Is de fototentoonstelling 'Amazônia' een bezoek waard?
In Tour & Taxis in Brussel loopt nog tot 11 november de prestigieuze fototentoonstelling Amazônia van Sebastião Salgado. GUIDO ging de expo voorproeven en keerde verrukt, verwonderd en gelouterd terug naar de redactie.
De Braziliaans-Franse fotograaf Sebastião Salgado maakte furore als fotojournalist. Hij maakte onvergetelijke, maar keiharde beelden van onder meer de hongersnood in de Sahel in het midden van de jaren tachtig, die hem de bijnaam 'voyeur van menselijk leed' opleverde. Nadat hij de genocide in Rwanda en de daaropvolgende vluchtelingencatastrofe in Oost-Congo had gefotografeerd, stortte hij in. Hij wou geen miserie meer fotograferen, maar voortaan met zijn lens op zoek gaan naar schoonheid, ten einde daar hoop uit te putten.
Die zoektocht bracht Salgado onder meer naar zijn geboorteland, waar hij het privilege had om door te dringen tot in de meest onherbergzame uithoeken van het Amazonewoud: te voet, met bootjes en in helikopters van het Braziliaanse leger. Tweehonderd van de beelden die hij daar schoot, zijn nu op groot formaat te zien in Brussel. En ze zijn adembenemend.
Episch zwart-wit
Wie niet vertrouwd is met het werk van Sebastião Salgado, zal verwonderd zijn dat de foto's van het regenwoud, waarbij je misschien een oase van groen had verwacht, zwart-wit zijn. Dat is nu eenmaal zijn handelsmerk, en je ziet snel waarom. Salgado's beelden zijn haarscherp, episch, barok en bijna Bijbels van omvang, alsof hij in zijn groothoeklens de enormiteit van het complete Amazonewoud probeert te vatten, wat dikwijls nog lukt ook. Je krijgt massieve wolkenstromen te zien boven de boomkruinen ("luchtrivieren", noemt de fotograaf ze zelf), begroeide bergpieken die majestueus oprijzen uit het woud, meanderende zijrivieren met duizenden eilandjes erin, je kan het zo grandioos niet bedenken of Salgado heeft het gefotografeerd. En dat is niet alles, want hij kreeg ook uitzonderlijke toegang tot inheemse indianenstammen, van wie hij meesterlijke portretten maakte, soms van individuen, soms van volledige gemeenschappen op één foto, maar altijd even expressief.
Soundscape van Jarre
Amazônia is niet alleen oogstrelend, want het oor wordt ook verwend. Niemand minder dan de Franse elektronicapionier Jean-Michel Jarre maakte speciaal voor de expo een soundscape van vijftig minuten, waarin hij zijn kenschetsende synthesizerklanken combineert met authentieke audiosamples uit het Amazonegebied, uit de collectie van het Etnografisch Museum van Genève. Het is wonderlijke, hypnotiserende muziek, die een heuse meerwaarde biedt bij deze sowieso niet te missen tentoonstelling. Op naar Tour & Taxis dus.
Amazônia is open van dinsdag tot zondag (in schoolvakanties en op feestdagen ook op maandag) van 10 tot 18 uur. Er zijn verschillende tarieven, maar studenten krijgen minstens 4 euro korting. Tour & Taxis ligt op vijf minuten wandelen van het Noordstation in Brussel.
Tekst: Herbert De Paepe
Foto: © Tempora - © Sebastião Salgado