LHASA, verboden hoofdstad van TIBET

Nog niet zo lang geleden kon maar een handvol westerlingen er prat op gaan dat ze een blik hadden mogen werpen op Lhasa, de mythische hoofdstad van het spirituele bergrijk Tibet. Toen de stad een halve eeuw geleden onder de voet werd gelopen door de Chinezen, werd ze al helemaal afgesneden van de buitenwereld. Maar nu zwaaien de poorten van de Verboden Stad langzaam maar zeker weer open.


Die dooi kadert in de algemene politiek van openheid die de Chinese overheid al een jaar of tien voert. De Chinezen hebben namelijk een nieuwe hobby ontdekt: geld verdienen. En ze hebben gemerkt dat de westerse toerist er harde dollars en euro's voor over heeft om het Dak van de Wereld met eigen ogen te aanschouwen.

Seven years in China

Wie de hoofdstad van Tibet enkel kent uit films als Kundun of Seven years in Tibet zal een schok krijgen wanneer hij het Lhasa van 2005 binnenrijdt. Het oude Tibetaanse hart van de stad verdrinkt vandaag in een foeilelijke, uitgestrekte Chinese provinciestad vol vierkante, met glimmende badkamertegels bezette winkels, banken en restaurants. Waar de Potala, het imposante paleis van de Dalai Lama, vroeger boven de stad uittorende, ligt ze nu aan een drukke boulevard met een Tiananmen-achtig plein ervoor, waar de Chinezen volstrekt schaamteloos een monument hebben geplaatst om de 50-jarige 'bevrijding' van Tibet te herdenken. Het is triest, maar het is niet anders: het Lhasa van de 21ste eeuw ligt in China, en dat is hoogstwaarschijnlijk een onomkeerbaar proces.

Parel in de lotusbloem

Toch is Lhasa niet zomaar een Chinese stad. Wanneer je aan een druk, modern kruispunt de politie plots alle verkeer ziet tegenhouden zodat een groepje bestofte Tibetaanse pelgrims op handen en voeten hun pelgrimstocht of kora kunnen verderzetten, besef je dat de Tibetaanse ziel in deze stad niet kapot te krijgen is. De Dalai Lama mag dan allang uit de Potala verjaagd zijn, zodat dit ooit zo machtige paleis vandaag niet veel meer is dan een schitterend, maar akelig leeg museum, toch blijft Lhasa een heilige stad voor elke Tibetaanse boeddhist. Nergens is dat beter te zien dan aan de Barkhor, een bedevaartparcours in het hart van de oude stad, rondom het heiligste der heiligen: de Jokhang-tempel. Hier lijkt China plots weer veraf: dag en nacht lopen duizenden pelgrims rondjes rond de tempel, draaiend met hun gebedsmolentjes, kruiden brandend, eindeloos 'om mani padme hum' prevelend: 'heil aan de parel in de lotusbloem'. In de Jokhang krijg je helemaal een cultuurshock: een stille massa schuifelt in het halfduister langs de kapelletjes, monniken slaan monotoon op de trom en reciteren mantra's, duizenden yakboterkaarsjes worden gebrand aan de gouden boeddhabeelden. Dit is Tibet zoals in je stoutste dromen: puur kippenvel. En als je dan vanop het dak van de Jokhang, met de gouden mandala op de voorgrond, de Potala afgetekend ziet tegen de besneeuwde bergen, besef je dat Lhasa ondanks alles nog steeds de trotse hoofdstad van Tibet is.

Debatterend monniken

Een kort taxiritje buiten de stad liggen twee grote boeddhistische kloosters: Sera en Drepung. De hoofdattractie van het eerste klooster zijn de debatterende monniken. Elke namiddag komen ze met tientallen afgezakt naar de kloostertuin, waar ze elkaar ondervragen over de boeddhistische leerstellingen. Dat gaat gepaard met groot misbaar, geflapper van rode gewaden en wild handgeklap. Als bezoeker zit je er middenin, en je weet niet wat je overkomt.

Het veel grotere klooster Drepung ligt verderop, tegen een heuvel boven de andere kant van de stad. Hier zijn de monniken (er zitten zelfs nonnen - al even kaalgeschoren als hun mannelijke broeders) zo vriendelijk geweest pijltjes te plaatsen, zodat je een soort self-guided tour kunt ondernemen in het grandioze kloostercomplex. Drepung is indrukwekkender en in betere staat dan Sera, en toch zal je er minder toeristen aantreffen. Neem trouwens eens de stadsbus terug naar het centrum: dolle pret gegarandeerd.

4500 meter hoog

Wie zich fit genoeg voelt, kan na een paar dagen een dagtrip ondernemen naar Ganden, een uurtje buiten Lhasa, waar een klooster spectaculair tegen een bergtop aangeplakt ligt, op 4500 meter hoogte. Hier is de lucht bijzonder ijl, dus doe het kalmpjes aan. Onvergetelijk is de lingkhor rondom de bergtop: een pelgrimstocht van pakweg een uur langs smalle paadjes, terwijl op de flanken yaks staan te grazen, een kilometer onder je de Lhasa-vallei ligt en in de verte de sneeuwtoppen doorheen de wolken priemen. Als je dit overleeft, ben je klaar voor een reis door de rest van Tibet. Maar dat is weer een heel ander verhaal.

Lhasa praktisch

 

Vervoer

De handigste manier om in Lhasa te geraken was tot voor kort via Katmandoe in Nepal, waar je een vlucht over de Himalaya kan boeken of een helse reis per bus of 4x4 over de spectaculaire Friendship Highway. Tegenwoordig is de situatie in Nepal echter zodanig gespannen dat nogal wat reisorganisatoren ervoor kiezen om Katmandoe links te laten liggen en meteen vanuit China naar Tibet te vliegen, via Xi'an.

Eenmaal in Lhasa gearriveerd kan je makkelijk overal met de taxi naartoe, tegen een flat rate van 10 yuan per rit. Let wel op: de taxichauffeurs spreken uitsluitend Chinees. Als je zegt dat je naar de Potala wil, of naar het Sera-kooster, heeft de brave man gegarandeerd geen flauw benul waarover je het hebt. Kopieer dus vooraf uit een reisgids een lijstje met de Chinese namen voor de bezienswaardigheden van Lhasa.

Geld

De Chinese yuan is ongeveer 25 eurocent waard. Geld of reischeques wisselen kan in de Bank of China, aan het kruispunt met de gouden yaks. In de muur voor het gebouw vind je een van de drie geldautomaten die Tibet rijk is, en hij werkt prima. Ter info: de piepkleine bankbiljetten die je overal in de tempels als offerandes ziet, worden mao's genoemd en zijn een tiende van een yuan waard. Steek zo'n pakje in je zak voor pisgeld en aalmoezen.

Slapen en eten

Lhasa kent inmiddels een paar klassiekers voor backpackers, zoals het Yak Hotel (aan de overkant van de brede weg die de oude Tibetaanse stad begrenst) en het fijne Snowland Hotel, pal in het centrum. Dat laatste heeft ook een populair restaurant en een internetcafé. Het beste restaurant van Lhasa heet Dunya (vlak naast het Yak Hotel) en wordt uitgebaat door... Hollanders.

Hoogteziekte

Lhasa ligt op 3650 meter hoogte, en dat doet wat met een mens. Reken op hartkloppingen, slapeloosheid, kortademigheid en algehele slapte. Als je pech hebt, kan je je zelfs een paar dagen doodziek voelen. Het enige wat je kan doen, is erg veel water drinken. Het nadeel is dat je dan constant moet pissen, en dat terwijl de openbare toiletten in Tibet de goorste zijn van de hele wereld. Succes!

(HDP)