Veerle Baetens: "Ik wil dat de kijker kan zeggen 'Wow man, wat was dat?!'"

Veerle Baetens is terug, en hoe. In de akelige psychologische thrillerreeks Tabula Rasa neemt ze niet alleen - op haar gebruikelijke intense wijze - de hoofdrol voor haar rekening, ze schreef ook mee aan het scenario. Een interview over horror, geheugenverlies en heel veel talent.
 
GUIDO: Tabula Rasa is ontstaan uit een blind date tussen jou en de scenariste Malin-Sarah Gozin, die we kennen van Clan. Wil dat zeggen dat je nog meer blind dates hebt gehad, met andere schrijvers?
Veerle: Nee, men heeft ons met elkaar in contact gebracht, omdat ze vonden dat Malin perfect bij mij zou passen.
GUIDO: Waar is de drang vandaan gekomen om zelf te schrijven?
Veerle: Ik voel me al heel lang een maker. Vroeger op school was ik degene die dansjes in elkaar stak en ze aanleerde aan mijn klasgenoten. Ik ben indertijd ook nog gaan kijken om aan de opleiding voor regisseur te beginnen aan het RITS, maar ik ben uiteindelijk toch naar het Conservatorium gegaan om iets te doen vóór de camera, op het podium, in de spotlights. Daar kreeg ik echter het gevoel: wil ik dit wel? Ik ben dan anderhalf jaar illustratie gaan studeren aan Sint-Lucas in Antwerpen, iets waar ik mee ben gestopt om alsnog te gaan spelen. Ik heb altijd het verlangen gehad om mee aan de basis te staan van iets, maar ik had er geen scholing voor gehad. Die heb ik nu wel gekregen.
GUIDO: Een masterclass, eigenlijk.
Veerle: Ja, absoluut.
 
Horror
 
GUIDO: Wist je al tijdens het schrijfproces dat je zelf de hoofdrol zou spelen in Tabula Rasa?
Veerle: Wel, er werd mij gezegd: schrijf je eigen rol eens. In het begin wist ik nog niet zeker of dat wel een goed idee was, en ik stel me vandaag soms nog altijd die vraag. Maar het was ook een kans hé, dus het stond vrij snel vast. Ik heb mijn eigen job gecreëerd. (lacht) Ik heb voor mezelf voor gezorgd dat er brood op de plank kwam.
GUIDO: Geheugenverlies is geen nieuw thema in het thrillergenre. Schrikte je dat niet een beetje af?
Veerle: Het is geen nieuw thema, maar het was nog niet gebruikt in een tv-serie, dus op dat vlak was het wel vernieuwend. Je bereikt een ander publiek. De inspiratie komt ook van een boek dat verfilmd is geworden: Voor ik ga slapen van S.J. Watson. Daarin wordt een vrouw elke morgen wakker en ze weet niet naast wie ze ligt. De verfilming was met Nicole Kidman: Before I go to sleep. Die vond ik niet bijster geslaagd, omdat je dit thema moeilijk in een film kunt uitwerken. In een reeks gaat het wel. Geheugenverlies is intrigerend; je kunt er heel veel kanten mee uit. Het is trouwens niet het enige thema. We gebruiken ook de psychotische kant van het personage. Haar psychoses zijn ideaal om mee te spelen in het horrorgenre.
GUIDO: Over horror gesproken: jullie gebruiken zelfs een spookhuis.
Veerle: Ja, en nog meer klassieke elementen uit het genre: dode vogels, een kat, noem maar op. De reeks zit vol met zulke dingen, dat hebben we met opzet gedaan. Er zitten ook veel knipoogjes in naar genrefilms zoals The Shining. Maar ik ga daar verder geen voorbeelden van opnoemen, het is leuker als je dat zelf kunt ontdekken.
GUIDO: Heb je affectie voor het horrorgenre?
Veerle: Heel veel, en Malin heeft dat ook. Het is niet voor niets dat we deze richting zijn uitgegaan. Dankzij mijn broer heb ik bijna alle horrorfilms uit de jaren tachtig en negentig gezien. Child's play, Critters, Tremors, Pet Sematary, Poltergeist... Ik werd er al heel vroeg in ondergedompeld, en het is gewoon leuk om daarmee te spelen. Dat was in Vlaanderen eigenlijk nog niet gebeurd. In Nederland wel, met De Lift en Amsterdamned van Dick Maas, maar in Vlaanderen?
GUIDO: Jan Verheyen heeft toch eens een horrorfilm gemaakt? De Alias, maar die was niet bijster geslaagd.
Veerle: De Alias? Maar daar zat ik in! In een klein rolletje weliswaar. Dat was toch geen horror?
GUIDO: Niet helemaal, maar de film werd wel zo verkocht.
Veerle: Ik zal 'm nog eens opnieuw moeten bekijken dan.
 
Brainstormen
 
GUIDO: Hoe realistisch zijn de scènes in de psychiatrische instelling?
Veerle: Vrij realistisch. Je zou kunnen vinden dat sommige personages in die instelling zich - vooral in de eerste aflevering - soms wat karikaturaal gedragen, maar dat brengt ook wel lucht en kleur in de serie. Anderzijds krijgen personages uit die instelling gaandeweg hun eigen verhaallijn, met de nodige dramatiek. Verder klopt de omgeving wel. Die instelling is zoals een echte psychiatrische instelling eruitziet. Daar hebben we goed op gelet.
GUIDO: Waar hebben jullie die bibliotheekscène gedraaid?
Veerle: In Antwerpen, maar waar was dat ook alweer precies... (denkt na)
GUIDO: Op het Conscienceplein?
Veerle: Ja, daar was het!
GUIDO: Dat is de Erfgoedbibliotheek. Die moet ik dan dringend eens gaan bezoeken, want dat zag er prachtig uit.
Veerle: Ze hebben daar zelfs speciaal voor ons hele rekken vol boeken leeggehaald.
GUIDO: Was je bij Tabula Rasa ook betrokken bij de casting?
Veerle: Ja, ik heb mee gecast.
GUIDO: Uiteindelijk hebben jullie de reeks met drie geschreven. Hadden jullie een strikte taakverdeling?
Veerle: Het vloeide een beetje in elkaar over. Iedereen werkte met zijn eigen talent en eigen goesting. Malin en ik hebben gebrainstormd en in grote lijnen het concept en de personages uitgetekend. Daarna is Christophe Dirickx erbij gekomen. Hij is een week vanuit Londen naar België gekomen om mee te brainstormen. Bedenken, bedenken, bedenken. Dan gingen we naar huis en deed ieder zijn deel van de taken. Omdat ik op dat moment nog geen kaas had gegeten van het echte beatsheeten, het technische aspect van scenarioschrijven, hield ik me vooral bezig met het ontwerp van de personages. Vervolgens gingen we elk stukken uitschrijven, met dialogen. Die van mij gingen dan naar Malin, die van Malin naar Christophe, die van Christophe naar mij... Zo gingen we te werk.
GUIDO: Riskeer je op die manier geen stijlbreuken?
Veerle: Nee, want je zit met z'n allen aan tafel, en uiteindelijk had Malin het eindbeslissingsrecht. Zij hakte de knoop door en besliste welke ideeën de beste waren.
 
Rood zand
 
GUIDO: Vanwaar dat rode zand?
Veerle: Dat was Malins keuze. Ik wou eigenlijk voor wit zand gaan, omdat dat realistischer was. Maar die scènes zijn niet realistisch, dus het was uiteindelijk beter dat het rood is geworden. Het oogt mooier in beeld.
GUIDO: Ja, het lijkt wel bloed in poedervorm.
Veerle: Die connectie met bloed heeft zeker meegespeeld, maar zulk rood zand bestaat ook echt, in bepaalde woestijnen.
GUIDO: Zit er een bovennatuurlijke insteek in de reeks?
Veerle: Nee. We flirten ermee, maar het antwoord is nee.
GUIDO: Ken je De Spokenjagers van Suske en Wiske?
Veerle: Ja, maar wat bedoel je?
GUIDO: Die strip speelt zich af in een afgelegen kasteel, en daar dwaalt ook een geheimzinnig figuur rond. Ik moest eraan denken toen ik Tabula Rasa bekeek. Zou dat een onbewuste invloed kunnen zijn?
Veerle: Ha, dat zou best kunnen. Sommige van die betere Suske en Wiskes hebben zich echt in ons collectief geheugen genesteld.
GUIDO: Waarom hebben jullie ook een personage geïntroduceerd dat kampt met de ziekte van Alzheimer? Zo zitten er twee geheugengestoorde personages in de plot.
Veerle: Amnesie is een thema in de reeks. Dat de vader van Mie, die vroeger neuroloog was, zelf aan Alzheimer lijdt, maakt het des te pijnlijker voor haar. Ze zitten in hetzelfde schuitje, wat ook zorgt voor een band tussen die twee. Dat vind ik heel mooi, want Mie is een echt vaderskindje.
GUIDO: Je werkt momenteel aan de verfilming van Het Smelt, naar de succesroman van Lize Spit. Schrijf je dat scenario alleen?
Veerle: Ken je Peter De Graef, theatermaker en acteur? Een zeer bijzonder mens. Toen ik al vier maanden aan het schrijven was, moest ik een film gaan draaien in Australië. Toen heeft Peter een versie geschreven, waarop ik nu weer aan het voortschrijven ben. En ik had producer Dirk Impens, maar die is ondertussen gestopt met zijn productiebedrijf.
GUIDO: Ja, dat was wel een donderslag bij heldere hemel.
Veerle: Amai. Dat hoef je mij niet te vertellen. Maar hij heeft me wel enorm goed gecoacht, dat is zijn sterkte en daar zal ik hem altijd dankbaar voor blijven.
GUIDO: Ga je zelf acteren in Het Smelt?
Veerle: Nee.
 
Baby-Alzheimer
 
GUIDO: Het lijkt of jij nu pas terug bent uit het buitenland, of is dat maar een indruk?
Veerle: Nee, dat is wel enigszins zo. Ik heb ook wel in België gedraaid de voorbije jaren, maar altijd Franstalig. En er was The Team, en nu dus ook een Australische film.
GUIDO: Zie je jezelf in de toekomst meer achter dan voor de camera werken?
Veerle: Dat weet ik niet. Ik schrijf nu wel veel en vind dat heel fijn. Het geeft een heel ander soort energie dan acteren. Zeer aangenaam. Maar ik zal dat altijd blijven combineren met spelen. Er zijn voorbeelden bij de vleet van mensen in het vak die zo werken.
GUIDO: Heb je zelf al eens te maken gehad met geheugenverlies? Dat je niet meer op je tekst kan komen bijvoorbeeld?
Veerle: Ja natuurlijk, dat hebben we allemaal wel eens gehad. Maar er is nog wat anders: toen mijn dochter werd geboren, heb ik te maken gehad met wat ze baby-Alzheimer noemen. En toen mijn vader naar het ziekenhuis moest voor een hartoperatie, werd ik ook verward en chaotisch en begon ik dingen te vergeten. Dat werkt heel ontregelend.
GUIDO: Hoe zou je graag willen dat er op maandagochtend rond de koffie-automaat over je reeks wordt gesproken?
Veerle: Ik hoop dat de mensen zeggen: "Heb je dat gezien gisteren? Spannend hoor, ik kan niet wachten tot de volgende zondag!"
GUIDO: En hoe zou je willen dat ze zich voelen na de laatste aflevering?
Veerle: Voldaan. (lacht) Snap je wat ik bedoel? We bouwen heel veel suspense op, en ik wil de kijker daarin niet teleurstellen. Dat ze niet op hun honger blijven zitten en oprecht kunnen zeggen: "Wow man, wat was dat?!"

(HDP)

foto: VRT