27/03/2006

Het ware gezicht van COSMETICA

Dr. Jos zit de krant te lezen wanneer we zijn bureau betreden. Hij kijkt ons aan boven zijn bril. "Heisa rond de ziekenhuisbacterie. Pandemieën alom. En oude politiekers die met jonge blonde wijven aan de haal gaan. Waar gaat de wereld naartoe?"
De arts vouwt grijnzend de krant dicht, kijkt naar ons bandrecordertje en gebaart dat we het mogen aanklikken. De dokter versus de cosmetica, here we go!

"Grote cosmeticamerken huren steevast een rimpelloos fotomodel in als uithangbord van hun campagnes," begint de arts. "Daar kan ik wel inkomen. Als pottekesfabricant zou ik ook niet uitpakken met een vroegtijdig verlept ding als Inge Vervotte of zo. Maar als de reclame de zaken zou willen voorstellen zoals ze zijn, dan zouden ze eigenlijk Michael Jackson op hun affiches moeten zetten. Dát is nog eens een smoelwerk dat consequent cosmeticagebruik uitstraalt!" Dr. Jos buldert hard; de toon is gezet.

GUIDO: Wat bedoelt u precies met het woord 'cosmetica'?

Dr. Jos: Pottekes hé. Productjes. Alle productjes om het lichaam te reinigen, mooi te maken of te parfumeren, die voor de rest geen klinisch doel hebben. Make-up is cosmetica, want het doel is enkel de vrouw mooier maken. Zonnecrème noem ik dan weer geen cosmetica, want het zou de huid moeten beschermen tegen UV-stralen, wat er een preventief geneesmiddel van maakt. Dat onderscheid is belangrijk voor de regelgeving. Cosmetica mogen zo op de markt worden gebracht, in tegenstelling tot geneesmiddelen. De enige restrictie is dat ze een bepaald aantal vastgelegde ingrediënten niet mogen bevatten, maar geen enkele instantie houdt daar in de praktijk toezicht op. Alleen bij klachten of problemen achteraf zal men gaan kijken wat er precies in het potje zat.

GUIDO: Zijn er dan geen regels?

Dr. Jos: In principe wel, maar in Europa is men daar nog volop mee bezig. Het is ook niet gemakkelijk hoor, er is een lijst met 5000 ingrediënten, en die moeten elk apart een toxicologische fiche krijgen. Kan je je voorstellen wat voor een immens werk dat is? En dan weet je nóg niet veel, want elk productje bevat minstens 20 à 30 van die ingrediënten. Wat gaat er gebeuren als die met elkaar interageren? Als je ze combineert met andere producten? Welke effecten heeft dat? Zoek het maar uit hoor, dat is een titanenwerk. In Amerika heeft men begin vorig jaar het veiligheidprofiel gepubliceerd van een goeie 1200 cosmetica-ingrediënten, dus nog niet eens een vierde van het totaal. Daarvan bleken er 700 veilig, tenminste in de hoeveelheden die doorgaans worden gebruikt. Een vierhonderdtal bleek alleen veilig onder specifieke gebruiksvoorwaarden. Een tiental bleek ronduit onveilig, en van 100 waren er niet genoeg data beschikbaar om een serieuze conclusie te trekken. Vind jij dat geruststellend? Ik niet. En de Amerikaanse regelgeving is dan nog minder streng dan de Europese.

GUIDO: Waarom moeten we ons dan ongerust maken?

Dr. Jos: (knijpt de huid van mijn voorarm tussen duim en wijsvinger) Hierom! Om je velletje. Dermatitis, uitslag, eczeem, allergie: het ene potje veroorzaakt het, en het andere potje neemt het weer weg. Zo blijven we bezig. (knijpt nog wat harder) Een kwart van alle cosmeticagebruikers wordt geconfronteerd met dat soort bijwerkingen. En dat is dan nog het ergste niet. De huid, waarde vriend, is een levend orgaan. Die neemt chemische stoffen op, en doet dat zelfs beter dan de spijsvertering. Wat langs de huid het lichaam binnendringt, hoeft geen gevecht te voeren met de zure sappen en verteringsenzymen van maag en darmen. Denk maar aan nicotinepleisters, dat gaat ook via de huid. (knijpt nóg harder)

GUIDO: Auw! Dokter, u doet mij pijn!

Dr. Jos: (trekt zijn hand terug) Ben jij een mietje of zo? Ik probeer hier een punt te maken! Enfin, waar zat ik? Ja, cosmetica dringt het lichaam binnen via de huid. Een reden te meer om goed op te letten wat je allemaal aan je lijf smeert. Zo worden er in cosmetica nogal wat dierlijke ingrediënten gebruikt, die dan vooral door vegetarische vrouwmensen worden opgesmeerd omdat die er sowieso nogal pips uitzien door de ondervoeding. (lacht)

GUIDO: Dierlijke ingrediënten?

Dr. Jos: Gelatine bijvoorbeeld, en placenta-extracten. Gelatine is gemaakt van beendermeel, en daar zouden in principe prionen kunnen inzitten, de eiwitten die de dollekoeienziekte veroorzaken. Als je zo'n prion laat kiezen, dan zal het véél liever via de huid je lijf invaderen dan via een T-bonesteak in de maag. En die placenta's, moederkoek dus, tja... Niet alleen is dat een nogal onsmakelijk idee, maar die zitten ook vol hormonen. Niemand wil hormonenvlees eten, maar we smeren het wel aan ons gezicht. Er zijn gevallen bekend van peutertjes die borsten en schaamhaar kregen nadat hun haar een paar maanden lang was gewassen met shampoo met placenta-extract. Peuters hé! Je zal op een dag maar de luier van je dochtertje verversen en merken dat ze onderaan een stevige struik heeft staan! (brult van het lachen)

GUIDO: Dokter! Straks bel ik Child Focus!

Dr. Jos: Maar het is toch waar? Ik vind dat hier niet uit hé! Cosmetica tast bovendien de huidflora aan, zodat slechte bacteriën makkelijker tot ontwikkeling kunnen komen. Twee keer per week wassen met Sunlight-zeep is meer dan genoeg. (lacht) En vergeet niet, Van Caesbroeck, de vrouwtjes worden opgewonden van de natuurlijke muskgeur van een ongewassen man. Een tip van een ouwe bok! (vette knipoog)

GUIDO: Ik geloof u op uw woord. Nog meer onheil uit potjes?

Dr. Jos: Ik moet ook niet veel hebben van mascara. Uit je ogen moet je zoveel mogelijk uitblijven, dat is mijn motto. Mascara kan een ooginfectie veroorzaken, een abces. Bovendien zitten er zware metalen in. Wist je dat? Als een vrouw bijvoorbeeld een NMR moet laten doen, in zo'n tunnelscanner die met magnetisme werkt, mag ze geen mascara dragen, want dat geeft storingen. (denkt even na) Ha, en dan heb ik nog één sterk verhaal. Het is nog niet bewezen, want het is een redelijk recent inzicht, maar men begint te vermoeden dat deodorants die ftalaten en parabenen bevatten, stoffen die een oestrogene werking hebben, mogelijk zouden gelinkt kunnen zijn met borstkanker. Ook daar meet men met twee maten en gewichten. Als ook maar de miniemste concentratie aan ftalaten in het water wordt aangetroffen, is iedereen in paniek. Maar tegelijkertijd spuiten we dat spul elke dag massaal onder onze oksels. Begrijp jij de mensen nog?

GUIDO: (wrijft over zijn pijnlijke voorarm) Nee, maar daarom kom ik ook zo vaak bij u op bezoek.

Dr. Jos beveelt geïnteresseerden volgende verhelderende lectuur aan:

Tiwary e.a., Use of hair products containing hormone or placenta by US military personnel, J-Pediatr-Endocrinol-Metab., sep. 2003

Tiwary, Premature sexual development in children following the use of estrogen- or placenta-containing hair products, Clin-Pediatr., dec. 1998

Grave e.a., Brucellosis as a result of cosmetic treatment, Neth-J-Med., 1983

Tschachler, "One does not snack on prions!" About illnesses, cannibalism and cosmetics, Hautarzt., jun. 2001

Freeman e.a., Cheilitis: analysis of 75 cases referred to a contact dermatitis clinic, Am-J-Contact-Dermat., dec. 1999

Dirschka e.a., Topical cosmetics and perioral dermatitis, J-Dtsch-Dermatol-Ges., mrt. 2004

Epstein, Risk assessment of variant creutzfeldt-jakob disease in cosmetics, Skinmed., nov-dec. 2005

Blumenfeld, Eye cosmetics - the beauty and the beast, Harefuah., mei 2005

Gikas e.a., Do underarm cosmetics cause breast cancer?, Int-J-Fertil-Womens-Med., sep-oct. 2004

Bergfeld e.a., Safety of ingredients used in cosmetics, J-Am-Acad-Dermatol., jan. 2005