Felix van Groeningen over 'The Broken Circle Breakdown'

Na het succes van De Helaasheid der Dingen waren de verwachtingen voor de nieuwe prent van Felix van Groeningen bijzonder hooggespannen. We kunnen je geruststellen: het is een verpletterend goede film geworden.

Vanavond opent The Broken Circle Breakdown het Filmfestival Gent en vanaf morgen kan je er in alle zalen naar gaan kijken. Wij gingen alvast rond de tafel zitten met de Gentse topregisseur om hem de geheimen van zijn edele stiel te ontfutselen.

The Broken Circle Breakdown is gebaseerd op het (bijna) gelijknamige theaterstuk van Johan Heldenbergh, die ook in de film een hoofdrol speelt, naast een ongezien sterke Veerle Baetens. Het gaat over een passioneel stel levensgenieters die uit elkaar groeien na het verlies van hun dochtertje, een tegelijk hartverwarmend en hartverscheurend drama dat drijft op de melancholische tonen van meeslepende bluegrassmuziek.

GUIDO: Je hebt Johans toneelstuk ooit 'onverfilmbaar' genoemd.

Felix: Dat stuk was geniaal. Eigenlijk was het een concert, met maar twee mensen op scène. Zo kon ik het niet verfilmen. Het heeft lang geduurd voor ik een ingang vond. Ik kon beginnen te werken eenmaal ik chronologisch had opgeschreven wat er met de personages gebeurde. Toen zag ik dat we met een redelijk duidelijke boog zaten. Ik wist nog steeds niet hoe ik het verder zou aanpakken, maar er was tenminste een begin.

GUIDO: Het verhaal wordt niet chronologisch verteld, terwijl de film toch moeiteloos te volgen is. Is dat iets wat je zelf kunt inschatten?

Felix: Nee. Het scenario was niet chronologisch opgebouwd, maar zat op een heel andere manier in elkaar dan de uiteindelijke film. Voor mij leek het evident, maar we hebben testvisies georganiseerd, en de mensen bleken geen fluit te verstaan van de scenarioversie. (lacht) Tja, toen hebben we de film nog helemaal omgegooid in de montage. Dat is zo stilaan een constante aan het worden bij mij, dat ik alles tijdens de montage nog fameus begin up te fucken. En kijk, de definitieve versie bleek het testpubliek plots wel glashelder te kunnen volgen.

Dieren en kinderen op de set

GUIDO: Er zit veel muziek in de film. Heb je van in het begin beslist dat dat onontbeerlijk was?

Felix: Ja, want dat is uniek aan dit project. De bluegrass helpt de film op alle vlakken. De personages vinden elkaar in die muziek, het helpt thematisch, en het is ook geschikt om de emoties te sturen. Aan de andere kant mocht ik natuurlijk niet overdrijven. Er zijn scenarioversies geweest met nog meer liedjes erin, maar het moest dramatisch genoeg blijven. De nummers mochten geen pauze vormen in de film. Ze moesten geladen genoeg zijn, of iets nieuws brengen, iets toevoegen.

GUIDO: De legendarische regisseur W.C. Fields had als motto: never work with children or animals. In The Broken Circle Breakdown zien we een zesjarig meisje de pannen van het dak acteren en zijn er scènes met honden, kippen, kraaien, paarden...

Felix: Niet gemakkelijk, maar de momenten dat het lukt, is het ongelooflijk. Dat zijn geschenken uit de hemel. Herinner je je de allerlaatste scène in de Helaasheid, met dat jongetje dat leert fietsen? We hadden dat kind twee dagen op de set. De eerste dag wou hij helemaal niets doen, maar 's anderendaags hadden we juist het moment te pakken dat hij voor het eerst in evenwicht blijft op zijn fietsje. Dat was ongelooflijk. In deze film had ik in het scenario geschreven dat een hond een kip zou aanvallen. Ik had dat ergens gezien, en ik wou dat erin. We hebben dan een hond bijna twee weken op het erf laten logeren. Niets heeft dat beest willen doen! Enfin, toch niets wat wij wilden. Maar toen waren we een scène aan het draaien waarin Veerle wegrijdt met de auto. We volgen de auto, en plots zien we dat de hond achter de kippen aan begint te rennen. Toen hebben we de camera twee minuten laten draaien. Als je dan "cut" roept, is het echt van: yes, ongelooflijk, we hebben het! (producer Dirk Impens komt binnen) Conclusie: meer kinderen en dieren op de set, minder producers! (lacht) Hey Dirk, hoe is 't?

GUIDO: Zowel Veerle als Johan hebben scènes waarin ze heel veel uitdrukken zonder woorden. Hoe bereik je dat?

Felix: Sommige acteurs 'pakken' zoiets gewoon. Veerle is daar ongelooflijk in. Die is echt niet normaal. Je ziet haar dat personage echt 'pakken', ik kan het niet anders uitleggen. Ik vind je vraag heel terecht, want ik weet zelf niet hoe ze dat doet. Ik zou het niet kunnen. Bij andere acteurs, die dat minder in zich hebben, geef ik dan tips over hun houding en zo, maar bij Veerle was dat niet nodig. Die doet dat gewoon.

GUIDO: De film zit vol hartverscheurende scènes. Wat doet dat met een mens, als je daar maandenlang mee bezig bent?

Felix: Ik wil als regisseur zelf gevoeld hebben wat de film teweegbrengt. Toen we de trouwscène draaiden, die ook wel heel grappig is, stond ik te blèten. Nou ja, eigenlijk stond ik gewoon bij alles te blèten. (lacht) Ik ben iemand die zich graag wentelt in grote gevoelens. Daar put ik een soort kracht uit. Ik maak films omdat me dat helpt om met gevoelens om te gaan. In het ware leven loop ik er eerder van weg, maar in fictie kan ik me er echt in wentelen, en dat mag best lang duren. Ik vond de gevoelens die bij het maken van deze film naar boven kwamen heel zwaar, maar ook leerrijk en fijn. En eenmaal de opnames klaar waren, werd ik gewoon weer de spring-in-'t-veld die ik altijd ben.

De tattoos van Veerle Baetens

GUIDO: Carl Joos heeft meegeschreven aan het scenario, en ook je vriendin Charlotte Vandermeersch staat mee op de aftiteling. Jij schrijft niet graag alleen?

Felix: Een van de scenarioversies heb ik samen met Charlotte geschreven, toen we samen op reis waren. Nee, ik schrijf niet graag alleen, hoewel ik het soms wel doe. Ik vind van mezelf dat ik het niet goed kan. Dat is gewoon zo. Momenteel ben ik weer met iets bezig, voorlopig alleen, en dat vind ik behoorlijk zwaar. (in 't plat Gents) Vreej'n job zè moat!

GUIDO: Voor De Helaasheid der Dingen kreeg je carte blanche van schrijver Dimitri Verhulst, die zich verder niet met de film heeft bemoeid. Deze keer stond Johan Heldenbergh onvermijdelijk wel op je vingers te kijken.

Felix: Zo heb ik dat helemaal niet ervaren. Johan heeft bij het schrijven van het scenario totaal niet op mijn vingers gekeken. Ik heb af en toe wel zijn input gevraagd, maar hij heeft zich nooit gemoeid. En op de set is hij er gewoon als acteur mee ingestapt.

GUIDO: Ik heb de indruk dat je visueel verliefd bent geworden op de tattoos die Veerle draagt in je film.

Felix: Weet je, op papier leken veel dingen eenvoudiger dan ze waren. Het personage van Veerle heeft veel tattoos, en er komt dan nog eentje bij, of ze krijgt een nieuwe tattoo boven op een oude. Dan werd het al snel ingewikkeld. Welke tattoos moesten op welke draaidag op haar lichaam staan? Die moesten er makkelijk op en af kunnen, ze moest redelijk vol staan en toch moest het smaakvol blijven. Toen hebben we in Brussel een dame gevonden met een tattoozaak, en haar stijl sprak me aan. Zij heeft Veerles tattoos ontworpen en we hebben een tweede schminkster aangenomen, speciaal voor de tattoos. Normaal gezien werden die maandagmorgen geplaatst en gingen ze er op vrijdagavond weer af, maar dikwijls ging er een kapot, als Veerle wat gezweet had of zo. Een heel gedoe, maar het resultaat mag er wel zijn, denk ik.

GUIDO: Zou je, à la Erik Van Looy, zelf een eventuele Amerikaanse remake van je eigen film willen regisseren?

Felix: Het script is vertaald geweest in het Engels, voornamelijk om fondsen te werven, en ik heb toen gezien dat het in een andere taal ook wel zou werken. Maar zo'n remake zou ik nooit zelf willen maken. De film is af, en ik wil er nooit meer opnieuw induiken.

(HDP)