POMPEÏ, stad onder de lava

In het jaar 79 na Christus was Pompeï een bloeiende haven- en handelsstad aan de baai van Napels. Het leven was er goed: rijke handelaars lieten hun huizen versieren met fresco's, herbergen puilden uit met zeelieden op zoek naar vertier en de lupa's in de hoerentent deden gouden zaken. En toen ontplofte de Vesuvius
, de vulkaan die de baai domineert. In een mum van tijd raakte Pompeï bedolven onder een metersdikke laag as en lava. Niemand overleefde het, en de eens zo levendige stad werd van de ene dag op de andere een massagraf voor z'n 20.000 inwoners.

Zeventien eeuwen later werd begonnen met het weghalen van de lava en de vulkanische as. Wat zich daaronder bevond was hallucinant: een heuse Romeinse provinciestad, frozen in time. De stad lag er nog net bij als op die noodlottige dag in het jaar 79. Na 250 jaar van opgravingen ligt het oude Pompeï bijna helemaal weer aan de oppervlakte, zodat de bezoeker van vandaag letterlijk een wandeling kan maken in een 2000 jaar oude stad, precies zoals ze toen was.

Afgietsels van slachtoffers

Het geweldige aan Pompeï is dat je eenmaal de Porta Marina doorgelopen niets moderns meer ziet. Geen flatgebouwen, geen verkeer, alleen maar die 2000 jaar oude straten, huizen en tempels, met bijna overal een uitzicht op de dreigende Vesuvius. De straten zijn helemaal authentiek, je kunt zelfs de karrensporen in de stenen zien. Je moet je voorstellen dat die straten vroeger open riolen waren, vandaar die verhoogde stenen om te kunnen oversteken met droge voeten. In de Via della Fortuna kun je langs de kant zelfs nog de originele waterleiding zien liggen: loden pijpen van twee millennia oud. Het moet hier steeds bijzonder druk en chaotisch geweest zijn, en er waren zelfs straten alleen voor voetgangers (je herkent ze aan een steen waarop twee mannetjes met een vaas staan). Zowat elk huis en plein dat je ziet heeft z'n verhaal; we zullen even de leukste en interessantste op een rijtje zetten.

Langs de Via Marina, de weg waarop je terechtkomt voorbij de ingang, ligt de tempel van Apollo, met daarnaast het Forum. Dit was het eigenlijke centrum van het oude Pompeï. Hier ook vind je de wereldberoemde afgietsels van de slachtoffers van de Vesuvius. Toen de lava werd weggehakt, kwamen holtes aan het licht waarin de lichamen van slachtoffers waren vergaan. Door gips in die holtes te gieten, kreeg men een afgietsel van het lichaam. Het bleek om heel sprekende, levensechte beelden te gaan van mensen die hun hoofd beschermen tegen de lavastroom, een hond in foetushouding, een varken… Je ziet ook een heleboel amfora's en ander alaam.

Menu in het bordeel

Breng ook een bezoekje aan de thermen langs de Via del Foro. Een badhuis dus, compleet met wachtkamer, warm bad (tepidarium), heet bad (caldarium) en koud bad (frigidarium). Stoot je hoofd niet: de oude Romeinen blijken kleine kereltjes geweest te zijn. Je kan ook nog resten zien van de fresco's op de muren van het badhuis. Overal in Pompeï zijn trouwens overblijfselen van muurschilderingen te zien. Dat gaat dan van simpele opschriften boven winkelramen over kunstige tafereeltjes tot de niets aan de verbeelding overlatende "menu's" boven de verschillende kamertjes van het bordeel (lupanare). Ook in het Casa dei Vetti, het beste bewaarde huis van Pompeï, zijn behoorlijk pikante muurschilderingen te vinden. Nog meer fresco's en ook mozaïeken vind je in het Casa del Fauno Danzante, het grootste huis van de stad, waar het beroemde beeldje van de dansende faun werd gevonden (nu staat er een kopie).

Pizza alla Pompeia

Heel leuk aan Pompeï is dat je een onverbloemde kijk op het dagelijkse leven van de Romeinen krijgt. In de bakkerij bijvoorbeeld (forno), waar een molensteen te zien is en waar je merkt dat de Romeinse steenovens niet zo heel veel verschilden van de ovens waar vandaag de beste Italiaanse pizza's in worden gebakken. En op verschillende straathoeken vind je tavernes, zoals de Taberna Hedones, waar de wijn indertijd met liters moet gestroomd hebben, als je de lokkende mozaïeken op de grond mag geloven. Er is ook een Grieks theater, goed voor 5000 toeschouwers. Klim naar de bovenste rij voor een adembenemend uitzicht over Pompeï, met de Vesuvius op de achtergrond. Verderop, bijna buiten de stad, is er een groter amfitheater. Ook godsdienstvrijheid bleek geen probleem, want Pompeï bezat ook een Isis-tempel waar de Egyptenaren hun goden konden aanbidden.

En dit is nog maar het topje van de ijsberg. In Pompeï kan je honderden gebouwen bezoeken, en je mag bijna overal gewoon inlopen. Pompeï is volkomen uniek. Dankzij een verschrikkelijke natuurramp uit de Oudheid komt de geschiedenis tot leven zoals nergens anders ter wereld. Wie ook maar een beetje geïnteresseerd is in de Oude Romeinen, mag een bezoek aan de stad onder de lava onder geen beding missen.

Pompeï praktisch

 

Hoe er geraken?

Pompeï - we hebben het nu even over de archeologische stad, niet het moderne Pompeï dat verderop ligt - is heel makkelijk te bereiken met het openbaar vervoer. Neem in het centrale treinstation van Napels de Circumvesuviana, een lokale trein die - zoals de naam het zegt - rondom de Vesuvius bolt. Nou ja, trein, het lijkt eerder een soort bovengrondse metro. Pompeï ligt op de lijn Napoli-Sorrento, en de halte die je wil is Stazione di Pompei Scavi - Villa dei Misteri, zo'n 40 minuten boemelen. De Circumvesuviana rijdt elk halfuur en is great fun: het uitzicht over de baai van Napels aan de ene kant en de imposante Vesuvius aan de andere kant is bijzonder spectaculair.

De archeologische site praktisch

Vergis je niet: Pompeï is groot, het gaat om een volledig opgegraven Oud-Romeinse havenstad van eertijds 20.000 inwoners. De zee ligt vandaag een stuk verder, maar ook dat is het gevolg van de vulkaanuitbarsting van 79. Je zal dus heel wat moeten wandelen over hobbelige Romeinse straatjes. Voorzie minstens een volledige dag. Het ticket dat je koopt aan de hoofdingang bij de Porta Marina - nauwelijks 100 meter van het treinstation - is 2 dagen geldig en je mag er ook mee naar Herculaneum, Boscoreale, Oplontis en Stabia. Je kan aan de straatstalletjes voor de ingang eten en drinken inslaan, maar ook in Pompeï zelf is een cafetaria, die niet eens zo duur is. Ten slotte nog even dit: als je teleurgesteld bent dat er in Pompeï zo weinig kunstschatten te zien zijn, dan moet je weten dat die bijna allemaal zijn overgebracht naar het archeologisch museum in Napels.

Geld

In Italië betaal je gewoon met euro's. Uit de bankautomaten komen zelfs biljetten van 10 euro, wat bij ons niet het geval is. Er is een bankautomaat aan de ingang van de archeologische site. Verder kan je zowat overal een kredietkaart gebruiken.

Slapen

Als je het stationnetje Pompei Scavi - Villa dei Misteri uitwandelt en je steekt de straat over, zie je meteen een camping. Als dat niet goed genoeg is, zijn er hotelmogelijkheden genoeg, je hoeft maar de wegwijzers te volgen.

(HDP)