20 strips voor onder de kerstboom

Op zoek naar een kerstgeschenk dat niet binnen de kortste keren op een tweedehandssite belandt? Geef eens een mooie strip cadeau. GUIDO selecteerde 20 strips voor onder de kerstboom.
 
Kinderland - Een jeugd in de schaduw van de Muur (Soul Food Comics)
 
De Duitse tekenaar Mawil (Markus Witzel) werd geboren in Oost-Berlijn in 1976. Een eenvoudig rekensommetje leert dat hij dus tot zijn 13de opgroeide in de communistische DDR, tot in 1989 de Muur viel. Kinderland is een bijna driehonderd pagina's tellende evocatie van zijn jeugd achter de Muur. Het is een bedrieglijk eenvoudige, maar rake strip die terecht aantoont dat kinderen altijd en overal kinderen zijn en blijven, ook al brengen ze hun jeugd door in een totalitair systeem. In sommige scènes vergeet je bijna dat het verhaal zich in Oost-Berlijn afspeelt, tot de Muur weer eens een straat in twee blijkt te snijden, of het wekelijkse luchtalarm over de daken van de woonkazernes schalt. Kinderland is niet nieuw - de Duitse versie dateert al van 2014 en won de Max und Moritz-prijs - maar blijft dankzij de vlotte teken- en vertelstijl van Mawil een even charmant als relevant tijdsdocument.
 
Andy - Feitelijke fictie: De vele levens van Andy Warhol (Scratch)
 
De stripkunstige tour de force van het jaar komt uit Nederland. Typex (Raymond Koot), de tekenaar die een paar jaar geleden een gesmaakte biografie van Rembrandt tekende), brengt een vuistdik boek (562 pagina's!) uit waarin hij op "feitelijk fictieve" wijs aan de slag gaat met het leven van Andy Warhol. Het opzet is ambitieus: Typex eigent zich doodleuk de vele stijlen uit de carrière van het New Yorkse pop-art-icoon toe en gebruikt ze in de tien delen van de biografie, die hij zelf trouwens aanraadt om met mate te consumeren: één deel per leessessie. De tien hoofdstukken hebben alle een andere steunkleur, die als magisch tevoorschijn komt wanneer je je duim over de verzilverde rand van de pagina's laat glijden. Een magistraal werkstuk, barstend van de creatieve energie, om te degusteren als een fijnproever.
 
Het Amusement (Oogachtend)
 
Een depressie in Gent, een psychose in Tokio en tot rust en inkeer komen in Parijs. Het leven van Brecht Evens, de grafische wonderboy van de jonge Vlaamse strip, is de voorbije jaren bepaald woelig verlopen. Die storm van kortsluitingen en catharsis in zijn hoofd heeft hij van zich af getekend in een reusachtige caleidoscoop van een strip, die zo mogelijk nog zwaarder in de hand ligt als de Warhol-baksteen van Typex. Het Amusement is grafisch vuurwerk. De kleur spat van elke pagina en de virtuoze inventiviteit van Evens is onuitputtelijk. Maar Het Amusement is helaas ook zo goed als onleesbaar. De dialogen doen denken aan flarden conversatie die je opvangt in de werveling van het nachtleven: onduidelijk, fragmentarisch en oppervlakkig. Als het Evens' bedoeling was die sensorische overload te evoceren, dan is dit boek geslaagd. Maar biedt het ook leesplezier? Niet echt.
 
Kivu (Le Lombard)
 
Kivu is een oneshot over een actueel thema: het werk van de Congolese gynaecoloog Denis Mukwege, die dit jaar de Nobelprijs voor de Vrede won voor zijn hulp aan verkrachte oorlogsslachtoffers in Oost-Congo. Bovendien werd het scenario geschreven door Jean Van Hamme, de gepensioneerde bestsellerauteur van 'Thorgal', 'XIII' en 'Largo Winch'. Van Hamme was zo geraakt door het verhaal van Mukwege dat hij zijn schrijfpen nog één keer afstofte - hij wordt in januari tachtig. Kivu is niet zijn beste werk, en het helpt niet dat hij zijn script heeft laten uittekenen door Christophe Simon, een matige tekenaar die het vak heeft geleerd onder de vleugels van de toen ook al hoogbejaarde Jacques Martin. Simon weet aardige decors op papier te krijgen, maar zijn personages zijn houterig en de pagina's met praatscènes zijn bedroevend zwak van opbouw.
 
Don Quichot (Soul Food Comics)
 
Alles is al een keer verteld, zo luidt het adagium van veel auteurs, waarna ze dapper weer aan de schrijftafel plaatsnemen om, euh, iets te vertellen. De Duitse tekenaar Felix Görmann alias Flix vindt dit ook, want hij nam de 17de-eeuwse klassieker van Cervantes als uitgangspunt, gaf er een hedendaagse draai aan (windmolens zien er vandaag op zijn zachtst gezegd een tikje anders uit dan in het Spanje van vierhonderd jaar geleden, maar als ze te dicht bij iemands huis staan, wordt er nog steeds tegen gevochten) en sleepte er zowaar Batman en Robin bij. Het resultaat is een niet oninteressante observatie van een stugge man die worstelt met de eerste symptomen van dementie, maar Flix' teken- en vertelstijl zijn te vermoeiend om heus leesplezier te genereren.
 
Eldorado (Oogachtend)
 
Tobias Schalken is een Nederlandse graficus en stripmaker die niet vies is van een vormexperiment meer of minder. Dat maakt zijn avant-gardestrips niet bepaald toegankelijk (zijn Eiland-cyclus met Stefan van Dinther was zelfs ronduit hermetisch), maar de lezer die wat moeite doet, wordt rijkelijk beloond. Eldorado, een prijzig, maar prachtig vormgegeven boek, bundelt 168 pagina's bevreemdende strips en surrealistische schilderijen die op het eerste gezicht weinig met elkaar te maken hebben, maar allen in hetzelfde bizarre poëtische universum ronddolen. Geen boek om in één ruk uit te lezen, maar om wekenlang te koesteren op je nachtkastje.
 
Zwartkijken (Blloan)
 
Zwartkijken bundelt de zwartgallige gags die André Franquin van 1977 tot 1983 tekende voor de al snel ter ziele gegane Spirou-bijlage Le Trombone Illustré en later voor Marcel Gotlibs subversieve humortijdschrift Fluide Glacial. Het zijn soms perverse, vaak smakeloze, nu en dan schokkende maar over de hele lijn meesterlijke strips waarin Franquin met brio uit het keurslijf van het jeugdblad Robbedoes brak. De dynamiek die hij tot leven kon roepen middels een wit blad papier en een krasserige Rotringpen, zal wellicht nooit meer geëvenaard worden. In deze nieuwe integrale vind je naast alle gags ook onuitgegeven tekenwerk en twee openhartige interviews met Franquin.
 
Madelfried (Oogachtend)
 
Zelfs als strips je geen zier interesseren en je nooit een krant of tijdschrift doorbladert, heb je vast al wel een keer gelachen met een cartoon van Kim Duchateau, want de man is zo geestig en gevat dat zijn moppen vaak viraal gaan op sociale media. Kim timmert dan ook al decennia aan de weg, met verdiend succes. Madelfried is een uitstekend album om een overzicht van zijn parcours te krijgen, want deze collectie absurdistische stopcomics over een konijn dat zich een superheld waant, bevat strips van in de jaren negentig tot vandaag. Wat opvalt in de oudere gags, is dat Kim ook toen al zeer grappig uit de hoek kon komen, maar nog op zoek was naar een eigen stijl, want de Madelfried van toen leek sprekend op het cynische lieveheersbeestje van Gotlib.
 
Aldo (Blloan)
 
'Plastieken Plunk'-winnaar Yannick Pelegrin, een discipel van de Luca School of Arts, die met Aldo zijn debuutalbum tekende, is overduidelijk een bewonderaar van het Amerikaanse stripfenomeen Chris Ware. Aldo baadt net als de klassieker Jimmy Corrigan in een melancholische, wereldvreemde sfeer en hier en daar doet Pelegrin interessante dingen met een bladspiegel vol piepkleine prentjes. Het boek gaat over een (op het eerste gezicht) ordinaire jongeman die zich onsterfelijk waant: hij is al drie eeuwen lang 28 jaar jong gebleven. Of gaat het over een psychiatrische patiënt die worstelt met psychosen? Een intrigerend en gelaagd, zij het nog ietwat fragiel en onevenwichtig debuut.
 
De zomer van haar leven (Soul Food Comics)
 
Barbara Yelin is een van de meest gerespecteerde stripauteurs van Duitsland. Haar vuistdikke graphic novel Irmina werd al eerder in het Nederlands vertaald. Over De zomer van haar leven zijn we wat minder enthousiast. Hoewel dit boek door Yelin ook weer prachtig werd geaquarelleerd, komt het verhaal van de eveneens Duitse Thomas Steinaecker nooit echt van de grond. Het gaat over een vrouw die in een bejaardentehuis haar voorbije bestaan overpeinst en twijfelt of ze tijdens haar leven de juiste keuzes heeft gemaakt op vlak van liefde en carrière. De hoofstukken zijn te kort en fragmentarisch, zodat we het vrij moeilijk hadden om mee te leven met de personages. Het resultaat is een nogal koel en afstandelijk album, en dat kan de bedoeling niet zijn geweest.
 
De Ronde van België van Meneer Iou (Blloan)
 
'Meneer Iou' heeft Vietnamese roots, werd geboren in Charleroi en groeide op in Brussel, waar hij illustratie studeerde. De goedkope vliegreizen beu besloot hij met de fiets België te verkennen en daarover stripgewijs te bloggen. Zijn flarden fietsweekends zijn nu gebundeld in De Ronde van België van Meneer Iou. Hoewel ze charmant zijn getekend - Iou's minimalistische stijl is aantrekkelijk - zijn de verslagjes ergerlijk banaal. Zoals zoveel bloggers heeft deze Meneer vrijwel niets te vertellen, tenzij je geïnteresseerd bent in het feit dat hij liever in het gras picknickt dan kasseien vreet en iets hebt aan hemeltergende clichés als 'België is piepklein, maar je ontdekt altijd wel iets nieuws'. Zijn concept rammelt trouwens, want sinds wanneer liggen Maastricht en Guise in België?
 
Doorsnee (Oogachtend)
 
De jonge tekenares Phaedra Derhore sleepte (te) veel kilo's met zich mee. Ze nam het ingrijpende besluit om een maagverkleining te laten uitvoeren en verwerkte die levensveranderende ervaring in haar graphic-noveldebuut. Doorsnee is een heel persoonlijk, maar bijzonder toegankelijk en optimistisch verhaal over wat zwaarlijvigheid betekent voor een jonge vrouw en de impact van de ingreep op Phaedra's leven en psyche. Ze heeft er een volwassen vertelde en uitstekend getekende strip van gemaakt, met geen woord te veel en knappe grafische vondsten, zoals de rimpeling van water die haar spiegelbeeld doet afslanken. Grappig detail: in het dankwoord staat een vermelding voor de Leuvense politie, die Phaedra's schetsboek terugvond waarin ze deze strip had voorbereid.
 
Bonneville 1: Vier Nul Zeven! (Dargaud)
 
De tekenstijl van Marvano, alias Mark Van Oppen, is in de loop der jaren almaar statischer geworden. Actiescènes heeft hij nooit graag getekend, wat niet meevalt als je voeling hebt voor sciencefiction ('De Eeuwige Oorlog' en 'Dallas Barr') en houdt van snelle wagens. Na zijn reeks 'Grand Prix' (over de pioniers van de autoracesport) trekt Marvano nu naar de immense zoutvlaktes van Bonneville, Utah voor een nostalgisch, pseudodocumentair tweeluik over de experimentele, snelheidsrecordbrekende bolides die daar door de geluidsmuur knalden, met levensgevaar voor de heldhaftige - en ook een tikje geschifte - piloten. Stijlvol getekend, grondig geresearcht en knap verteld, maar als je niets hebt met snelheid, zal 'Bonneville' je toerental niet in het rood doen gaan.
 
The Dream 1: Jude (Dupuis)
 
Stripscenarist Jean Dufaux gaat al decennia mee en heeft en cours de route aardig wat hitseries uit zijn tekstverwerker laten rollen, vaak in samenwerking met de beste tekenaars uit het vak. Dat weerhoudt hem er niet van om nog geregeld nieuwe reeksen te lanceren met jonge artiesten. In dit geval is dat Guillem March, een Spaanse tekenaar die zijn virtuoze pen al mocht lenen aan iconische DC Comics-personages als Batman en Catwoman. Dufaux bedacht voor hem een sexy, flamboyant universum vol kronkelende erotiek en occulte dreiging in een obscuur parallelcircuit in de catacomben van Hollywood. Zoals we gewoon zijn van Dufaux, is ook dit concept loodzwaar en gespeend van elke vorm van humor, maar wel intrigerend genoeg om benieuwd te zijn naar het vervolg.
 
Wie laatst lacht (Dupuis)
 
Het omslag van Wie laatst lacht, alweer een graphic novel van veelschrijver Zidrou, is vernuftig vormgegeven: het lijkt of het album al is stukgelezen, met een kaft vol schrammen en rafelige randjes. Net zoals het verhaal zelf, een nihilistische, volstrekt amorele murder ballad (dat mag je letterlijk nemen, want de inspiratie komt van een gruwelijk Frans liedje uit 1908) die zich afspeelt op een troosteloze, bloeddoordrenkte struisvogelkwekerij in het midden van niets. Van het verhaal geven we enkel dit prijs: een man heeft een affaire met zijn stiefdochter en slaat haar moeder dood met een schop. Dood? Dat dacht hij... Een hoogst bizarre en gedurfde strip, expressief en zonder taboes getekend door Benoit Springer, die een paar jaar geleden al twee in het Nederlands vertaalde albums tekende voor Zidrou.
 
Glimlach 58 (Anspach)
 
Kwatongen beweren dat strips enkel nog worden gelezen door kinderen (als ze tenminste vijf minuten van hun smartphone kunnen blijven) en buikige, nostalgische mannen van middelbare leeftijd. Als je Glimlach 58 bekijkt, het officiële album waarmee de zestigste verjaardag van de legendarische Brusselse wereldtentoonstelling Expo 58 wordt herdacht, zou je dat laatste nog gaan geloven ook. Patrick Weber - de man die de stoffige reeksen 'Alex' en 'Lefranc' van wijlen Jacques Martin kunstmatig in leven houdt - bedacht een oubollig Koude-Oorlogverhaal dat krampachtig knipoogt naar 'Kuifje' en 'Blake & Mortimer', maar die voorbeelden nooit benadert, al doet tekenaar Baudouin Deville flink zijn best om de Atoomstijl te reanimeren. Het resultaat is zielloos en overbodig. Interessant weetje: dit album zag het daglicht dankzij het geld van bijna vijfhonderd crowdfunders.
 
Stille meisjes (Perspectives Art9)
 
Het zal wel toeval zijn, maar Stille Meisjes had op geen beter moment kunnen verschijnen: midden in de #MeToo-storm. De strip is een portret van een aantal meisjes in Parijs die worden geconfronteerd met seksueel grensoverschrijdend gedrag: op straat, op fuiven, in de metro... Hoewel Stille Meisjes charmant werd getekend door Sibylline Meynet, had deze brandend actuele problematiek een betere strip verdiend. Het script van Salomé Joly - een studente rechten uit Zwitserland! - is kabbelend en oppervlakkig. Joly doet nauwelijks meer dan het thema louter aanhalen, en dat is jammer.
 
Van 9 tot 5: Gezelligheid 3.0 (De Harmonie)
 
Aha, de eerste 100% genderneutrale strip is een feit, dat zal Bo Van Spilbeeck graag lezen. Gezelligheid 3.0 is een bundel met de beste 'Van 9 tot 5'-webcomics van de Nederlandse tekenaar Dirk van de Wiel. Elke dag stipt om 9 uur verschijnt een nieuwe strip op Facebook, maar 'webcomic' is een relatief begrip als je weet dat de stroken dagelijks in De Morgen verschijnen en ook deze nieuwe papieren bundel een feit is. Gezelligheid 3.0 drijft op observatie van de (werk)mens in onze verwarrende tijden vol transitie en andere buzzwords. Het zijn statische dialoogstrips die grafisch weinig voorstellen, maar verbaal vaak raak zijn.
 
Familieziek (Scratch)
 
De Nederlandse tekenaar Peter van Dongen plaatste zichzelf definitief op de stripkaart met Rampokan, een ambitieus epos over de traumatische gebeurtenissen in Nederlands-Indië, het huidige Indonesië. Het zette de bekende auteur Adriaan van Dis (die net als van Dongen Indonesische roots heeft en daar gretig gebruik van maakt in zijn werk) aan om de tekenaar te vragen een verstripping van zijn roman Familieziek te maken. Het is een bijwijlen ontroerende graphic novel geworden, vol heimwee, symboliek en 124 pagina's kristalheldere klare lijn.
 
Ze noemden hem Rooie (Dupuis)
 
Lang voor verschillende stripauteurs hun persoonlijke tanden mochten zetten in 'Suske en Wiske' gebeurde dat al met 'Robbedoes', al tachtig jaar het vlaggenschippersonage van uitgeverij Dupuis. Dat heeft albums van wisselende kwaliteit opgeleverd, maar dit is een van de mooiste uit de 'Robbedoes door...'-reeks. Scenarist Yves Sente - die eerder al 'Blake & Mortimer' nieuw leven inblies - schreef een romantisch verhaal met Titanic-allures over een piccolo die de trans-Atlantische oversteek waagt. De tekeningen van Lauren Verron zijn een streling voor het oog; dit is zijn beste werk. In de epiloog kom je tevens te weten hoe de gebeurtenissen de Franse tekenaar Robert Velter inspireerden om in 1938 op vraag van Jean Dupuis het personage Robbedoes te ontwerpen.
 
 (HDP)