Dokteur versus Coiffeur

"De kans dat een kapper eindigt als Claude François is niet denkbeeldig."
Dr. Jos wil afspreken bij Coiffeur Damien, de vaste kapper van zijn vrouw. Buiten de werkuren weliswaar, want wat de arts te vertellen heeft, zou volgens hem wel eens Damiens klandizie kunnen wegjagen. Wij zijn in elk geval opgetogen, want we willen dringend van die lokken tot op onze schouders af. Damien, schaar!

We staan al een paar minuten te kleumen voor de gesloten deur van Coiffeur Damien wanneer de glimmende Mercedes van Dr. Jos de straat binnenvlamt. De arts parkeert met gierende banden half op het trottoir en stapt uit met zijn mobieltje tegen z'n oor. "Damien, we zijn er!" Twintig seconden later floept het licht aan in de kapperszaak, en een breed glimlachende jongeman met een hoogst trendy kapsel zwaait de deur voor ons open.

Damien: Schatjes!

Dr. Jos: Damien, onverbeterlijke janet! (schudt grijnzend de hand van de kapper) Hoe is 't ermee kerel?

Damien: Alles kits achter de rits, dokteur Zos. En zeg eens? Wie is die schone jongen hier?

GUIDO: Van Caesbroeck van Guido Campus Magazine. Aangenaam.

Damien: (legt zijn hand in mijn nek en speelt met mijn haar) Een journalistje. Maar met haar zo lelijk als Gui Polspoel natuurlijk. Daar mag ik toch wel even de schaar in zetten hé schat?

Dr. Jos: (staat met gekruiste armen grijnzend toe te kijken) Pluim hem, Damien.

GUIDO: (neemt plaats in de kappersstoel) Damien is uw vaste kapper, dokter?

Dr. Jos: (gaat op een krukje zitten) Niets van. Als Damien één vinger naar mij uitsteekt, zal hij wat meemaken. Sympathieke gast, we lachen wat af, maar no touchy-touchy, daar ligt de klaar en duidelijke grens. Is het niet, Damien?

Damien: Zo is het, dokteur Zos.

Dr. Jos: Nee, mijn vrouw komt hier elke week, vandaar. Ik raad haar dat ten stelligste af, maar goed, ze is jong, blond en heeft een eigen willetje...

Damien: Dokteur Zos ziet af met zijn Lolita. (lacht hartelijk)

Dr. Jos: 't Is al goed. Zet liever de schaar in die smerige kopdweil van Van Caesbroeck en laat mij m'n zegje doen. Wees voorzichtig. En niet wassen hé!

Damien: Okidoki. (gaat met vaardigheid aan het werk)

GUIDO: Dr. Jos, waarom wilt u liever niet dat uw vrouw wekelijks naar de kapper gaat. Te duur?

Dr. Jos: Ik zwem in het geld makker, dat is het probleem niet. Nee, het is hier gewoonweg gevaarlijk. In de eerste plaats voor de coiffeur zelf, en bij uitbreiding ook voor zijn cliënteel. Om te beginnen: wat ruik je hier? Duizend-en-één productjes. Mensen panikeren als ergens een spoortje dioxine wordt ontdekt, maar bij de kapper laten ze achtereenvolgens shampoo, conditioner, spoeling, gel, lak en styling mousse over hun kop kieperen. Een hele chemische fabriek, een mini-Bhopal. Denk je dat dat gezond is? Ik zal je meteen het antwoord geven: nee! En de kappers zijn daar zelf het eerste slachtoffer van.

Damien: (zucht) Moet ik mijn handen weer tonen ja?

Dr. Jos: Damien heeft contact-dermatitis. Uitslag en kloven door allergie aan die producten. 83% van alle kappers heeft daar last van, dat is beroepsziekte nummer één. En bovendien krijgt bijna 19% van het cliënteel het ook. Vooral de madammekes die elke week komen, natuurlijk.

Damien: Zoals zijn Lolita. (lacht)

Dr. Jos: Knippen en zwijgen! Productjes dus. Die komen ook in de lucht terecht, zeker de aërosols, zoals haarlak. Gevolg? Beroepsziekte nummer twee: astma. En longfibrose en andere longaandoeningen. In elke goeie kapperszaak zou een krachtig ventilatiesysteem moeten aanwezig zijn, want de luchtkwaliteit is er dikwijls lamentabel. Dat heeft trouwens potentieel nog veel ergere gevolgen. Bij kapperskinderen worden meer geboorteafwijkingen vastgesteld. Vooral gekloven gehemelte. (monkelend) Al zijn kapperskinderen natuurlijk een zeldzaam verschijnsel.

GUIDO: Hoe bedoelt u? (frank valt plots) Aaah, omdat kappers nogal dikwijls ho... Juist ja.

Damien: (gespeeld verontwaardigd) Seg schaaaaat! Er bestaan ook nog coiffeusen hé?

Dr. Jos: Da's waar. En het laatste, ergste gevolg van de productjes: kappers hebben een hogere kans op kanker. Vooral leukemie, lymfomen, kanker aan de speekselklieren... De kankers die ook bij schilders voorkomen. Kortom, al die chemische rommel, dat is niet nodig, en ze worden veel te dikwijls gebruikt. Eén keer per week je haar wassen is meer dan genoeg, en dan nog liefst met goeie ouwe Sunlight-zeep.

Damien: (slaat zijn ogen ten hemel) Sunlight! Barbaar... (tegen mij) Kort genoeg zo, schat?

GUIDO: Er mag eigenlijk nog wat af, meneer Damien.

Damien: Okidoki.

Dr. Jos: Kijk Van Caesbroeck, je zit daar redelijk relaxed in die stoel. Dat mag ook wel, want Damien is een vakman. Maar sta je er wel bij stil dat hij daar vlak bij je gezicht aan het goochelen is met een scherpe schaar? En hij heeft ook nog scheermesjes, tondeuses... Allemaal vlijmscherp en gevaarlijk materiaal. Grote ongevallen gebeuren daar zelden mee, maar wel kleine sneetjes en prikjes. 32% van de kappers heeft littekens en wonden van scharen en messen. Een wonde, dat betekent bloed, en bloed, dat betekent mogelijke besmetting met virussen en weet ik veel wat. (grijnst) Je weet nooit in welke darkroom Damien gisterenavond heeft gezeten hé?

Damien: (bescheurt zich van het lachen) Gij vadsigen hetero! Als uw Lolita zo geen goeie klant was, ik zou u eens komen inzepen! (knipt hoofdschuddend verder)

Dr. Jos: (knipoogt) Damien en ik plagen mekaar graag, maar eigenlijk kunnen we uitstekend overweg hoor. Als zijn dokter kan ik je bovendien verklappen dat hij zo gezond is als een vis. Ondanks het feit dat hij elke dag werkt met elektrische apparaten in combinatie met water. De kans dat hij ooit als Claude François eindigt, is niet denkbeeldig.

GUIDO: Ik heb nog een vraag: hoewel u daarnet mijn haar een smerige dweil noemde, mocht het toch niet gewassen worden. Omdat u de shampoo niet vertrouwt?

Dr. Jos: Onder andere, maar er is meer. Heb je al eens gehoord van het beauty parlour stroke syndrome? Sommige mensen hebben zwakke of gevoelige slagaders bij de wervels. Doordat ze bij de coiffeur of de schoonheidsspecialiste in zo'n wasbakje hun hoofd helemaal achterover leggen, met hyperextensie van de nek, gaat er iets fout. Na hun bezoek aan de kapper krijgen ze dan bloedingen in de kleine hersenen, die fataal kunnen zijn. De boodschap is: laat een pre-coiffeur-onderzoek uitvoeren door je dokter, zodat je zeker weet dat je niet gevoelig bent voor dit syndroom. En als je duizelig wordt na een bezoek aan de kapper, raadpleeg onmiddellijk een arts.

GUIDO: Geen paniek, ik voel me opperbest!

Damien: (trekt de beschermjas weg en schudt ze uit) En nu zie je er nog beeldig uit ook, schat. En, dokteur Zos? Is hij niet om in te kaderen?

Dr. Jos: (haalt zijn schouders op) Ik ben vooral blij dat hij nog leeft.

René Van Caesbroeck

Dr. Jos beveelt geïnteresseerden volgende verhelderende lectuur aan:

Weintraub, Stroke after visit to the hairdresser, Lancet, dec. 1997

Hollund e.a., Occupational exposure to hairdressing chemicals and immunoglobulin E synthesis, Scand-J-Work-Environ., aug. 2002

Albin e.a., Incidence of asthma is female Swedish hairdressers, Occup-Environ-Med., feb. 2002

Hollund e.a., Prevalence of airway symptoms among hairdressers in Bergen, Norway, Occup-Environ-Med., dec. 2001

Uter e.a., Pravention von Hautschaden bei Friseuren, Gesundheitswesen., mrt. 2001

Endo e.a., Cervical vertigo after hair shampoo treatment at a hairdressing salon: a case report, Spine., mrt. 2000

Lorente e.a., Maternal occupational risk factors for oral clefts, Scand-J-Work-Environ-Health., apr. 2000

Baumgartner e.a., Occupational and environmental risk factors for idiopathic pulmonary fibrosis: a multicenter case-control study, Am-J-Epidemiol., aug. 2000

Uter e.a., Hand dermatitis in a prospectively-followed cohort of hairdressing apprentices: final results of the POSH study. Prevention of occupational skin disease in hairdressers, Contact-Dermatitis., nov. 1999

Leino e.a., Working conditions and health in hairdressing salons, Appl-Occup-Environ-Hyg., jan. 1999

Swanson e.a., Cancer incidence among women in the workplace: a study of the association between occupation and industry and 11 cancer sites, J-Occup-Environ-Med., mrt. 1995

Boffetta e.a., Employment as hairdresser and risk of ovarian cancer and non-Hodgkin's Lymphomas among women, J-Occup-Med., jan. 1994

Guo e.a., Occupational hand dermatoses of hairdressers in Tainan City, Occup-Environ-Med., okt. 1994

Guerra e.a., Contact dermatitis in hairdresser's clients, Contact-Dermatitis., feb. 1992

Stratigos, 'Beauty parlor stroke': the injuries continue, Geriatrics., okt. 1995