Van Saigon tot de Mekong Delta: Zuid-Vietnam

Wie vandaag door Vietnam reist, kan zich nauwelijks voorstellen dat dit vredige en vriendelijke land het grootste gedeelte van de twintigste eeuw gebukt ging onder de ene oorlog na de andere. Vooral de oorlog tegen de Amerikanen, die dankzij foto's, films, songs en romans tot het collectief bewustzijn is gaan horen, spreekt tot de verbeelding. In Zuid-Vietnam kan je daar nog heel wat sporen van vinden, maar je kan er eveneens een stomende rivierdelta bevaren en je onderdompelen in wat wel eens de meest chaotische megastad ter wereld zou kunnen zijn.

Ga rond vijf uur 's avonds op een straathoek bij een verkeerslicht staan. Terwijl het rode lampje brandt, verzamelt zich een massa van eerst tientallen, en al snel honderden pruttelende brommertjes. En dan knipt het licht op groen en komt de colonne in beweging, een tsunami van blauwe rook uitstotende mobilettes, tot op de trottoirs toe. Het is dagelijkse kost in Saigon, de smerige, lawaaierige, maar fascinerende metropool in het zuiden van Vietnam.

Goodnight Saigon

Zelfs met veel goede wil kan je Saigon - of Ho Chi Minhstad, zoals de stad sinds 1976 officieel heet - niet mooi noemen. Na drie dagen word je er zelfs stapelgek van de drukte, het lawaai en de luchtvervuiling. Maar dat neemt niet weg dat een bezoek aan Saigon onmiskenbaar deel uitmaakt van elke Vietnamreis, want de stad loopt over van de geschiedenis.

War buffs rennen meteen hun hotel uit richting het War Remnants Museum, drie verdiepingen vol geweldige Vietnamese oorlogspropaganda die duidelijk wil maken hoe de barbaarse Amerikanen zonder reden een vredig volk van rijstboeren zijn komen uitmoorden. Veel nuance hoef je er dus niet te verwachten, wel unieke restanten van Amerikaans oorlogstuig, schokkend fotomateriaal en vintage communistisch propagandamateriaal. In de tuin voor het museum staat het grotere spul, van tanks over bommenwerpers tot de iconische kakigroene helikopters die je kent uit elke Vietnamfilm.

Tijdens de oorlog hielden de Amerikaanse generaals hun persconferenties op het dak van het Rex Hotel, een weelderig marmeren vijfsterrenhotel vlak bij het stadhuis. Neem de lift naar de bovenste verdieping, laat je door een bevallige dame naar een tafeltje op het dakterras leiden en geniet van een chique cocktail in open lucht terwijl twintig meter lager het stadsgewoel voortraast. Het is niet duurder dan een mojito in om het even welke cocktailbar bij ons.

Ondertussen ben je klaar voor de echte Aziatische chaos die Saigon te bieden heeft. Hijs jezelf in een van de laatst overgebleven cyclo's en laat je doorheen het helse verkeer naar de Chinese wijk Cholon fietsen, die bezaaid ligt met tempels, pagoden en uitpuilende kruidenwinkels. Loop verloren in de enorme overdekte markten van Binh Tay en Ben Thanh. Die laatste ligt vlak bij de wijk met hostels voor rugzaktoeristen, waar je aan de straatkant voor geen geld een stomende kop lekkere en voedzame noedelsoep (pho) kan oplepelen.

Tunnelratten

Op een paar uur rijden van Saigon, makkelijk te organiseren als dagtrip, ligt Cu Chi. Het was de meest gebombardeerde plek tijdens de oorlog met de Amerikanen, en daar was een goede reden voor. Onder de grond had de Vietcong een vernuftig gangenstelsel gegraven vol boobytraps, dat hen toeliet om als spoken in de nacht op te duiken om aanslagen te plegen op een nabijgelegen Amerikaanse basis, en onmiddellijk daarna weer in het niets te verdwijnen. Het duurde lang voordat de Amerikanen doorhadden hoe uitgebreid de tunnels van Cu Chi waren, en zelfs dan slaagden ze er niet in het complex op te doeken, zelfs niet met behulp van 'tunnelratten', GI's die gewapend met mes en pistool in de tunnels kropen, op zoek naar Vietcong.

Cu Chi is vandaag een populaire toeristische bestemming, zowel bij trotse Vietnamezen als bij buitenlandse bezoekers. Je krijgt eerst in een dugout een soort briefing op iets wat eruitziet als een ouderwetse schoolkaart, en dan ga je met een gids het domein op. Het eerste wat je tegenkomt is een smalle jongen in Vietcong-uniform, die de hele dag niets anders doet dan in een minuscuul gat in de grond kruipen, dat hij boven zijn hoofd afsluit met een met gras begroeid deksel. Zo kan je zien dat het tunnelcomplex van Cu Chi letterlijk onzichtbaar was. Je loopt vervolgens verder langs een paadje dat tussen bomkraters slingert en krijgt een demonstratie te zien van de verschillende soorten pijnlijke boobytraps die het op de ledematen - en soms ook op de edele delen - van de Amerikaanse soldaten hadden gemunt. Er staat ook nog een buitgemaakte tank, maar het hoogtepunt van het bezoek is het moment dat je zelf in de tunnel mag kruipen. Geen voer voor claustrofoben, al is het publieke gedeelte van de tunnel breder en hoger gemaakt dan het oorspronkelijk was. Het is heet, vochtig en donker, dus je zal blij zijn dat je er twintig meter verderop weer uit mag. Schrik niet van de Vietcong die verscholen zit achter de eerste bocht. Die jongen zit daar heel voorkomend klaar om je camera aan te nemen en een foto van jou te maken.

Drijvende markten

Een halve dagreis ten zuidwesten van Saigon begint de Mekong Delta, waar de machtigste rivier van Azië zich in zevenvoud splitst en meanderend uitmondt in de Zuid-Chinese Zee. Het is een wonderlijk waterland, waar Vietnam op zijn meest tropisch aanvoelt. Je kan de Delta verkennen vanuit My Tho - dan zou je dezelfde avond zelfs terug in Saigon kunnen zijn - maar het loont de moeite om verder te reizen tot Can Tho, de meest typische Deltastad. Van hieruit kan je namelijk de befaamde drijvende markten bezoeken, per boot uiteraard. Het gaat om kloeke sampans, afgeladen vol met meloenen, ananassen en meer exotisch vruchten als pitaya's alias dragonfruit. Van alle kanten komen mensen aangeroeid uit de zijkanaaltjes om hun voorraden in te slaan, een bijzonder kleurrijk spektakel. Tussen de fruitboeren varen ook heuse keukenboten met stomende potten vol noedels en rijst, van waaruit de winkelende roeiers worden voorzien van een hap.

Na je bezoek aan de drijvende markt kan je urenlang door de kanaaltjes en zijriviertjes dobberen, in de milde schaduw van palmbomen en reuzenbamboes. Wellicht hou je nog halt op een eilandje waar kokossnoepjes of bananenjenever wordt gemaakt. En waar je kunt proeven van lokale delicatessen als olifantsoorvis en - het ziet eruit als paling en het smaakt naar kip - rivierslang.

(HDP)