Admiral Freebee

Admiral Freebee, alias Tom Van Laere, is een heerlijk enigma. Is hij bloedserieus of aan het dollen? De grens is vaak flinterdun. Hij geeft je de ene wijsheid na de andere mee en tovert meteen ook een glimlach op je gezicht. Zijn muziek is net hetzelfde. The Great Scam, zijn vijfde album, is er drie jaar na The Honey & the Knife, maar als je de hele tijd op tour ging en ook nog een plaat van Roland producete, is dat helemaal niet lang.

"De muze weet het beter dan jij."

GUIDO: Op de eerste luister klinken de teksten nogal donker.

Tom: Dat is raar, want voor mij is het niet zo. Voor mij is het meer dat ik in het ene nummer het tegenovergestelde zing van het andere. Er zijn ook aan alles twee kanten, snap je? Elke persoon heeft twee kanten. Je kan jezelf verbeelden dat je jezelf kent, maar je kan je ook verbeelden dat je de andere mensen kent. Dat probeer ik in die songs mee te nemen. Niet elke ‘I’ in iedere song ben ik. En niet elke ‘you’ is iemand anders.

GUIDO: Kijken en bekeken worden?

Tom: Er is zo een anekdote over Tsjechov en Tolstoj. Beide heren zitten samen en er komen soldaten voorbij. Tolstoj zegt: "Kijk eens naar die soldaten, hoe knap en vol zelfvertrouwen ze zijn, hoe schoon hun pak is, hoeveel kracht ze uitstralen." Kort erna stappen de soldaten opnieuw voorbij en Tolstoj zegt: "Kijk eens hoe lelijk ze zijn, hoe arrogant, en zie de agressie van die uniformen en gezichten." Die redenering, zulke observaties, dat snap ik en dat doe ik ook met songs. Ik vind het interessanter om een cd te hebben waarin je al die dingen zegt. Dat is de kracht van John Lee Hooker. Zijn songs kan je opzetten bij een achtervolging, bij een liefdesscène, bij een ruzie. Ik heb ook liever niet dat iets één ding betekent.

Straf van God

GUIDO: Zoek je dan iets universeels?

Tom: Ik zoek niets, maar ik vind het niet erg om mezelf tegen te spreken. Mensen die zichzelf niet tegenspreken, daar heeft God een straf voor gevonden, die moeten politicus worden! Het moet ook heel vermoeiend zijn, jezelf nooit tegenspreken.

GUIDO: Gaat het allemaal over perceptie?

Tom: Je moet eigenlijk niet proberen te zoeken waar het over gaat, want dan moet ik iets gaan uitleggen en dan verliest het zijn kracht. Want als je dan de song uitlegt, kan de luisteraar zelf niets meer vinden in die song. ‘I fell in love with you cause there is nothing else to do.’ Als ik nu zeg dat die song over God gaat. Maar misschien gaat die song over mezelf in Spanje, en het moment waarop ik voor de eerste keer echt verliefd werd op mezelf?

GUIDO: Ben je veel weggeweest, alleen?

Tom: Ik ga altijd alleen weg. Ik ben veel weggeweest.

GUIDO: Dat op stap zijn, heb je dan je beste ideeën?

Tom: Daar heb ik eigenlijk nooit een probleem mee. Er hoeft zelfs niets te gebeuren, dan nog kan ik schrijven. Er komen altijd wel mensen vertellen, maar niet alles is ‘I’. Ik zing heel graag over ‘I’. Als jij er in je wagen naar luistert, dan gaat het ook over jou. Als ik over Johnny zing, dan gaat het over Johnny, zeker al niet over jou. Over mezelf zing ik niet echt vaak, maar ik herken mezelf wel in anderen.

GUIDO: Hoe pak je het na vijf albums muzikaal aan?

Tom: Ik schrijf de songs, de producer kiest een groep en dan nemen we op. Soms heb ik een thema of een mood voor ik begin. De producer doet de klank en daar heb ik alle vertrouwen in. John Agnello had al met Kurt Vile, Sonic Youth en Dinosaur Jr. samengewerkt. Wat goed is voor hen, is goed voor mij! Ik zei hem ook vanaf het begin: de klank is jouw feest, je mag echt doen wat je wil. De producer kiest ook de juiste take. Dat is een heel belangrijke verantwoordelijkheid.

Alles wat je denkt, ben je zelf

GUIDO: Heb je ervan geleerd?

Tom: Ja, maar die takes kiezen kan je niet voor jezelf, dat moet iemand anders doen. Het is de perceptie van het geheel, en als muzikant of zanger let je maar goed genoeg op wat je zelf doet. Ik ga ook voor het avontuur naar de States, want de klank, die kan hier even goed. Zo’n figuur als John vind je hier niet. Dat is in New Jersey, nogal een Soprano-type. Die zegt ook altijd ‘Tommy’, met zo’n heerlijk Italiaans-Amerikaans accent. Er zit ook een deeltje Jood in hem en hij is dan ook nog eens een indie-rocker, een slacker van 53. Een heel fascinerende combinatie!

GUIDO: Leer je die muzikanten ook echt kennen?

Tom: Tuurlijk. We zijn vaak gaan pingpongen samen, ik mis die mensen nu ook echt. Bij alle drie de platen die ik de States heb opgenomen, heb ik vrienden gemaakt. John komt ook kijken als ik in de AB speel. Altijd verrassing en avontuur. Waar je bang van bent, dat moet het worden. Jezelf wakker maken. Na de jaren als muzikant heb je ook je eigen handigheden om zeker te zijn dat iets goed wordt. Net die trucjes moet je onderdanig maken, uit de weg gaan. Admiral Freebee zijn songs, tekstueel met een kwinkslag, dat is duidelijk. Het hoe, dat verandert wel vaak nog veel.

GUIDO: In je teksten zit veel dat je voor jezelf kan meenemen.

Tom: Maar alles wat je denkt, ben je zelf. Als je dat zwaarmoedig vindt, dan is dat omdat jij het zo hebt gehoord, niet omdat ik het zo heb geschreven. ‘The same thing that makes me lonely is the same thing that sets me free’, zing ik. Sommige mensen vinden dat triest, ik vind dat ongelooflijk leuk. Ik vind net dat het leukste aan het leven. Voor mij is dat vreugde en één en al geluk. Als je dat beseft, ben je vrij.

GUIDO: En wat is The Great Scam?

Tom: Alles! Wij zijn nu aan het pingpongen met communicatie, maar communiceren is niet zo gemakkelijk. Alles kan The Great Scam zijn. Waarheid, liefde, democratie, dat zijn allemaal slogans. Authenticiteit. Ik ben Tom Van Laere de rocker. (grijnst) We spelen onze rollen.

GUIDO: Verbaas je jezelf nog als je een nummer schrijft?

Tom: Daarom doe ik het. Als je denkt: een nummer in één akkoord, dat durf ik niet, dan moet je dat vooral wel doen. Een kunstenaar wordt geen slechte kunstenaar omdat hij of zij iets slechts maakt. Een kunstenaar wordt een slechte kunstenaar omdat hij niet meer durft iets slechts te maken. Altijd hetzelfde vind ik niet erg. Als het goed is, als er iets gebeurt, dan kan dat zeker. De muze weet het altijd beter dan jij. Ik ben iemand die heel veel denkt, maar niet in muziek. Denken heeft voor mij de street credibility verloren.

Georganiseerde chaos

GUIDO: Dat is dan ook een van de grote zaken die je zoekt in muziek: niet hoeven denken?

Tom: Tuurlijk. Vroeger in Jazzstudio had ik een leraar met een tic nerveux in het gewone leven, en als hij muziek speelde niet. Dat is de beste metafoor. Dat is het doel.

GUIDO: Ben je systematisch bezig met nummers schrijven?

Tom: Schrijven is een noodzaak. Als je passie en wilskracht nodig hebt om dat te maken, vind ik dat eigenlijk al raar. Voor mij is het een soort bereidheid en beschikbaarheid, altijd. Je weet dat je iets fout kan doen en toch doe je het telkens weer. Ik heb tinnitus in mijn oren, ik weet dat muziek dat opnieuw gaat kwetsen, maar toch kan ik niet anders.

GUIDO: Wat heeft Roland je nog kunnen leren?

Tom: Georganiseerde chaos. Dat zijn we beiden. En eigenlijk is het hele leven zo, alles beïnvloedt alles. We proberen alleen te doen alsof we een duidelijkheid hebben over alles. Ook dat is The Great Scam! Roland is iemand die niet wil niet verward zijn. Als je wil niet verward zijn, dat is de grote verwarring. Hij is gewoon verward, en ik ook. En samen verward zijn, is heel duidelijk. Ik zing op de nieuwe plaat: ‘Are you still mentally ill, and they’re lying when they tell you you’re doing better’. Als je je echt slecht voelt, is het beter om je eens echt goed slecht te voelen, er helemaal in op te gaan.

GUIDO: Ben je hard bezig met wat de mensen denken van je muziek?

Tom: Mensen denken wat ze willen en denken trouwens over een ander wat ze eigenlijk over zichzelf denken, maar wat ze niet over zichzelf durven zeggen of denken. Nog eens The Great Scam. Als jij tegen iemand zegt: "tegen niemand zeggen", wat stelt dat dan voor? We willen allemaal dingen verborgen houden, maar als we praten met iemand, doen we uiteindelijk niets liever dan die dingen alsnog te zeggen. We voelen ons alleen en onbegrepen, en net dat is hetgeen wat we delen, wat we gemeen hebben met andere mensen. En dat zou ons allemaal kunnen verbinden, maar dat doet het niet. We vergelijken ons innerlijk met de anderen hun uiterlijk en daardoor maken we geen connectie met anderen. Ik vroeg eens aan een producer: "How are you?" Hij antwoordde: "Quite good." Hij stelde mij de vraag terug en ik zei: "Quite, but not good!"

GUIDO: Uiteindelijk is dat ook het mooie, dat je dankzij muziek elkaar kan begrijpen.

Tom: Je hoeft zelfs niet te praten. Ik ga graag en vaak naar Spanje, maar ik spreek geen Spaans. Ik wil het ook niet leren. Ik heb daar vrienden waar ik nog nooit een woord mee heb gepraat en ik ken die veel beter dan andere mensen. Miguel, da’s zo een man die op het strand verzamelt wat hij vindt en daar maakt hij ‘Jurassic Cars’ van. Ik noem hem zelfs niet Miguel, ik noem hem Picasso. Ik zit de hele dag te spelen en hij danst en maakt die dingen en ik kijk. We lachen heel veel maar we praten nooit. Voor mij is dat een echte vriend.

(LAD)

fotocredit: Jokko