ALAIN VERSCHOREN, Rector van de UA

 

"Ik geef toe dat dat in mijn voordeel heeft gespeeld, want toen heb ik de knepen van het vak geleerd," aldus Verschoren. Zijn periode als rector van de RUCA was dus zo'n beetje een generale repetitie voor het ambt dat hij vandaag uitoefent? "Zo zou ik het nu ook weer niet stellen," lacht hij. "RUCA was een volwaardige instelling hé, weliswaar een stuk kleiner dan de huidige UA. Toen kende ik alle personeelsleden. Nu ken ik nog steeds een heel pak van onze mensen, want ik heb op de drie instellingen gezeten, maar de schaal is anders. 't Is een andere manier van werken."

Verschoren: Eigenlijk hebben we daar bijna vijfentwintig jaar over gedaan. De ideologische kant was zeker een van de aandachtspunten, maar een groter probleem was dat we met twee volwaardige faculteiten TEW zaten, een in UFSIA en een in RUCA, en die deden elkaar de duvel aan. Gelukkig hebben we ingezien dat het een absurditeit was om te blijven werken met universiteitjes en hebben ook de TEW'ers de stap gezet om bij elkaar te komen. Dat heeft effect gehad, want het aantal studenten is in een paar jaar tijd flink gestegen. De zichtbaarheid in Vlaanderen is ook verhoogd. We worden meer serieus genomen door de andere universiteiten. Wij zijn geen kleine universiteit, maar een middelgrote. Ik wil ons niet vergelijken met topuniversiteiten als MIT of Harvard, maar dat zijn ook uniefs met een vijftienduizendtal studenten. De grootte van een universiteit is geen garantie voor kwaliteit. Te grote universiteiten kunnen zelfs een handicap zijn voor de studenten.

Verschoren: Dat is een heel pak verbeterd. Er zijn een paar zeer goed functionerende overkoepelende studentenorganisaties. Wel blijft het zo dat op de stadscampus de humane wetenschappen zitten, en op de buitencampussen de inhumane wetenschappen. Die mentaliteit is wat verschillend, al was het maar qua manier van feesten en zo. Als je niet op dezelfde campus zit, blijft er toch altijd een soort van kliekvorming. Dat merk je elders ook, niet alleen in Antwerpen. Het studentenleven blijft in zekere zin campusgebonden. Maar onze studenten werken nu al goed samen, en ik verwacht dat ze op termijn nog meer naar mekaar zullen toegroeien.

 

 

Verschoren: Je moet de voorgeschiedenis van die associaties kennen. We hadden in Vlaanderen een drieledig systeem: universitair onderwijs, hoger onderwijs buiten de universiteit van het lange type en hoger onderwijs buiten de universiteit van het korte type. Dat systeem maakte ons nogal vreemd en onbegrijpbaar in het buitenland. Toen we de Bolognahervormingen doorvoerden, hebben we meteen ook beslist om in Vlaanderen binair onderwijs te creëren. Het probleem was dat de hogescholen toen in een ambigue situatie terechtkwamen. De vorige onderwijsminister Frank Vandenbroucke, die dit proces in gang heeft gezet, vond dat de hogescholen hun onderwijs meer op onderzoek moesten baseren, en de universiteiten moesten hen daarin begeleiden. Maar wil dat zeggen dat de hogescholen ook actief onderzoek moeten gaan doen? Daar heb ik het wat moeilijker mee. Neem nu verplegers, moeten die allemaal onderzoekers worden? 't Is een retorische vraag hoor. Universiteiten hebben een lange traditie van onderzoek, maar hogescholen zijn daar oorspronkelijk niet voor gemaakt. Hogeschooldocenten zijn perfecte lesgevers die vaak met twee voeten in de praktijk staan. Publiceren is daar niet de gewoonte en hoeft mijns inziens ook niet. Maar om op je vraag te antwoorden: er is geen enkele onduidelijkheid wat de eencyclusopleidingen betreft: die blijven exclusief binnen de hogescholen, zodat die zich nog meer dan vroeger kunnen profileren als opleidingscentra waar je vaardigheden aanleert voor een concreet beroep. De hogeschoolopleidingen van twee cycli zullen op termijn integreren in de universiteit, en daar volwaardige faculteiten vormen. Maar daar is tijd voor nodig. Ten vroegste in 2020 zal dat rond zijn.

Verschoren: Tegen 2013 moet het academiseringsproces rond zijn, dat klopt. Tegen dan moeten we weten waar we naartoe willen met die opleidingen, maar dat zijn intenties. De concrete uitwerking zal nog heel wat jaartjes langer duren. De integratie van opleidingen in de universiteit - misschien ook fysiek - is iets wat fortuinen kost. Je weet even goed als ik dat we in een economisch minder gunstige situatie zitten. De nodige middelen zijn er vandaag gewoon niet. Er worden wel budgetten vrijgemaakt, maar die volstaat niet. En als je iets doet, moet je het goed doen. Als die nieuwe geïntegreerde opleidingen alleen in naam universitaire opleidingen zouden worden, dan maken we ons belachelijk in het buitenland, en dat kan ook de bedoeling niet zijn.

 

 

Verschoren: Ach, dat is een toevalligheid. Belangrijker vind ik dat de huidige rectoren een zeer goede onderlinge relatie hebben. Het financieringsdecreet verplicht ons ertoe een zekere concurrentie te voeren, maar dat wil niet zeggen dat we elkaar moeten verdrukken. Vlaanderen is gebaat bij verschillende universiteiten die elk hun kwaliteiten hebben. Elkaar doodconcurreren zou absurd zijn. De concurrentie zit in het buitenland!

Verschoren: Daar geloof ik niet in, maar ik geloof wel in een 'universitair landschap Vlaanderen'. Op bachelorniveau vind ik het niet slecht dat studenten een universiteit in hun eigen regio vinden. Dat werkt drempelverlagend, en heeft niets te maken met kerktorenmentaliteit. Bij de masters is het een ander verhaal. Daar zit je sowieso met minder studenten, dus ik zou het een beetje gek vinden om alle gespecialiseerde deelopleidingen op alle vijf de universiteiten te gaan organiseren. Een de facto herverdeling van die opleidingen werkt kostenbesparend en zorgt er meteen ook voor dat de beste studenten in hun vakgebied in hun masterjaren samen komen te zitten, wat een verrijking kan betekenen. Ik pleit voor een soort uitwisselbaarheid tussen universiteiten. Men zal mij dit niet graag horen zeggen, maar ik ben bijvoorbeeld geen voorstander van het creëren van een opleiding burgerlijk ingenieur in Antwerpen. Eigenlijk had die er, rekening houdend met de economische en technische entourage in Antwerpen, wel moeten zijn, maar de politiek heeft indertijd die keuze niet gemaakt. In theorie zou ik dat misschien nog wel kunnen binnenrijven, maar daar zou ik enorm veel investeringen voor moeten doen, gewoon om wat studenten af te snoepen van Leuven, Gent en Brussel. Maar die universiteiten liggen op nauwelijks vijftig kilometer van hier! Is het echt zo broodnodig om hier een gloednieuwe ingenieursfaculteit te bouwen in de dokken, bij wijze van spreken? Die keuze had men indertijd moeten maken, maar dat is niet gebeurd, en inmiddels zijn het vijgen na Pasen. Dan investeer ik liever in een geacademiseerde faculteit industriële wetenschappen, in nauwe samenwerking met onze andere wetenschapsfaculteiten, zodat die opleiding een solide wetenschappelijke basis krijgt en misschien zelfs concurrentieel wordt met de burgerlijk ingenieurs.