26/12/2003

Dr. Jos' X-mas from hell

O zoete kersttijd! Zilveren sneeuwvlokjes dwarrelen over de feeëriek verlichte stad. Stemmige liederen weerklinken in de feestelijke winkelstraten. Kindjes met rooie neusjes en twinkelende oogjes vergapen zich aan de kleurrijk opgetuigde kerststal. Pakjes in glimmend cadeaupapier liggen te wachten onder de kerstboom vol glinsterende bollen. Mooi geschikte hulsttakjes voorzien van tinkelende jingle bells zorgen voor…

"Zwijg!!" roept Dr. Jos. "Hou op met die kerstshit!" De astrante arts heeft het niet zo begrepen op het feest voor alle mensen van goede wil. Wat volgt is een tirade tegen het medische niemandsland dat de kerstperiode heet.

Dr. Jos: Wil je me eens uitleggen wat ik precies zo plezant moet vinden aan de kerstvakantie? Je kan niet op het terras van je stamcafé gaan zitten, want het is te koud. Aan de toog word je gek van de kerstliedjes en de afschuwelijke versieringen. En thuis op de tv is het ook al stroperige bullshit wat de klok slaat. Kerstsfeer? Niet in mijn huis makker.

GUIDO: Leuk voor de kinderen.

Dr. Jos: Ja, dat zei mijn vrouw ook: zo'n kerstboom is toch leuk voor onze kleine Jean-Marie? Vergeet het maar! Een kerstboom is een bron van allergie, niet alleen door het feit dat je een dode boom in huis haalt, maar ook doordat je daar allerlei chemische rommel op terugvindt. En als-ie in de fik vliegt, is het helemaal een ramp. Herinner je je Volendam? Switel? Verwoestende branden, aangewakkerd door kerstbomen en -versieringen. Combineer dat met het feit dat de ziekenhuizen in die periode op een minimumbezetting draaien, en je hebt het ultieme rampscenario. Neenee, geen kerstversiering in mijn kot. Never!

GUIDO: Klopt dat, van die minimumbezetting?

Dr. Jos: Nou en of! Probeer maar eens een huisarts te bereiken op Kerstmis of Nieuwjaar. Veel succes! Terwijl dat juist een absolute piekperiode is, zeker ook voor psychische problemen. De kersttijd zit propvol valse verwachtingen. (zwaait met zijn hand) O, wat is iedereen blij, alle mensen worden broeder, alles moet perfect zijn en harmonieus verlopen. De werkelijkheid is natuurlijk anders: iedereen wordt voortijdig dronken en de familiale frustraties van het hele jaar komen boven. Bestaande problemen worden uitvergroot, ook voor eenzame mensen, depressieve personen en mensen die recent dierbaren hebben verloren. Het resultaat is elk jaar weer een emotioneel slagveld, met niemand om het op te kuisen.

GUIDO: Zijn er ook puur lichamelijke kwalen die zich manifesteren in de kerstperiode?

Dr. Jos: Uiteraard. De kerstvakantie is de jaarlijkse kweekvijver bij uitstek voor het griepvirus. Die manifesteert zich nog niet meteen tijdens de feestdagen zelf, maar wel erna. En hoe komt dat? Niet omdat het met Kerstmis koud is, maar omdat we allemaal toch zo gezellig samenhokken rond de haard en overdreven veel kusjes en knuffels en cadeautjes uitdelen. Die nefaste knusheid is de perfecte speeltuin voor het influenzavirus, dat volop de kans krijgt om zich van persoon tot persoon over te zetten. Resultaat: begin januari zitten we met een epidemie. (zingt in een kaduke George Michael-imitatie) "Last Christmas, I gave you the flu!" (bulderlach)

GUIDO: Kerst betekent ook: lekker eten en drinken. Daar kunt u als notoir Bourgondiër toch niet tegen zijn?

Dr. Jos: Nee, maar ik ben wel tegen de kunstmatige dwang om dat allemaal juist in die periode overmatig te laten samenkomen. Voor mijn part is het alle dagen Kerstmis! Waarom op 12 oktober geen blik foie gras opentrekken? Een gevulde kalkoen op 23 februari? Elke dag feestelijk eten, dat is prima! Maar nee, plots moeten we op 24 december zitten te vreten tot een stuk in de nacht, en 's anderendaags gaan we op bezoek bij een of andere tante, waar we alweer aan het schransen slaan. Zo breng je je balans uit evenwicht. Gemiddeld verdikken mensen zo'n 5 kg in de kerstperiode. Dat heeft op zich weinig of niets te maken met het aantal calorieën dat wordt verstouwd, maar des te meer met het verstoren van die balans.

GUIDO: Een glaasje champagne lust u toch wel?

Dr. Jos: Absoluut, alleen spijtig dat die godendrank verpakt is in potentiële kanonnen. Elk jaar opnieuw gebeuren er tientallen min of meer ernstige ongelukken met wegvliegende champagnekurken. Maar verder: geen slecht woord over dit drankje. Champagne is de enige witte wijn die ook flavenoïden bevat, de stoffen die rode wijn gezond voor het hart maken. Toch even oppassen: door de hoge concentratie CO2 word je sneller dronken van champagne dan van een vergelijkbare hoeveelheid andere wijn. Dat is geen fabeltje, dus hou daar rekening mee als je nog moet rijden. En drink je champagne uit een coupke, niet uit een fluitje.

GUIDO: Ah? Waarom?

Dr. Jos: Omdat je met een coupe je nek niet zo ver naar achteren moet overstrekken om je glas te ledigen. Herinner je het beauty parlour syndrome!

GUIDO: We zullen het opzoeken op uw website! Maar goed, champagne dus. Lekker! En dan een oestertje erbij...

Dr. Jos: Ai! Oei! Dat zou ik toch maar niet doen, tenzij je ze gratineert of frituurt. Maar rauwe oesters eten is een vorm van Russische roulette: één oester op tien is besmet met vuile beestjes. Norwalk-virussen, enterovirussen, hepatitis A... Dat kan diarree geven in het geval van Norwalk, of erger in het geval van hepatitis. Denk maar aan dat cruiseschip Aurora, vorige maand in de Middellandse Zee. Een half schip aan de diarree dankzij een partij Norwalk-oesters. Ook bacteriën vinden het leven in zo'n oesterschelp te gek. Vibrio-bacteriën bijvoorbeeld. De beruchtste vertegenwoordiger daarvan is de cholerabacterie. Verder ook aeromonas, ook zo'n diarreeverwekker. En ook parasieten hé: cryptosporidium - alweer schijterij - of zelfs toxoplasma, wat gevaarlijk is voor ongeboren kinderen. Vandaar ook dat zwangere vrouwen nooit ofte nimmer oesters mogen eten.

GUIDO: Kunnen we besluiten dat u blij zult zijn als de feestdagen voorbij zijn?

Dr. Jos: Zeker, maar dan breekt meteen ook de drukste periode van het jaar aan. Kerst en nieuwjaar creëren een ravage in een soort medisch vacuüm, en begin januari mogen wij de brokken ruimen.

GUIDO: Sterkte!

(RVC)

Dr. Jos beveelt geïnteresseerden volgende verhelderende lectuur aan:

Kandela, Post-Christmas traumatic syndrome, Lancet., jan. 1999

Garrow e.a., Christmas factor and snacking, Lancet., jan. 2000

Pemberton e.a., The champagne angle, Anaesthesia., apr. 2002

Ridout e.a., The effects of carbon dioxide in champagne on psychometric and blood-alcohol concentration, Alcohol-Alcohol., jul-aug. 2003

Constant, Alcohol, ischemic heart disease, and the French paradox, Clin-Cardiol., mei 1997

Keunen e.a., Met het oog op... de champagnekurk, Ned-Tijdschr-Geneeskd., dec. 1994

Fonseka, Ocular injuries from flying bottle caps, Ceylon-Med-J., dec. 1993

Baverstock e.a., A hazard of Christmas: Bird Fancier's Lung and the Christmas tree, Respir-Med., feb. 2000

Influenza activity starts while Christmas interrupts surveillance, Commun-Dis-Rep-CDR-Wkly., jan. 1998