Jan Van Looveren: "Prins Laurent heeft nooit teruggebeld"

De zomervakantie moet nog beginnen en Jan Van Looveren is al zeven keer op reis geweest. Niet zomaar op reis, want voor het programma Op weg met Jan reed hij samen met bekende gasten over de meest spectaculaire wegen van Mongolië, Ethiopië, Georgië, Peru, Madagaskar, Bolivië en Alaska. De BV's die met hem meereisden zijn Carry Goossens, Kamal Kharmach, Goedele Liekens, Marc Herremans, Ann Tuts, Assita Kanko en Sarah Bettens.
 
GUIDO: Eigenlijk heb je geen puur reisprogramma gemaakt, Jan. Het gaat over mensen.
Jan: Ja, ik wou een andere manier van interviewen introduceren. Wat je ziet terwijl we in de auto rondrijden, is een gesprek. Communicatie is iets wat in onze wereld te weinig gebeurt. Babbelen met elkaar is zo belangrijk. Wie ben jij? Wat wil jij? Hoe leef jij? Wat is geluk? Wat is geloof? Dat zijn de vragen die ik stel. De communicatie in onze huidige maatschappij is zo vercomputerd. Facebook, Instagram... De manier van communiceren is veranderd, en ik vind dat geen goede evolutie. Ik vind het zelfs een stap achteruit. Mekaar recht in de ogen durven kijken en zeggen wat het probleem is, vind ik veel beter dan een e-mail sturen: "Ik vind je een eikel". Toen ze me voorstelden of ik op reis wou gaan om de meest avontuurlijke routes te doen voor een nieuw programma, stelde ik meteen de vraag: wat is de meerwaarde? Die meerwaarde zit erin dat ik op die avontuurlijke route iemand leer kennen. Als je vijf dagen met iemand in een Jeep zit, dan leer je die echt kennen.
GUIDO: Dat klopt. Als je een vriend, of zelfs je lief, beter wil leren kennen...
Jan: ... ga er dan mee op reis! Dat is gewoon zo. Dat is een feit. Je wordt even uit je context getrokken, uit je dagelijks leven. Bij ons is dat dus op een route waarvan je denkt: wow, waar zitten wij hier? Maar het avontuur is eigenlijk bijkomstig. Ik wil vooral die mensen leren kennen. Ik heb zelf ook veel gefilmd met mijn cameraatje, en van die beelden gaan we een compilatie maken in de laatste aflevering. Alles vanuit mijn point of view. Kijk, jij bent een journalist en je interviewt mij. Wij zijn op dit moment allebei enigszins op onze hoede. Wat gaat hij vragen, wat gaat hij antwoorden? Dat wou ik vermijden in het programma. Ik zei letterlijk tegen de mensen die ik in mijn auto uitnodigde dat ik niet wou dat ze op eieren zouden lopen. Wees jezelf, en als je iets vertelt waarvan je denkt: oei, dit had ik beter niet gezegd, dan knippen we het eruit. Dat was de afspraak.
GUIDO: En is er veel geknipt?
Jan: Natuurlijk! Er is veel verteld, er is veel geknipt, maar ik heb op die manier wel de mensen leren kennen. Ik vind niet dat de kijker echt in detail alles moet weten wat er onderweg is gebeurd. Het grote voordeel was dat iedereen onbevangen zijn of haar verhaal kon doen. Het is zelfs gebeurd dat iemand me op voorhand op het hart drukte dat hij over één welbepaald onderwerp absoluut niets wou vertellen. Eenmaal onderweg kwam het er toch uit. Ik vroeg: "Mag ik dit gebruiken?" "Ja," was het antwoord. "Ik wil dat ze het eens weten." Dat zou tijdens een normaal interview nooit gelukt zijn. Schoon, toch?
 
Niet alleen avontuur
 
GUIDO: Kijkers die een zuiver reisprogramma hadden verwacht, zullen die verrast zijn?
Jan: (aarzelt) Het is wel degelijk een reisprogramma hé. We geven je de kans om binnen te kijken in een wereld waar je anders waarschijnlijk nooit zou komen. Waarmee ik niet wil zeggen dat het pioniersbestemmingen zijn waar nog nooit iemand is geweest. Overal is al iemand geweest. Maar die Route Nationale 5 in Madagaskar bijvoorbeeld, dat is niet iets wat je met je kinderen gaat doen, denk ik. Is het een zuiver reisprogramma? Nee, het is de combinatie met het menselijke verhaal van de gast die het 'm doet. Je krijgt niet alleen het avontuur te zien, maar ook de mens die het avontuur beleeft.
GUIDO: Heb je eerst de bestemmingen gekozen en dan pas de gasten?
Jan: Ja, dat klopt. Het was natuurlijk wel een hele puzzel. Nadat de bestemmingen waren gekozen, hebben we een namenlijst samengesteld die zowel door de VRT als door mezelf moest worden goedgekeurd. Dat was niet simpel, want bijvoorbeeld Assita Kanko, dat is geen evidente naam. Dan zeggen ze op de VRT: "Assita wie? Nee, niet doen, vraag liever Stan Van Samang of zo." Toen heb ik echt op tafel gehamerd. Assita is een vrouw met een verhaal, en ik wou die absoluut leren kennen. Eenmaal zij had toegezegd, hebben we besloten dat Bolivië de meest geschikte bestemming was om met haar naartoe te trekken, omdat daar vrouwenrechten worden geschonden, en dat is een onderwerp waar zij veel mee bezig is. Ik ben heel blij dat ze in het programma zit. Ik vind haar een toffe madam.
GUIDO: Zijn er ook gasten die geweigerd hebben, omdat ze niet durfden?
Jan: Er waren er die schrik hadden om zich bloot te geven. Weet je dat ik naar Prins Laurent heb gebeld? Ja, echt waar, ik had via via zijn telefoonnummer gekregen. Ik heb gezegd: "Ik zou jou heel graag leren kennen. Je bent een prins, je bent van ons, hoe ga jij om met dat koningshuis en met het feit dat je broer wel koning is geworden en jij niet? Ik wil dat weten."
GUIDO: En wat heeft hij geantwoord?
Jan: Hij heeft me nooit teruggebeld. (lacht)
GUIDO: Ah, je staat op zijn voicemail.
Jan: Inderdaad. Dus het kan nog hé, misschien wil hij in het tweede seizoen alsnog meedoen.
 
Lokale chauffeurs
 
GUIDO: Eigenlijk ben jij geen ervaren reiziger. Wel een ervaren 4x4-chauffeur?
Jan: Ook niet. Wat het gevaarlijker maakte, dat geef ik toe. Zeker op van die bergroutes: één verkeerde beslissing nemen en het kan fataal aflopen.
GUIDO: Is dat gevaar het eigenlijk wel waard, voor wat uiteindelijk toch maar een tv-programma is?
Jan: Voor Ja Jan ben ik in een stuntvliegtuigje gekropen, en toen zei mijn regisseur net hetzelfde: "Jan, waarom doe je zoiets? Voor een tv-programma!" En in Peru ben ik ayahuasca gaan drinken en heb ik een tattoo op mijn voet laten zetten. Voor een programma. Zijn zulke dingen onverantwoord? Nee, want ik ben heel tevreden met het resultaat. Zelfs als Op weg met Jan een flop zou worden, heb ik zeven onwaarschijnlijk toffe mensen leren kennen. Daar ben ik keigelukkig mee. Was dat het gevaar waard? Ja. Zeker en vast.
GUIDO: Hoeveel mensen reizen er eigenlijk mee?
Jan: Ik rijd altijd vooraan, met de gast. Ofwel rijd ik, ofwel rijdt de gast. De cameraploeg zit achter ons in een Jeep met een lokale chauffeur, uit het land zelf. Maar de beslissingen worden door ons genomen, door wij die vooraan rijden. Dat mag je gerust aan om het even welke van mijn gasten vragen, als je het niet gelooft. De lokale chauffeur zou pas hebben ingegrepen als ik echt iets levensgevaarlijks van plan was geweest. Maar soms had ik de indruk dat de locals het zelf niet wisten. Dat was vooral in Mongolië het geval. "'t Is naar rechts. Nee, naar links. Nee, toch naar rechts. Weet je wat: we gaan het eens vragen." Ze wisten het zelf niet! Met Sarah Bettens heb ik de Dalton Highway afgereden in Alaska. De lokale chauffeur ginder had die route zelf nog nooit gedaan. Die mens heeft onderweg zeshonderd foto's genomen.
GUIDO: Welke van de zeven bestemmingen - los van de gasten - droeg je voorkeur weg?
Jan: (zonder aarzelen) Madagaskar. We reden daar op een weg die indertijd was aangelegd door de Fransen en ondertussen totaal verloederd is. Ik snap niet dat de mensen ginder elke dag die weg kunnen gebruiken. Het was hallucinant. Pure waanzin. Hoe doen die mensen dat? Hoe leven die? We kwamen een Jeep tegen met twintig mensen erin. Die stond daar, en wij konden er niet voorbij. Bleek dat de as gebroken was. Ik dacht: we kunnen beter ons tentje opslaan, want hier eindigt het. Maar die chauffeur zei doodleuk dat hij de as van zijn wagen wel zou vervangen. No way, dacht ik. Een as vervangen? Dat doe je niet zomaar even. Die mannen kropen met z'n drieën onder de wagen, in het slijk, met de glimlach op hun gezicht. Anderhalf uur lang horen we allerhande geluiden van onder die Jeep komen, en toen kropen ze er terug onderuit. "'t Is klaar, de as is vervangen." Ik stond perplex, maar voor hen is dat dagelijkse realiteit.
 
Gratis op reis
 
GUIDO: Zou je nog terug willen, om eens op je gemak rond te kijken?
Jan: Ja, en niet alleen naar Madagaskar. Naar alle bestemmingen. Want als je daar bent voor een tv-programma, ben je toch vooral bezig met je job. Ik word betaald om een programma aan te leveren, en dat wil ik dan ook zo goed mogelijk doen. Dat is heel iets anders dan met je gezin op reis gaan en genieten. Ik heb na elke trip tegen mijn vrouw gezegd dat we die route eens samen zouden moeten doen. Dit gezegd zijnde: af en toe vergeet je onderweg toch dat je bezig bent met een programma, en dat maakt het allemaal misschien juist authentieker.
GUIDO: Je beseft dat aan de toog wel eens met enige afgunst over tv-makers als jij wordt gesproken? "Mannen als Van Looveren, Waes en Meus hebben het toch goed bekeken, want die mogen gratis op reis."
Jan: Ik begrijp dat enigszins, en wie dat zegt, heeft zelfs gelijk, maar anderzijds: reisprogramma's worden wel massaal bekeken. Als Tom of Jeroen of ik het niet doen, dan doet het wel iemand anders. Als mensen het niet graag zien, dan zou het niet gemaakt worden. Je kan zoiets ook over voetballers zeggen. Ongelooflijk toch, hoeveel zij verdienen? Maar ja, dat komt omdat er miljoenen mensen naar het voetbal kijken, zo simpel is het. Wij moeten programma's maken die mensen graag zien. Tegenwoordig is dat toevallig reizen. Reisprogramma's zitten in de lift. Dus ik begrijp die afgunst wel, maar het omgekeerde heb ik ook al meegemaakt. Mensen die op me af stappen om me te bedanken, want ik toon hen iets wat ze zelf nooit zouden doen, of zouden aandurven.
GUIDO: Zou je nog zeven van die reizen willen maken?
Jan: Wat denk je?
GUIDO: Wellicht wel?
Jan: (lacht) Voilà, je hebt je antwoord.

(HDP) 
foto: VRT