Dr. Jos bijt in het stof
Ik ben nog maar net de riante woonst van Dr. Jos binnengestapt, en de arts grijpt al naar zijn winterjas. "Wegwezen, Van Caesbroeck," blaft hij me toe. "Mijn vrouw gaat stofzuigen. Als ik ergens niet tegen kan, dan is het dat. Rechtsomkeert! Buiten! De frisse herfstlucht in!"
"Onze huizen zijn hermetische aquariums vol uiterst giftig fijn stof."
"Dat lawaai alleen al is om zot van te worden," zegt Dr. Jos terwijl hij zijn handen diep in zijn zakken steekt en er flink de pas in zet. "Blackberry's en iPhones en Blu-rays kunnen ze uitvinden, maar een deftige stofzuiger, dat is blijkbaar te moeilijk. Nu goed, zo komt een mens nog eens buiten, is het niet Van Caesbroeck? Welk een heerlijke herfstdag." Ik beaam, want het is inderdaad aangenaam wandelen in de stad vandaag. We volgen de ademwolkjes uit onze mond, en we zien wel waar ze ons heen leiden.
Dr. Jos: Een prachtige koude herfstdag, maar wacht, binnenkort begint het gezeur van Frank Deboosere weer.
GUIDO: Over de klimaatverandering?
Dr. Jos: Nee, over het fijn stof. Een paar winterse dagen zonder wind , wat temperatuurinversie, en de alarmbel gaat weer aan het rinkelen. Smog, te hoge concentraties fijn stof, gegarandeerd gevolgd door de domste raad ooit: 'mensen, blijf binnen'.
GUIDO: Waarom is dat dom?
Dr. Jos: Omdat het binnen geen haar beter is. Erger nog: binnen is het slechter. Daar is het alle dagen fijn-stofalarm. Zelfs op de ergste smogdagen is het nog steeds beter om buiten rond te lopen dan binnen te zitten. Het spel wordt niet eerlijk gespeeld hé. Men hanteert weer eens twee maten en twee gewichten. Als je er als overheid echt van overtuigd bent dat fijn stof een ernstig gevaar oplevert voor de volksgezondheid, dan zou je mensen moeten verbieden om in huizen te leven. Onze huizen zijn hermetische aquariums vol fijn stof.
GUIDO: Tenzij er regelmatig flink wordt gestofzuigd, zoals mevrouw Dr. Jos nu aan het doen is.
Dr. Jos: (steekt zonder te kijken de straat over en toont zijn middelvinger aan een chauffeur die hard op de rem gaat staan) Ik wou dat ik je gelijk kon geven, maar helaas: stofzuigers zijn een deel van het probleem, niet van de oplossing. Laten we eerst eens ons huisstof onder de loep nemen. Dat is een hoop vuiligheid, daar heb je geen idee van. Het gaat hier niet om onschuldige partikeltjes hé. In huisstof vind je pesticiden, pcb's, schimmels, zware metalen , bacteriën, dierlijk en menselijk epitheel, noem maar op. Een cocktail van vergif die je voor grof geld aan Al Qaida zou kunnen verkopen. En dat hoopt zich op in onze huizen. We brengen het binnen met onze schoenen, en het accumuleert. Goed, dat is een probleem. Maar wat doen we daaraan?
GUIDO: We stofzuigen.
Dr. Jos: (knikt) Juist, en zo zal inderdaad een percentage van het opgehoopte stof verwijderd worden. Een percentage dat mijns inziens veel beter zou kunnen, maar goed, het is aan de fabrikanten om daarvoor te zorgen. En wat is nu het probleem? Het reststof dat niet in de stofzuigerzak terechtkomt, wordt door de stofzuiger in beweging gebracht. Het stof wordt gemobiliseerd, wordt in de lucht geslingerd. En dan krijg je de ironische situatie dat vlak na een stofzuigbeurt de lucht in de kamer bijna niet in te ademen is.
GUIDO: En dat is ongezond?
Dr. Jos: Dat is zeer ongezond. (wijst naar een stilstaande auto voor een verkeerslicht) Nog veel ongezonder dan de uitlaatgassen in een stad vol auto's. Weet je dat er al doden zijn gevallen toen volle stofzuigerzakken explodeerden? Die mensen stierven niet aan de explosie, maar wel door het inademen van de vrijgekomen stofwolk. Al de gifstoffen die ik daarnet opnoemde, kwamen in één massieve dosis in hun longen terecht. Je zou voor minder een mondmasker dragen, zeker als je een stofzuigerzak vervangt.
GUIDO: Wat is de oplossing?
Dr. Jos: Buitenkomen, tiens. Waarom voel je je herboren als je terugkomt van een reisje? Omdat je dan veel tijd in de buitenlucht hebt doorgebracht. Niemand gaat op reis om hele dagen in zijn hotelkamer te zitten. Doe een terrasje, ook in de winter. Ga wandelen. Ontbijt in de tuin.
GUIDO: Ik bedoelde eigenlijk: wat is de oplossing om dat gevaarlijk stof uit onze huizen te krijgen?
Dr. Jos: Ha. Daar heb ik eigenlijk niet direct een oplossing voor. Er bestaan centrale stofzuigers, zoals centrale verwarming, maar die presteren eigenlijk nauwelijks beter dan gewone stofzuigers. Je zou een HEPA-filter kunnen gebruiken, wat staat voor 'high efficiency particulate air'. Stofzuigers met een correct geïnstalleerde HEPA-filter werken efficiënter, dat is waar, maar er blijft iets fundamenteel fout aan het design. Allez , waarom hebben bijna alle stofzuigers wieltjes? Als je daarmee over het tapijt racet, wordt het stof de lucht in gerold. Een stofzuiger zou je op je rug moeten dragen, als een rugzak. Maar ja, het is op zich al een lastig tuig om te hanteren, ik denk niet dat veel vrouwen zin hebben om met zo'n ding op hun rug het huis uit te kammen. (wrijft over zijn kin) Alhoewel, misschien kunnen we hen wijsmaken dat het een nieuw soort fitness is. Of wellness. Ik zal eens polsen bij de Flair. (lacht bulderend)
GUIDO: Kortom, u bent geen fan van stofzuigers.
Dr. Jos: Absoluut niet. Alleen al het aantal kindjes die gewond raken aan hun handjes door de schuld van stofzuigers vind ik onaanvaardbaar hoog. En dan zwijg ik nog over de seksueel gerelateerde stofzuigeraccidenten die de spoeddiensten van de ziekenhuizen te verwerken krijgen. Je kan het zo gek niet bedenken, of het gebeurt. Blijkbaar zien veel mannen in de stofzuiger een geknipt masturbatietoestel. (doet zijn wenkbrauwen omhoogwippen) Dat is het dus niet , dat geef ik je op een briefje. Onderschat de zuigkracht van een stofzuiger niet. Ik hoef je zeker niet te vertellen wat voor lichaamsdelen spoedartsen allemaal al uit stofzuigerzakken zijn moeten gaan opvissen?
GUIDO: (rilt) Dr. Jos, zwijg, ik word er koud van.
Dr. Jos: (wrijft in zijn handen) Het is inderdaad frisjes vandaag. Maar kijk eens, dat café daar ziet er aanlokkelijk uit. Een trappist om op te warmen?
GUIDO: Akkoord, maar niet op het terras.
Dr. Jos: Mietje.
(RVC)
Dr. Jos beveelt geïnteresseerden volgende verhelderende lectuur aan:
Starr e.a., Pyrethroid pesticides and their metabolites in vacuum cleaner dust collected from homes and day-care centers, Environ-Res., sep. 2008
Hwang e.a., Occurrence of endocrine-disrupting chemicals in indoor dust, Sci-Total-Environ., okt. 2008
Qian e.a., Estimating the resuspension rate and residence time of indoor particles, J-Air-Wast-Manag-Assoc., apr. 2008
Corsi e.a., Particle resuspension during the use of vacuum cleaners on residential carpet, J-Occup-Environ-Hyg., apr. 2008
Kuusisto e.a., PCB contaminated dust on indoor surfaces - health risks and acceptable surface concentrations in residential and occupational settings, Chemosphere., apr. 2007
Carlson e.a., Vacuum cleaner epilepsy, Neurology., jul. 2004
Van Strien e.a., Do central vacuum cleaners produce less indoor airborne dust or airborne cat allergen, during and after vacuuming, compared with regular vacuum cleaners?, Indoor Air., jun. 2004
Haysom e.a., The survival and recovery of bacteria in vacuum cleaner dust, J-R-Soc-Health., mrt. 2003
Vejrup e.a., Linear alkylbenzene sulfonates in indoor floor dust, Sci-Total-Environ., dec. 2002
Norman e.a., Physical demands of vacuuming in women using different models of vacuum cleaners, Med-Sci-Sports-Exerc., feb . 2003
Macgregor, Hand injuries in young children from contact with vacuum cleaners, Emerg-Med-J., jan . 2002
Trakumas e.a., Particle emission characteristics of filter-equipped vacuum cleaners, AIHAJ., jul-aug. 2001
Sarkar e.a., Acute lung injury after massive household endotoxin exposure, Tenn-Med., jan. 1999
Imami e.a., Vacuum cleaner use in autoerotic death, Am-J-Forensic-Med-Pathol., sep. 1988
Benson, Vacuum cleaner injury to penis: a common urologic problem ?, Urology., jan. 1985