeker voor wie rechten of criminologie studeert, maar eigenlijk voor iedereen. In Denemarken ligt het aantal recidivisten trouwens veel lager dan in overige landen, dus we kunnen nog iets van leren van hen.” Marleen heeft haar twijfels. “Je mag de medebewoner natuurlijk niet gaan beschouwen als studie-object. Een psychologiestudent die met psychiatrische patiënten gaat samenwonen om ze te bestuderen bijvoorbeeld? Dat gaat voor mij te ver. Waar is het menselijke aspect naartoe?”
 
Een tijgerkat krult tussen onze benen. “Dat is mijn oude, magere poes. Ze is doof, daarmee dat ze zo luid miauwt. Al is ze er vorige week wel nog in geslaagd een van die mooie vogeltjes te vangen.” De kat lijkt van de aandacht te genieten en springt op tafel. “Kom, wees ne keer beleefd,” zegt Marlene terwijl ze het beestje voorzichtig wegduwt.
 
“In de laatste weken heb ik eens een huisconcert georganiseerd, waar Nicolas zijn examenstuk kon brengen voor publiek bij wijze van generale repetitie. Ik ben toen de hele buurt rondgegaan om uitnodigingen in de brievenbussen te droppen, en ’t was een groot succes. Het concert was schitterend en de mensen zijn gebleven tot na middernacht. Ik had natuurlijk ook een cake gebakken en wat wijn voorzien, ge kent da. Een heel gezellig samenzijn.” Hoe zijn examen uiteindelijk is verlopen? “Hij is ergens blijven steken en heeft het niet willen afmaken. Twee docenten konden hem nog overtuigen zijn overige stukken te brengen, maar hij kreeg toch tweede zit. Nu wil hij zijn studie in een andere school voortzetten - hij spreekt van Groot-Brittannië - waar het niveau hoger ligt en het diploma nog meer waard is. Jammer van het verloren jaar, vind ik, maar als het zo in zijn hoofd zit, is er maar weinig tegen in te brengen. Nicolas is een echte artiest, ook qua karakter. Heel begaafd, maar best koppig. Ook altijd te laat trouwens, en behoorlijk verstrooid. Voor een ander examen was hij zijn zwarte schoenen vergeten en moesten we daar last minute nog een paar zien te lenen. (lacht)” Ik vraag aan Marlene of zij zelf een goeie studente was. “Ik heb eerst geneeskunde gestudeerd, maar werd vier keer gebuisd door dezelfde prof. Werkelijk een ellendige mens. Ik ben dan maar overgestapt naar pedagogie. Daarna heb ik nog voor orthomoleculaire voedingsconsulente gestudeerd. Ik heb altijd als traiteur gewerkt en ben ook vandaag nog bezig met voeding. Ik maak mijn eigen druivensap, confituur van lijsterbessen enzovoort. Een beetje van alles eigenlijk. Je kan een student ook niet bij saaie mensen steken hé, want dan heeft die er niet veel aan. (lacht)”

(SVR)