Onderwijsminister FRANK VANDENBROUCKE

Frank Vandenbroucke, Vlaams minister van werk, onderwijs en vorming, heeft al zonniger tijden beleefd. Zijn partij - de sp.a - kreeg een genadeloze pandoering bij de verkiezingen van juni jongstleden, en op de koop toe werd de minister afgelopen zomer door de Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS) zwaar gebuisd voor zijn beleid
  van de afgelopen drie jaar. Ligt de minister uitgeteld in een hoekje, of blijft hij - net zoals zijn fietsende naamgenoot - hopen op een miraculeuze comeback?

"De VVS is een belangenvereniging en moet nu eenmaal de hele regeerperiode lang de druk op de ketel zien te houden," relativeert Vandenbroucke. "Het is een beproefde tactiek om eerst ongenoegen te uiten en dan te zeggen dat er potentieel is om het alsnog goed te maken. Of zoals de VVS het uitdrukte: 'We denken dat hij een onderscheiding in tweede zit kan halen.'"

GUIDO: 't Is wel een serieuze tweede zit!

Vandenbroucke: (lacht) Ik begrijp dat dit tussentijds rapport kritisch is. Studenten móeten trouwens kritisch zijn. En ze hebben gelijk dat er tussen nu en het einde van de regeerperiode nog heel wat werk op de plank ligt. Maar kritiek moet ook stevig in elkaar zitten. En dat is een beetje het pijnpunt van het VVS -rapport: op veel punten rammelt de motivatie en soms spreekt het zichzelf gewoon tegen.

GUIDO: Bijvoorbeeld?

Vandenbroucke: Wel, ze laken het feit dat ik de behandeling van het basisdecreet voor het hoger onderwijs, dat voorzien is in het regeerakkoord, heb uitgesteld. Ik heb dat gedaan omdat uit het overleg met alle betrokkenen - de VVS inbegrepen - was gebleken dat we veel meer moeten doen dan het louter samenbrengen en coördineren van de bestaande en her en der verspreide wetteksten. De regelgeving op het hoger onderwijs kan een veel grondiger opfrisbeurt gebruiken. Een goede beslissing volgens mij, maar zo ziet de VVS het blijkbaar niet. Meer nog, het houdt hen niet tegen om verder in het rapport te schrijven dat ik geen overleg zou plegen en nooit werkteksten verspreid. Nog zoiets: in het rapport zingt de VVS een paar keer de lof van de taskforces van mijn voorgangster Marleen Vanderpoorten. Maar als ik een werkgroep instel, moeten de knipperlichten blijkbaar aan, want werkgroepen heten dan plots niet transparant te zijn en uit te nodigen tot koehandel. Eerlijk gezegd: ik weet niet goed wat ik met zo'n beoordeling moet aanvangen. Zijdelings wordt melding gemaakt van de verlenging van de studieduur van de masteropleiding in de wetenschappen. De top van de VVS was daar aanvankelijk inderdaad tegen. Tot bleek dat ze frontaal met het standpunt van de studenten uit de wetenschapsfaculteiten botsten. Maar heb jij in het rapport gelezen dat de betrokken studenten verdorie zélf vragende partij waren voor de uitbreiding van de masteropleiding? Nog een laatste voorbeeld: de VVS laat niet na om te pleiten voor meer middelen voor het hoger onderwijs. Daarin volg ik hen volledig, en daarom verhogen we het budget voor het hoger onderwijs. De nieuwe financiering, de hervorming van de lerarenopleiding, de academisering van de tweecycli-opleidingen in de hogescholen, de uitbouw van de studentenvoorzieningen in de hogescholen, dat alles gaat gepaard met een toename van het budget met ruim 100 miljoen euro, of bijna 10%. Zeg nu zelf: dat kan je toch niet negeren als je een beleid ernstig wil evalueren?

 

Bachelors en masters

GUIDO: De veranderingen en nieuwigheden in het hoger onderwijs zijn de afgelopen jaren niet te tellen geweest. Valt er voor het academiejaar 2007-2008 ook iets nieuws op te tekenen?

Vandenbroucke: Dit academiejaar starten de reguliere masteropleidingen. Ons hoger onderwijs volgt daarmee het pad dat is uitgezet door het structuurdecreet waarmee de Vlaamse regering de Bologna-afspraken over de bamastructuur heeft vertaald naar Vlaanderen. Op 1 januari 2008 moet ook de nieuwe financieringswijze van het hoger onderwijs ingaan. In het verleden beschouwde men dat louter als een methode om een pot geld te verdelen, maar voor mij moet een financieringssysteem het hoger onderwijs aansturen naar hogere kwaliteit in het onderzoek, meer participatie en meer doorstroming en uitstroom van studenten, zonder iets in te boeten op kwaliteitseisen. Dát is wat ik versta onder een 'tweede democratiseringsgolf'.

GUIDO: Zowel de vroegere graduaatsdiploma's als kandidaatsdiploma's heten momenteel 'bachelor'. Is het geen vergissing geweest dezelfde naam te gebruiken voor twee toch beduidend verschillende diploma's?

Vandenbroucke: Het is een vergissing te denken dat de oude kandidaatsdiploma's vervangen werden door de bachelorgraden. Slechts in een zeer beperkt aantal opleidingen, die met driejarige kandidaturen, zou men kunnen beweren dat het om een overeenstemmend volume van opleiding gaat. Voor de meeste opleidingen is men overgeschakeld van een 2+2 of 2+3 naar een 3+1 of 3+2. De bamahervorming heeft overigens in alle opleidingen geleid tot een grondig herdenken van het curriculum. Dat is iets waar de hogescholen en universiteiten de voorbije jaren erg veel aandacht aan hebben besteed. Het verschil tussen professionele en academische opleidingen wordt in de nieuwe bamastructuur trouwens veel helderder dan in het oude systeem, zelfs al is voor beide types opleidingen de eerste graad inderdaad een bachelorgraad.

Frank de marxist

GUIDO: Extreem-rechts haalt met de regelmaat van de klok je 'marxistische studententijd' onder het stof vandaan, in de hoop je daarmee in diskrediet te brengen.

Vandenbroucke: Ik was in mijn studententijd heel geboeid door het uitzicht van de samenleving. Marxisten gingen ervan uit dat de organisatie van de economie daarin van doorslaggevend belang was. Daarom ben ik economie beginnen te studeren. Vandaag relativeer ik dat nogal: als je de evolutie van de samenleving wil begrijpen, moet je veel meer hebben dan alleen maar economisch inzicht. Maar in wat me persoonlijk drijft, ben ik weinig veranderd sinds die tijd. Het lot treft mensen erg ongelijk: afhankelijk van geluk of ongeluk met je geboorteplaats, je ouders of je gezondheid, krijg je veel of weinig. Dat revolteerde me vroeger, en dat revolteert me vandaag nog altijd. Ik ben wel veranderd in mijn opvatting over hoe je gelijke kansen moet waarmaken. In mijn studententijd bestonden de 'traditionele' partijen zo goed als niet op de campus. De enige partijen waarin je aan politiek ging doen, situeerden zich uiterst links. Ik ben enkele jaren geëngageerd geweest in die marxistische linkerzijde, tot ik mijn thesis maakte over de achtergronden van het economisch denken van de socialistische vakbond. Toen kwam ik meer en meer in contact met de realiteit van sociale actie buiten de campus en groeide ook mijn inzicht daarin. Ik werd steeds kritischer voor het marxistische gedachtegoed, dat toch niet zo stevig in elkaar zit als je op het eerste gezicht zou denken. Maar ik heb geen spijt over die periode, want zo heb ik geleerd voortdurend kritisch te zijn voor mijn eigen opvattingen.

GUIDO: Vind je de studenten vandaag nog voldoende politiek geëngageerd?

Vandenbroucke: Het is van alle tijden om te zeggen dat de jeugd van vandaag minder geëngageerd is dan de jeugd van vroeger. Ik denk dat studenten vandaag kritischer staan tegenover grote politieke verhalen, maar niet noodzakelijk minder sociaal zijn. Ik stel enorm veel belangstelling vast in problemen van milieubehoud, de opwarming van het klimaat, de ontwikkeling van de derde wereld... Overigens staan studenten vandaag meer onder prestatiedruk dan in mijn tijd, en dan is de ruimte voor zwaar politiek engagement hoe dan ook kleiner.

GUIDO: Stel dat je politieke pensioen nadert, zou een fin-de-carrière als universiteitsprofessor niets zijn voor jou?

Vandenbroucke: Een prof voor wie lesgeven en onderzoek niet meer is dan een rustige fin-de-carrière : weg daarmee!

 

(HDP)