Dr. Jos: battle of the sexes
Wat voorafging: het interview met Dr. Jos over het verschil tussen man en vrouw werd min of meer geboycot door mevrouw Dr. Jos , die bij het hele gesprek aanwezig was met een deegrol in de hand. Gelukkig konden wij dezelfde avond de dokter opnieuw spreken in een volkscafé vlak bij zijn praktijk.
"Het moet dringend gedaan zijn met de geldtransfers van man naar vrouw."
"Mijn vrouw denkt dat ik voor een dringend geval naar mijn praktijk moest," zegt de arts terwijl hij naast me plaatsneemt aan de toog en twee trappisten bestelt. " M'n auto staat daar geparkeerd. Ze is godverdomme nog in staat dat te gaan controleren ook." De trappisten arriveren en de dokter drinkt gulzig.
GUIDO: De dingen die u mij vanmiddag hebt verteld, kloppen dus niet?
Dr. Jos : Eigenlijk wel, maar ik heb een heleboel zaken verzwegen. Waarom? Omdat de vrouwen er dan niet goed zouden uitkomen, en dan kreeg ik van de deegrol...
GUIDO: Misschien nog even samenvatten? Mannen en vrouwen zijn totaal verschillend, dat staat als een paal boven water.
Dr. Jos : Inderdaad. Wie dat ontkent, is erger dan de creationisten. Mannen en vrouwen zijn totaal verschillend, niet alleen uiterlijk, maar ook vanbinnen. Alle organen zijn verschillend bij man en vrouw, tot zelfs op cellulair niveau. Leg een menselijke cel onder mijn microscoop, en ik zeg je binnen een halve seconde of ze van een man of een vrouw komt. Er zijn gender differences en er zijn sex differences . De eerstgenoemde zijn psychologische en sociale verschillen. Dat is mijn vakgebied niet. De tweede set verschillen zijn puur biologisch. En laat ik daar nu juist wel veel van afweten. Harde wetenschap! De rest is gezwets uit de Flair.
GUIDO: Het verschil zit 'm zelfs nog dieper dan cellulair: chromosomaal zijn mannen en vrouwen helemaal anders.
Dr. Jos : Correct. Mensen hebben 22 paar autosomen en 1 paar geslachtschromosomen. Bestaat dat paar geslachtschromosomen uit een X- en een Y-chromosoom, dan ben je een man. Zijn het twee X-chromosomen, dan ben je een vrouw. Wat is nu zo'n Y-chromosoom? Het is een verfijnd stukje chromosomale spitstechnologie dat is geëvolueerd uit een X-chromosoom. Evolutief gezien staan mannen dus een stap verder dan vrouwen. Om de evolutiegeschiedenis van de mens eens zeer simpel samen te vatten: aap - vrouw - man. (lacht bulderend) De vrouw is evolutief voltooid, maar de man, die verbetert nog elke generatie. Vernieuwing? Vooruitgang? Eén adres: het mannelijk chromosoom. Wij durven tenminste nog muteren. Met alle risico's van dien natuurlijk, want zo krijg je bij mannen ook meer aangeboren afwijkingen, wat het verschil in levensverwachting grotendeels verklaart. Maar dankzij het feit dat wij mannen dat risico tenminste durven te nemen, gaat de menselijke soort vooruit.
GUIDO: U hebt vanmiddag gezegd dat op een Y-chromosoom maar 80 genen zitten, terwijl op een X-chromosoom 1090 genen zitten. Maakt ons dat niet tot simpeler wezens dan de vrouwen?
Dr. Jos : (lacht) Nee, want ik heb de clou er niet bijverteld . Mannelijke geslachtschromosomen zijn XY . Dat maakt 1090 + 80 = 1170 genen in het totaal. Nu zou je kunnen denken dat vrouwelijke geslachtshormonen, XX dus, goed zijn voor twee keer 1090 genen. Fout! Bij vrouwen is altijd een van de twee X-chromosomen geïnactiveerd. Dat inactieve chromosoom is het zogenaamde Barr-lichaampje , dat je onder de microscoop kunt zien, waardoor je meteen weet dat je met een cel van een vrouwelijk individu te maken hebt. Dus sorry dames, wij winnen met 1170 tegen 1090. (brede smile )
GUIDO: Nog iets vreemds wat u vanmiddag hebt verteld: mannen zouden halve autisten zijn.
Dr. Jos : Dat is een hypothese hé, geen zekerheid. Autisme is voor 90% een mannelijke aangelegenheid. Weinig empathie kennen, taalmoeilijkheden, overgefocust zijn, oogcontact schuwen... Het zijn autistische kenmerken die mogelijks worden veroorzaakt door een te hoge blootstelling aan androgenen in de baarmoeder, terwijl de hersenen worden gevormd. Het brein van een autist zou volgens diezelfde hypothese een 'extreem mannelijk brein' zijn. Er zijn nu eenmaal verschillen tussen een mannelijk en een vrouwelijk brein. Mannen kunnen beter kaartlezen, navigeren, focussen op details, wij zijn to the point ... Dat komt doordat vrouwen een beter ontwikkeld corpus callosum hebben, de verbindingsbrug tussen de twee hersenhelften. Maar dat heeft niet alleen voordelen. Als ze overweldigd worden door het geheel, kunnen vrouwen het vermogen verliezen om de details te onderkennen en te waarderen. Ze worden overemotioneel , krijgen een teveel aan empathie, kunnen niet meer focussen, en ze worden depressief. Depressie is voor 70% een vrouwenprobleem. Eén op vijf vrouwen krijgt in haar leven af te rekenen met een zware depressie, terwijl dat bij mannen maar één op tien is.
GUIDO: Ik veronderstel dat er nog meer ziektes zijn die ongelijk voorkomen bij mannen en vrouwen?
Dr. Jos : Uiteraard. Duizenden. Elke ziekte heeft zijn seksratio. Ruwweg kun je het sekseverschil als volgt samenvatten: mannen krijgen meer acute syndromen, terwijl vrouwen vaker chronisch ziek zijn. Mannen krijgen een hartaanval, vrouwen hebben hartritmestoornissen. Mannen krijgen een infectie, vrouwen hebben allergieën. Enzovoort. We hadden het er daarnet al over dat vrouwen een hogere levensverwachting hebben dan mannen. Al is ook dat weer relatief, want eerlijk gezegd zijn we de vrouwen qua levensverwachting aan het inhalen. Vrouwen roken bijvoorbeeld meer dan vroeger. Weet je dat er tegenwoordig meer vrouwen sterven aan longkanker dan aan borstkanker? Daar schrik je van hé. En bovendien zijn de huidige levensverwachtingstatistieken nog altijd vertekend door de Tweede Wereldoorlog, toen veel jonge mannen zijn gesneuveld. Maar goed, ik wil het gerust aannemen : de mortaliteit van vrouwen ligt lager dan die van mannen. Maar hun morbiditeit, die ligt een stuk hoger.
GUIDO: Morbiditeit?
Dr. Jos : Welja, gewoon, ziek zijn. Vrouwen zijn vaker en langer ziek dan mannen. Auto-immuunziekten, osteoporose, alle mogelijke pijnsyndromen, ze komen allemaal veel vaker voor bij vrouwen. Die zijn meer ziek, dikwijls chronisch, en ze leven langer. Wat is het resultaat? Een vrouw kost de maatschappij stukken meer dan een man. Exporteer alle vrouwen morgen naar Wallonië, dan pas zullen we hier in Vlaanderen een bloeiende regio krijgen. (grinnikt en drinkt van zijn trappist) En dan durven die wijven klagen omdat ze minder verdienen. Het toppunt is nog dat vrouwen lagere premies moeten betalen voor hun ziekteverzekeringen. Het moet maar eens gedaan zijn met die geldtransfers van man naar vrouw. Solidariteit heeft ook zijn grenzen. Ik denk dat ik een alternatieve N-VA ga oprichten, de ' Nieuwe-Venten Alliantie'! (lacht) Allez , bon, nog een trappist?
GUIDO: Gaarne. En geef me er maar meteen een lidkaart bij.
RVC
www. guido .be / dr _ jos
Dr. Jos beveelt geïnteresseerden volgende verhelderende lectuur aan:
Federman , The biology of human sex differences, N- Engl -J-Med., apr . 2006
Kimura, Sex differences in the brain, Sci -American., mei 2002
Byrd-Craven e.a ., Biological and evolutionary contributions to developmental sex differences, Reprod-Biomed-Online ., dec . 2007
Bocklandt e.a ., Sex differences in brain and behavior: hormones versus genes, Adv-Genet., 2007
Cosgrove e.a ., Evolving knowledge of sex differences in brain structure, function, and chemistry, biol -psychiatry., okt . 2007
Ben- Zaken e.a ., The growing burden of chronic obstructive pulmonary disease and lung cancer in women: examining sex differences in cigarette smoke metabolism, Am-J- Respir-Crit-Care-Med ., jul . 2007
Lockshin , Sex differences in autoimmune disease, Lupus., 2006
Knickmeyer e.a ., Fetal testosterone and sex differences in typical social development and in autism, J-Child- Neurol ., oct . 2006
Xu e.a ., Sex differences in brain expression of X- and Y-linked genes, Brain- Res ., dec . 2006
Wager e.a ., Sex differences in the emotional brain, Neuroreport ., feb . 2005
Keitt e.a ., Understanding the biology of sex and gender differences: using subgroup analysis and statistical design to detect sex differences in clinical trials, Med-Gen-Med., jun . 2003
Makova e.a ., Strong male-driven evolution of DNA sequences in humans and apes, Nature., apr . 2002
Marshall , The rise and fall of SRY, Trends-Genet., mei 2002
Haas, The cost of being a woman, N- Engl -J-Med., jun . 2004