HILDE VAN DEN BULCK, prof en stand-up comedian

Professor Hilde Van den Bulck doceert mediabeleid en mediacultuur aan de Universiteit Antwerpen. Tenminste, dat doet ze overdag. Na haar academische dagtaak hijst Van den Bulck zich op een rokerig podium ergens te lande en leeft ze zich uit als stand-up comedian.
 "Iedereen heeft een hobby nodig," zegt ze. "Sommigen gaan vissen, ik doe stand-up."

 

Professor Van den Bulck heeft verder weinig zin om over haar hobby te praten. "Ik vind dat absoluut niet zo spectaculair. Die stand-up heeft niets met mijn werk te maken, en omgekeerd. Ik hou dat zeer gescheiden." Akkoord, maar er zijn toch proffen die in hun les elk jaar op hetzelfde moment dezelfde mop vertellen? Is dat dan geen vorm van stand-up comedy? "Ik weet eigenlijk niet of ik dat doe," zegt Van den Bulck . "Ik denk het eerlijk gezegd niet. Toch niet met voorbedachten rade." Waarvan akte.

GUIDO: Communicatie lijkt me een vrij jonge wetenschap, die bovendien in volle evolutie is.

Van den Bulck: Dat is inderdaad zo. Tegen dat mijn syllabus bij Acco ligt, is hij meestal al achterhaald, bijvoorbeeld als Bourgeois een beslissing neemt of Van Thillo weer eens een nieuwe krant heeft gekocht. Een student die zich louter op mijn syllabus baseert, die komt er niet, dat is waar. Ik zeg altijd tegen mijn studenten: nu hebben jullie een excuus om televisie te kijken. Dat is het leuke. Het gaat over iets dat ze kunnen vatten, iets dat deel uitmaakt van hun leefwereld. Maar dat is tegelijk ook het moeilijke. Er is niets waar je studenten zo bang mee krijgt dan in de eerste les te zeggen: jullie moeten de media-actualiteit volgen. Daar komt veel bij kijken. Bijvoorbeeld als je probeert de economische principes achter de media uit te leggen. Waarom de Vlaamse kranten in nog maar zo weinig handen zijn, om maar iets te noemen, dan merken ze toch al snel dat het zeker geen gemakkelijke kost is.

Waar zijn de allochtonen?

GUIDO: Geef jij graag les?

Van den Bulck: Als ik lang heb vergaderd, dan ben ik blij dat ik les mag gaan geven, ja. (lacht) Maar niet altijd. In mijn syllabus staan feiten, en die zal ik met plezier uitleggen, en die kan je dan studeren. Maar dat is niet alles. Aan de unief studeren is ook zelfstandig leren werken. Kritisch leren denken. Handelen op eigen initiatief. Daarover maak ik mij soms zorgen, dat is aan het verdwijnen. Aan de unief moet je mijns inziens een kritische reflex kweken, en die voor de rest van je leven meedragen. Ik wil niet dat studenten constant aan mijn deur komen kloppen om te vragen hoe ze hun werkje moeten maken. Allergisch ben ik daaraan. Wat gaan die doen als ze later gaan werken? Gaan die als hun baas een opdracht geeft ook zo voor de deur blijven staan en vragen wat ze moeten doen? Dat gaat niet. Als je een universitair diploma hebt, verwacht je baas van je dat je zelfstandig kan werken. Ik hoop dat ze door mijn lessen en door mijn opdrachten kritisch leren denken en zelfstandig handelen.Misschien heefthet ermee te maken dat jongeren minder op kot gaan, maar ik denk dat studenten meer en meer de universiteit beginnen te zien als een verlengstuk van het middelbaar. Studenten van vandaag engageren zich minder en komen instrumenteel een diploma halen. En tegelijkertijd, hoewel ze mondiger zijn dan vroeger, verwacht ze daarbij een geweldige omkadering.

GUIDO: Is het semestersysteem daarin een toegeving?

Van den Bulck: Dat is zeker een toegeving. Het maakt het toch een beetje gemakkelijker. Ik weet niet of het op zich zo goed was dat wij vroeger in juni dag en nacht enorme stapels moesten zitten te blokken, maar zo leerde je wel doorzetten en op je tanden bijten. Nu evolueren we meer en meer naar een à la carte-systeem. We zijn zelfs op het punt gekomen dat ouders naar de universiteit bellen. (lacht) Het kweken van zelfredzaamheid wordt op die manier uitgesteld. Met hun boterhammetjes in zilverpapier, waarschijnlijk door hun mama klaargemaakt... ik vind dat een beetje zorgwekkend. En wat ik nog veel zorgwekkender vind, is dat ik de multiculturele samenleving zo weinig weerspiegeld zie in mijn lessen. Zeker in een stad als Antwerpen valt dat op. Weinig allochtonen vinden de weg naar de unief. Ligt het probleem elders, ligt het in de humaniora? Misschien, maar dan zeg ik: not good enough. Hier ligt een grote maatschappelijke taak voor de unief, want anders betekent het dat die hele democratisering van het onderwijs blijkbaar een zeer ongelijke democratisering geweest is, en voor de nieuwe burgers in ons land minder van tel is.

Geef mij maar een nul

GUIDO: Hoe zien jouw examens eruit?

Van den Bulck: Hangt er een beetje van af. In een ideale wereld zou ik altijd mondeling examen doen, want ik vind dat een eerlijker manier van examineren, die meer kansen biedt voor studenten. Maar vorig jaar zaten in mijn vak van eerste bachelor vierhonderd studenten. Die kan ik niet in één zittijd allemaal mondeling zien. Dan geef ik een schriftelijk examen. Maar daarin probeer ik hen toch, door heel essayistische vragen te stellen, de kans te geven om meer te doen dan alleen een stuk van de syllabus over te pennen of samen te vatten.

GUIDO: Ik heb van verschillende proffen gehoord dat ze al na dertig seconden mondeling examen weten of de student zijn stof kent of niet.

Van den Bulck: Dat klopt niet altijd. Je hebt wel sneller dan de studenten vermoeden door hoe goed of slecht ze het kennen, maar er zijn er wel degelijk die dat kwartier nodig hebben om open te bloeien. Ik heb ooit iemand gehad die halverwege zijn voorbereiding kwam zeggen: "Geef me maar een nul, want ik zie het niet meer zitten." "Maar je hebt toch iets," zei ik, "we zullen het proberen." Wat bleek? Die jongen kende zijn leerstof goed, maar had gewoon faalangst. Die is die dag terecht en verdiend met een fatsoenlijk cijfer naar huis gegaan. Ik vind dat je als prof moet investeren in de mensen die voor je zitten.

GUIDO: Hoe voelt dat eigenlijk, iemand buizen?

Van den Bulck: Ik wil niet overkomen als een soort softie, maar ik vind het heel erg als ik iemand moet buizen. Ik denk dat studenten soms onderschatten hoezeer proffen daarmee inzitten. Dat meen ik echt. Maar het zou bijzonder oneerlijk zijn tegenover mensen die de stof wel gestudeerd hebben om zwakke studenten door te laten omdat je het niet over je hart krijgt hen te buizen. De beste maatstaf is nog altijd dat je eerlijk bent tegenover mensen die wel fatsoenlijk hebben geblokt. Maar mijn vriend en mijn omgeving zeggen altijd dat ik geen aangename mens ben tijdens de examens. Ik loop daar echt slecht van. Ik zal een voorbeeld geven. Een groeiend fenomeen waarmee we tegenwoordig te maken krijgen, is het plagiaat. De enige manier waarop je daartegen kunt optreden, is zeer streng. Maar het is niet omdat ik ontdek dat iemand iets uit Wikipedia heeft gekopieerd dat ik met een brede grijns op mijn gezicht een dikke rode streep trek en zeg: "Hahaha, kom jij volgend jaar maar eens terug!" Daar wordt ernstig over vergaderd. Wij zitten oprecht in met onze studenten. Quoteren is iets dat heel serieus wordt genomen.

GUIDO: Stel dat je ooit een koperen gedenkplaat krijgt aan de unief. Wat zou daarop moeten staan?

Van den Bulck: Neem dan maar een citaat van Antonio Gramsci , een Italiaanse filosoof en politiek denker: “Everybody is an intellectual”.

GUIDO: Bedankt voor het compliment.

(HDP)