BIGSHOTS: Rector UGent Paul Van Cauwenberge

 

 

 

Van Cauwenberge: In Gent zijn er niet te veel kandidaten. Twee, maximum drie, met minimale verkiezingspropaganda. Bovendien proberen we om, indien mogelijk, alles af te werken op één dag. De kiezers komen samen in conclaaf, en die stemmen tot er iemand twee derde van de stemmen heeft. In Leuven en op de andere universiteiten is de helft plus één van de stemmen voldoende. Twee derde halen is niet evident. Ik heb in het verleden nog meegemaakt dat er vijftien stemrondes nodig waren om daar te geraken. Maar de laatste jaren is dat niet meer het geval geweest. Vroeger was het ook zo dat je je niet moest opgeven als kandidaat. De proffen vulden de naam in van de collega die ze het liefst als rector zouden zien. Uiteraard waren er wel proffen die zich profileerden, maar toch kwamen na de eerste ronde soms verrassingen naar boven. Na een stemronde of vijf kon iemand dan aan de tweederdemeerderheid geraken. De tweederdemeerderheid garandeert dat je gedragen wordt door een groot deel van de universitaire gemeenschap. Daarom is het bij ons vaak een diplomatisch aangelegde consensusfiguur die het haalt.

Van Cauwenberge: De rector wordt verkozen door alle leden van alle faculteitsraden. Daar zitten de professoren van de hoogste rang in, aangevuld met een selectie van andere professoren, studenten, assistenten en het administratief-technisch personeel. Globaal gezien komt dat neer op twee derde professoren, en één derde niet-professoren.

Van Cauwenberge: Inderdaad. Zij worden afgevaardigd door de studenten van hun eigen faculteit.

 

 

Van Cauwenberge: Het is meer dan dat, in Gent althans. Wij zijn de enige universiteit in Vlaanderen - en Luik de enige in Wallonië - waar de rector ook voorzitter is van de Raad van Bestuur. Dat is nog een erfenis uit de tijd toen wij een rijksuniversiteit waren. Als rector ben je het hoofd van de instelling en heb je de eindverantwoordelijkheid. Ik moet ervoor zorgen dat de beslissingen van de Raad van Bestuur, het Bestuurscollege en het Directiecollege worden uitgevoerd, maar tegelijk ben ik ook voorzitter van alledrie. Als dat niet zo was, zou de Raad van Bestuur onafhankelijk haar beleid kunnen uitstippelen, en moest ik het uitvoeren. Ik ben trouwens ook niet aangesteld door de Raad van Bestuur, ik ben verkozen door de universitaire gemeenschap.

Van Cauwenberge: (droog) Ik heb dat ook gelezen. Het zijn sterke figuren die hun sporen hebben verdiend in de politiek en/of het onderwijs: oud-rector André Oosterlinck in Leuven, oud-minister van onderwijs Luc Van den Bossche bij ons, oud-secretaris-generaal van de NAVO Willy Claes in Limburg... De associatievoorzitters zijn sterk bezig op politiek en beleidsmatig vlak, maar de verschillende onderdelen van hun associaties hebben ook hun functie. Voor de minister is het natuurlijk handig dat de associaties er zijn. Anders zou hij met vijf universiteiten en tweeëntwintig hogescholen rond de tafel moeten gaan zitten. Dan is het gemakkelijker om de vijf associatievoorzitters uit te nodigen.

Van Cauwenberge: Uiteraard, we hebben hem mee verkozen en herverkozen. Iemand kan geen associatievoorzitter worden als de universiteit hem niet zou willen. Luc Van den Bossche is de beste partner die de UGent zich kan dromen.

Van Cauwenberge: Verontrusten? Nee. We zijn groot genoeg, we hebben geen Calimero-complex. We kunnen er wel tegen dat een andere instelling in onze stad opduikt, maar dat wil niet zeggen dat we het graag zien gebeuren. Het was in elk geval niet de oorspronkelijke bedoeling toen de vorming van de associaties werd geconcipieerd. Leuven heeft handig gebruikgemaakt van wat het decreet toeliet. Maar goed, de situatie is wat ze is, en ik denk niet dat ze de eerstkomende tien jaar nog zal veranderen. Je weet dat ik altijd heb gepleit voor een betere samenwerking en samenhang tussen álle universiteiten en hogescholen. Ik heb zelfs nog gepleit voor één grote Universiteit Vlaanderen, waarbinnen iedereen wel zijn eigenheid zou kunnen bewaren. Bepaalde samenwerkingsverbanden wijzen erop dat dit soort samenwerking effectief mogelijk is, maar de finale stap, dat zal nog niet voor mijn tweede mandaat zijn. Ik blijf echter in die richting werken. Gezonde competitie? Ja. Concurrentie? Nee.

 

 

Van Cauwenberge: Ik denk dat er toch ergens een bovengrens ligt, tenzij we aan de buitenrand van de stad nieuwe campussen oprichten. Zo zijn er trouwens al, denk maar aan het Wetenschapspark in Zwijnaarde. Ook Campus De Sterre zit relatief perifeer. Daar kan nog wel iets bij, maar de studentenas in de stad zelf raakt stilaan verzadigd. Je weet dat we geen studenten kunnen weigeren hé? Behalve in de faculteiten waar er een toelatingsproef is, moeten we iedereen toelaten die aan de voorwaarden voldoet. Er is ook een schaarste ontstaan op het vlak van studentenkamers. We hebben een voltijdse medewerker in dienst die niets anders doet dan kamers zoeken voor studenten.

Van Cauwenberge: Ik zou eerder zeggen dat ze fluctueert. Het is een slingerbeweging. Ik heb geneeskunde gestudeerd van 1966 tot 1973, in de woelige jaren. In die tijd was er nog geen inspraak van studenten, die is er pas gekomen vanaf 1971. Er heerste toen een erg progressieve sfeer, met vraag naar verandering, die er dan ook effectief is gekomen. Daarna is het verkalmd op dat vlak, mede door het feit dat studenteninspraak een feit was geworden. We hebben nog een paar keer een opstoot van studentenprotest gezien, meestal van enkele maanden, zo goed als altijd rond de invoering van de verhoging van het inschrijvingsgeld. Het grote verschil met vroeger is dat de studenten vandaag veel meer bezig moeten zijn met hun eigenlijke studie. Al vanaf november moeten ze beginnen te studeren voor de examens in januari. Vroeger was dat anders. Er was een jaarsysteem, zodat je zeer vrij was en veel tijd had om andere zaken te doen. Dat konden studentikoze activiteiten zijn, maar ook serieuzere dingen, zoals politieke, sociale of culturele activiteiten. Of je kon ook gewoon de luiaard uithangen. (lacht)

Van Cauwenberge: Ik mag maar één zaak kiezen veronderstel ik? Dan zou ik graag de human resources van de universiteit geoptimaliseerd zien. Ik wil dat zowel de studenten als de personeelsleden als de professoren aan de UGent vinden waarvoor ze zijn gekomen. Mensen die naar de unief komen, kiezen voor vrijheid. Ik zou graag hebben dat men na mijn acht jaar rectoraat zegt: onder Van Cauwenberge hebben we ons kunnen ontplooien. Wie aan de UGent gestudeerd of gewerkt heeft, moet daar fier op kunnen zijn. Vandaar ook mijn betrokkenheid bij de studenten, want zij zijn onze toekomstige alumni. Zij zullen in de toekomst de goede naam en faam van de unief moeten uitdragen.