Interview: ARTA DOBROSHI, Kosovaarse hoofdrolspeelster in de nieuwe film van de gebroeders Dardenne

Voor hun nieuwe film Le Silence de Lorna gingen Luc en Jean-Pierre Dardenne hun hoofdrolspeelster zoeken in Pristina, Kosovo. Ze heet Arta Dobroshi, ze is 29 jaar en ze speelt de pannen van het dak. Een interview
.

GUIDO: Je hebt zes maanden aan deze film gewerkt. Was dat niet uitputtend? Elke scène zit barstensvol emoties.

Dobroshi: Ik heb de gewoonte me compleet in te leven in een rol. Lorna is een eenzaam personage. Ik had het voordeel dat ik al die maanden in Luik zat, waar ik niemand kende. Ik heb daar geen enkele keer de bloemetjes buitengezet. Elke zaterdag ging ik zwemmen, dat was mijn enige ontspanning. Zo bleef ik zo dicht mogelijk tegen mijn personage, en kon ik die emoties vasthouden. Ik hield zelfs een dagboek van Lorna bij, alleen voor mezelf. Achteraf duurt het dan wel even om jezelf terug te vinden. Toen ik terug thuiskwam in Pristina, werd ik overdonderd door de overvloed aan sociaal contact. Dat was wennen.

GUIDO: Is het niet raar om met twee regisseurs te werken?

Dobroshi: In het begin was ik daar een beetje bang voor, maar uiteindelijk bleek het vooral een voordeel te zijn. De broers zijn zo goed op elkaar ingespeeld, dat het niet uitmaakt wie wat zegt. Ze zijn perfect complementair. Als ik een probleem had, kon ik zowel bij Luc of bij Jean-Pierre terecht, dat was om het even.

GUIDO: De Dardennes hebben nochtans de reputatie genadeloos met hun actrices om te springen.

Dobroshi: Ik heb dat nog al gehoord, maar ik heb daar helemaal niets van gemerkt. Integendeel: ze staan open voor discussie, vragen je mening, de sfeer was altijd prima, er werd gelachen, er werden grappen gemaakt... Ik weet niet goed waar die reputatie vandaan komt. De Dardennes zijn warme en sympathieke mensen, bij wie ik me volkomen thuis voelde.

GUIDO: Je sprak geen woord Frans toen de audities werden gehouden. Je hebt de taal tegen een recordtempo moeten leren.

Dobroshi: Ik kende alleen de dagen van de week, lundi mardi mercredi ... Uit een liedje. (lacht) Ik heb voor de proefopnames mijn Franse tekst fonetisch uit het hoofd geleerd. Zodra ik te horen kreeg dat ik de rol had, ben ik naar de Berlitz talenschool getrokken, voor een cursus van twee weken. Als ze me daar vijf oefeningen gaven, deed ik er tien of vijftien. Daarna begon ik zoveel mogelijk Frans te spreken. Iedereen van de filmcrew hielp me daarbij. Ik wou niet dat ze Engels tegen me spraken. Ik luisterde ook alleen nog naar Franse muziek, keek naar de Franse tv... Toen ik op een gegeven moment in het Frans begon te dromen, dacht ik: nu ben ik er! (lacht)

GUIDO: Toen jij studeerde aan de academie voor dramatische kunst in Pristina, brak de oorlog uit in Kosovo. Hoe kan je je in zulke omstandigheden op je studies concentreren?

Dobroshi: In oorlogsomstandigheden leef je twee levens. Enerzijds leid je een heel gewoon bestaan, en anderzijds probeer je te overleven. In de jaren negentig liepen de scholen in Kosovo leeg, maar we improviseerden, we volgden onze lessen in gewone huizen. Het leven gaat verder. Oorlog of niet, je moet je dromen proberen te realiseren. Zo ben ik opgevoed, en zo heb ik het ook gedaan. Dat was niet gemakkelijk, maar ik heb altijd mijn hart gevolgd. Ik heb ook een tijd in Sarajevo gewoond, en daar vertellen de mensen hetzelfde verhaal. Er was de oorlog, maar tegelijk werd er gefeest, werd er geleefd. Er zijn nooit zoveel theaterstukken opgevoerd in Sarajevo als tijdens de oorlog in Bosnië. Vrienden hebben me verteld hoe ze naar het theater liepen tijdens de bombardementen. Ik krijg nog steeds kippenvel als ik eraan denk. Mensen stierven omdat ze naar het theater gingen, maar toch bleven de voorstellingen doorgaan. Dat was nodig voor de inwoners, om te voelen dat ze leefden. Overleven alleen is niet genoeg. Dan ben je eigenlijk al dood.

(HDP)