Wim Opbrouck: "Is West-Vlaams een gimmick geworden? Dan ben ik daar totaal aan ontsnapt."

Wim Opbrouck is dit najaar op zachtaardige wijze alomtegenwoordig. Master op het Filmfestival Oostende, presentator van Bake off Vlaanderen, acteren in Salamander en Tytgat Chocolat... En dan weet je nog niet wat Wim allemaal in Nederland uitspookt, op de planken en voor de camera.
 
GUIDO: Is het onvermijdelijk dat een theateracteur als jij vroeg of laat bij film en televisie belandt?
Wim: Bij mij is dat altijd een beetje parallel gelopen. Je mag niet vergeten dat België een klein land is, en Vlaanderen is daar dan nog maar een stukje van. Dat is een zeer kleine markt, wat betekent dat je hier niet in honderd films kunt meespelen. De filmacteurs die ik bewonder, staan allemaal graag in het theater. Kevin Spacey gaat nog altijd Richard III spelen, en ik weet waarom: het geeft je honger om van het ene naar het andere medium te stappen. Theater is de bron van alles. Ik zou mijn pap niet kunnen koelen als ik alleen maar op een filmset zou staan. Ik zou te veel verlangen naar toneel, want dat is een evenwaardig vak. Soms wordt daar een beetje meewarig gedaan. "Je zou film kunnen doen, maar je kiest voor theater." Ja, maar voor mij is dat even belangrijk.
 
Excuus-Belg
 
GUIDO: Als Master van het Filmfestival Oostende heb je je licht laten schijnen op de Nederlandse cinema. Laten we eerlijk zijn: naar Nederlandse films gaat bij ons geen kat kijken, als ze al in de zalen komen. Hoe komt het dat er zo'n culturele muur staat tussen Vlaanderen en Nederland?
Wim: In de jaren zeventig keken wij allemaal meer naar de Nederlandse televisie dan naar de Vlaamse. De reden daarvoor was simpel: zij hadden betere programma's. Meer anarchistische programma's, betere humor. Ik keek toen naar Sjef Van Oekel, Wim T. Schippers, Koot & Bie, Jiskefet... Zulke dingen hadden wij echt niet. Onze humor was veel volkser. Op een gegeven moment is dat gekanteld. Kijk, ik werk veel in Nederland, zowel in film als in theater, en ik merk telkens weer dat Nederlanders echt een ander volk zijn. Maar waarom gaan we niet naar elkaars films kijken? Nederlandse kaskrakers worden geremaket in Vlaanderen en vice versa. Waarom is dat? Een Nederlander zal sneller kijken naar een Belgische productie dan een Vlaming naar een Nederlandse productie. Hoe komt dat? Geen idee. Misschien moeten we eens een gezamenlijk filmfestival organiseren, met gezamenlijke prijzen, over de grenzen heen. Dat is niet alleen artistiek een goed idee, maar ook economisch. Vlamingen gaan ook niet massaal op reis naar Nederland hé. We trekken liever naar Frankrijk, naar het zuiden... Heeft dat te maken met een of andere historische bezetting? Ik weet het niet. Misschien moet een student zich daar eens in verdiepen voor zijn masterproef. Laat dit een oproep zijn!
GUIDO: Als je in Nederland speelt, ben je dan 'de Belg', of speel je ook Nederlandse personages?
Wim: Ik heb al in het Hollands gespeeld, maar vaak ben ik de excuus-Belg. In coproducties is men verplicht om met zoveel Belgische acteurs te werken. Nu, dat excuus-Belg zijn ben ik ondertussen wel een beetje ontgroeid. Tegenwoordig word ik ook gecontacteerd vanuit Nederland omdat mensen gewoon met mij willen samenwerken. Ik heb onlangs samen met Peter Van Den Begin gespeeld in een Nederlandse film, en toen stonden we voor de keuze: zullen wij in het Antwerps spelen, in het Zeeuws of in het West-Vlaams? Het is uiteindelijk een soort raar Antwerps geworden. Dat is ook het leuke aan acteur zijn. Ik heb er geen enkel probleem mee om in een Nederlandse film perfect Hollands te spreken, maar als ik een Vlaming speel die toevallig in Nederland is terechtgekomen, dan zijn er andere mogelijkheden.
 
Wim maakt een film
 
GUIDO: Je bent West-Vlaming. Als de laatste vijf jaar één dialect populair is geworden op zowel het grote als het kleine scherm, dan is het wel West-Vlaams.
Wim: Dat is al langer dan vijf jaar bezig. Er zijn op dat vlak twee godfathers voor mij: Willem Vermandere en Arno Hintjes. Die hebben altijd veel in het dialect gewerkt. Ik heb daar mijn steentje toe bijgedragen met In De Gloria, wat ondertussen ook al vijftien jaar geleden is. Toen werd West-Vlaams plots grappig, naast Antwerps en Gents. West-Vlaams op tv mocht plots, en dat heeft veel losgemaakt. Ik vind het fantastisch dan Wannes Cappelle en Flip Kowlier in het West-Vlaams zingen. Er gebeuren heel geestige dingen in het West-Vlaams, maar voor mij is dat geen must. Ik ben zelfs een beetje weigerachtig om altijd in het West-Vlaams te spelen. In de nieuwe reeks van Salamander speel ik de premier. Dan spreek ik algemeen Nederlands, uiteraard.
GUIDO: Is West-Vlaams stilaan een gimmick aan het worden?
Wim: Daar heb ik al lang geen schrik meer van. Ik ben daar totaal aan ontsnapt. Anderen minder. (lacht) In Bevergem en Eigen Kweek werkte het West-Vlaams perfect, maar toch denk ik dat je ervoor moet oppassen. Maar neem nu Cargo, de nieuwe film van Gilles Coulier. Een heel ernstig verhaal over Oostendse vissers. Uiteraard is die film in het West-Vlaams. Als een film zich afspeelt in het arbeidersmilieu in Manchester, dan zullen de acteurs ook met een lokaal accent spreken. Het mooiste voorbeeld vind ik nog altijd Matthias Schoenaerts in Rundskop, hoe die perfect Limburgs had geleerd. Als acteur ben je voortdurend op zoek naar nieuwe uitdagingen, ook wat taal betreft.
GUIDO: Heb je plannen om zelf ook eens achter de camera te staan?
Wim: Ja, ik ben er zelfs concreet mee bezig. Ik heb de rechten gekocht op Het Hout van Jeroen Brouwers, een boek over seksueel misbruik in de kerk in de jaren vijftig. Een beenhard thema. Ik heb steun gekregen om het scenario te schrijven, en daar werk ik op dit moment aan. Ik ga de film ook zelf produceren, samen met Lumière, en we zijn ongelooflijk op zoek naar geld.
GUIDO: Ga jij de film regisseren?
Wim: k ga het scenario schrijven, ik ga er zelf in meespelen en ik ga de film co-regisseren. Vroeger waren acteurs het voetvolk van de cinema en het theater. Dat is gelukkig aan het evolueren. Wij maken ook dingen, werken aan films, producen... Dat hoeft niet zo te zijn voor elke acteur, maar ik heb altijd de drang gehad om te creëren. Ik ben geen uitvoerend kunstenaar. Ik sta graag mee aan de wieg van projecten.

foto: SBS Belgium

(HDP)