Opnieuw in de cinema: 'Festen'

Het is dertig jaar geleden dat de Deense filmmakers Lars von Trier en Thomas Vinterberg hun radicale manifest Dogma 95 onderschreven, waarmee ze de zuivere filmkunst wilden bedrijven. Om die verjaardag te vieren, speelt Festen - indertijd de allereerste Dogma-film - opnieuw in de zalen. Wij gingen kijken en zagen dat Thomas Vinterbergs rauwe klassieker nog niets aan kracht heeft ingeboet.

Festen speelt zich vrijwel volledig af op een kasteel waar een rijke familie de zestigste verjaardag van de gezinspatriarch komt vieren. Het feest wordt overschaduwd door de recente zelfmoord van zijn dochter, maar dat is niet alles, want tijdens de speeches onthult zijn oudste zoon een schokkend familiegeheim.

De sterkte van Vinterbergs film - hij was nog geen dertig toen hij hem draaide - zit 'm niet in de vrij narcistische beperkingen die hij zichzelf oplegde door zich aan de Dogma-regels te houden (uitsluitend handheld-camera's, geen artificiële belichting, geen props, enzovoort), maar in de geraffineerde psychologie waarmee hij de familiebanden ontrafelt. De ontkenningsfase na de schok lijkt op het eerste gezicht absurd - zowat iedereen blijft gulzig doorvieren - tot je om je heen kijkt en beseft dat oogkleppen en struisvogelpolitiek in alle families (en bij uitbreiding in de volledige maatschappij) voorkomen. Dat inzicht maakt deze fantastisch geacteerde, bijtend zwarte komedie razend relevant, zowel dertig jaar geleden als vandaag.

Tekst: Herbert De Paepe