Dr. Jos: battle of the sexes
We zitten rond de keukentafel van Dr. Jos. De sfeer is te snijden. Terwijl mijn bandopnemertje snort, zit mevrouw Dr. Jos ons streng aan te kijken, een deegrol in de hand geklemd. Ze heeft vernomen dat haar man het deze keer over de verschillen tussen man en vrouw zal hebben, en ze wil daar absoluut bij zijn.
"Mannen zijn eigenlijk halve autisten. Behalve Nic Balthazar, dat is een half wijf."
"Als ik mijn man niet in toom hou, begint hij toch weer seksistische prietpraat uit te kramen," verduidelijkt mevrouw Dr. Jos terwijl ze ons een kopje thee uitschenkt. Voorzichtig stel ik mijn eerste vraag.
GUIDO: Dat er verschillen zijn tussen vrouwen en mannen, dat kunnen we nu toch niet ontkennen hé dokter?
Dr. Jos : (nipt met een zuur gezicht van zijn thee) Uiteraard niet. Wie dat ontkent, is erger dan de creationisten. Het bewijs loopt gewoon vrij rond op straat. Mannen en vrouwen zijn totaal verschillend, niet alleen uiterlijk, maar ook vanbinnen. Alle organen zijn verschillend bij man en vrouw, tot zelfs op cellulair niveau. Leg een menselijke cel onder mijn microscoop, en ik zeg je binnen een halve seconde of ze van een man of een vrouw komt.
GUIDO: Mannen komen van Mars, vrouwen komen van Venus .
Dr. Jos : (geïrriteerd) Ja, gaan we die toer op? Straks kom je nog af met die uitspraak van Simone de Beauvoir : " On ne naît pas femme, on le devient " . Zever. Ik zou zelfs durven zeggen: feministische bullsh ... (ziet de woedende blik van zijn vrouw en houdt zich nog net op tijd in) euh ... feministische... euh ... ondoordachte uitspraken zijn dat, naar mijn bescheiden mening. Maar ik denk dat we ons beter tot de pure wetenschap kunnen beperken, nietwaar? Er zijn gender differences en er zijn sex differences . De eerstgenoemde zijn psychologische en sociale verschillen. Dat is mijn vakgebied niet. De tweede set verschillen zijn puur biologisch. En laat ik daar nu juist wel veel van afweten. Harde wetenschap!
GUIDO: Dan veronderstel ik dat u het nu over chromosomen gaat hebben?
Dr. Jos : Goed geraden. Mensen hebben 22 paar autosomen en 1 paar geslachtschromosomen. Bestaat dat paar geslachtschromosomen uit een X- en een Y-chromosoom, dan ben je een man. Zijn het twee X-chromosomen, dan ben je een vrouw. Wat is nu het verschil? Het Y-chromosoom is eigenlijk maar een overblijvend deeltje van een X-chromosoom. Daaruit kan je afleiden dat de man evolutief gezien uit de vrouw is ontstaan, en niet omgekeerd, zoals in het bijbelverhaal met Adams rib. Nu is het Y-chromosoom evolutief bovendien steeds kleiner aan het worden. Op een X-chromosoom staan 1090 genen, op een Y-chromosoom staan er nog maar 80. Er zijn wetenschappers die daar de conclusie uit trekken dat het Y-chromosoom binnen een paar miljoen jaar zal verdwenen zijn, en de man zal uitsterven.
Mevrouw Dr. Jos : (grinnikt)
Dr. Jos : Tja, harde wetenschap, ik had het je beloofd. Op genetisch niveau is er meer verschil tussen een man en een vrouw dan tussen een man en een mannelijke chimpansee. Wat een individu echt helemaal mannelijk maakt, is het SRY-gen , een van die 80 genen op het Y-chromosoom. Embryonaal gezien begint elke vrucht als vrouw, maar het SRY-gen zal het verschil maken. Het zet de ontwikkeling van de testes en de penis in gang, zodat het embryo zal uitgroeien tot een jongen. En eenmaal de testes op gang komen, wordt ons verhaal hormonaal. Mannen draaien op androgenen , zoals testosteron, terwijl vrouwen hun hormonale huishouden met oestrogenen regelen, voornamelijk oestradiol. En juist die hormonen zorgen voor de talrijke verschillen tussen man en vrouw.
GUIDO: Borstgroei, vagina versus penis...
Dr. Jos : Uiteraard, maar er zijn ook minder zichtbare verschillen, die echter even groot zijn. Neem nu de hersenen.
Mevrouw Dr. Jos : (kucht en tikt met haar deegrol op de tafelrand) Pas op hé.
Dr. Jos : Het is een biologisch feit dat er al meer dan honderd verschillen zijn gevonden tussen mannelijke en vrouwelijke hersenen. Om te beginnen zijn mannelijke hersenen een kleine tien percent groter en zwaarder. Vrouwen hebben percentueel gezien wel meer grijze massa. De witte stof is omvangrijker bij mannen. Die staat garant voor meer bedrading en zo. Een betere carrosserie. (lacht) Vrouwen hebben dan weer een beter ontwikkeld corpus callosum , de verbindingsbrug tussen de twee hersenhelften. Dat verklaart de typische verschillen in mannelijke en vrouwelijke denkpatronen. Vrouwen kunnen beter het geheel overschouwen , zijn verbaal sterker, kunnen verschillende problemen tegelijk aan...
GUIDO: Ik zal het dan maar vragen: zijn vrouwen intelligenter dan mannen?
Dr. Jos : (lacht) Daar kan ik nu eens niet op antwoorden zie. Weet je waarom? Omdat alle IQ-tests sekseneutraal zijn opgesteld. Wat ik je wel kan vertellen, is een interessante hypothese over autisme. Je weet of je weet niet dat autisme voor 90% een mannelijke aangelegenheid is. Weinig empathie kennen, taalmoeilijkheden, overgefocust zijn, oogcontact schuwen... Het zijn autistische kenmerken die mogelijks worden veroorzaakt door een te hoge blootstelling aan androgenen in de baarmoeder, terwijl de hersenen worden gevormd. Het brein van een autist zou volgens diezelfde hypothese een 'extreem mannelijk brein' zijn. Waaruit je dan zou kunnen concluderen dat mannen sowieso halve autisten zijn. Behalve Nic Balthazar misschien, maar dat is een half wijf. (lacht hartelijk)
Mevrouw Dr. Jos : (boos) Was dat nu weer nodig?
Dr. Jos : Hela, de afspraak was: geen denigrerende praat over vrouwen. Is Nic Balthazar een vrouw? Nee. Over die pipo zeg ik dus wat ik wil. Niet overdrijven hé. (kijkt in zijn kopje) En waarom zitten we hier eigenlijk thee te drinken? Is de trappist op misschien?
GUIDO: Euh ... terzake! Misschien is de vrouw wel het sterke geslacht, want ik heb gelezen dat vrouwen een 7 jaar hogere levensverwachting hebben dan mannen.
Dr. Jos : Dat klopt, bij de geboorte althans. Mannelijke pasgeborenen zijn fragieler dan pasgeboren meisjes. Maar als eenmaal de leeftijd van 65 wordt bereikt, is dat verschil in levensverwachting teruggelopen tot 3 jaar. (haalt zijn schouders op) Maar goed, zelfs dan is het nog altijd 3 jaar, dat kan ik niet ontkennen.
GUIDO: Hartelijk dank voor dit gesprek. Dokter, mevrouw, graag tot een volgende keer.
(RVC)
DISCLAIMER
De journalistieke deontologie gebiedt me te melden dat bovenstaand interview niet in volle persvrijheid tot stand is gekomen. De intimiderende aanwezigheid van mevrouw Dr. Jos , die gedurende het gehele interview een slagwapen in de hand hield, heeft zowel de vrijheid van meningsuiting van de arts als de journalistieke vrijheid van de interviewer beknot.
Diezelfde avond heb ik de dokter opnieuw ontmoet, dit keer in een herberg. Mevrouw Dr. Jos was niet op de hoogte van deze tweede ontmoeting. Het verslag van wat de arts bij deze clandestiene gelegenheid te vertellen had, kunt u lezen in de 'boys'-editie van Guido Magazine 50.
(RVC)
www. guido .be / dr _ jos
Dr. Jos beveelt geïnteresseerden volgende verhelderende lectuur aan:
Federman , The biology of human sex differences, N- Engl -J-Med., apr . 2006
Kimura, Sex differences in the brain, Sci -American., mei 2002
Byrd-Craven e.a ., Biological and evolutionary contributions to developmental sex differences, Reprod-Biomed-Online ., dec . 2007
Bocklandt e.a ., Sex differences in brain and behavior: hormones versus genes, Adv-Genet., 2007
Cosgrove e.a ., Evolving knowledge of sex differences in brain structure, function, and chemistry, biol -psychiatry., okt . 2007
Ben- Zaken e.a ., The growing burden of chronic obstructive pulmonary disease and lung cancer in women: examining sex differences in cigarette smoke metabolism, Am-J- Respir-Crit-Care-Med ., jul . 2007
Lockshin , Sex differences in autoimmune disease, Lupus., 2006
Knickmeyer e.a ., Fetal testosterone and sex differences in typical social development and in autism, J-Child- Neurol ., oct . 2006
Xu e.a ., Sex differences in brain expression of X- and Y-linked genes, Brain- Res ., dec . 2006
Wager e.a ., Sex differences in the emotional brain, Neuroreport ., feb . 2005
Keitt e.a ., Understanding the biology of sex and gender differences: using subgroup analysis and statistical design to detect sex differences in clinical trials, Med-Gen-Med., jun . 2003
Makova e.a ., Strong male-driven evolution of DNA sequences in humans and apes, Nature., apr . 2002
Marshall , The rise and fall of SRY, Trends-Genet., mei 2002
Haas, The cost of being a woman, N- Engl -J-Med., jun . 2004