FILMFEST GENT 2014: Puzzelen voor gevorderden
Onze reporter Mats Van Herreweghe houdt een dagboek bij tijdens het filmfestival, waarbij elk fragment is geïnspireerd op een film die hij gezien heeft. Vandaag was dat ‘Waste Land’, een Belgische film geregisseerd door Pieter Van Hees met Jérémie Renier en Natalie Broods in de hoofdrollen.
Of het nu gaat over de geschiedenis van één mens of over de geschiedenis van de mensheid, het lijkt erop dat we er nooit in slagen om ook maar één keer de doelen te bereiken die we hadden vooropgesteld. Want of we nu spreken over Kyoto normen of nieuwjaarsvoornemens, altijd maar weer stappen miljoenen mensen op maandagochtend in hun bedrijfswagens of steken we op één januari, met een kater van jewelste, onze eerste sigaret op die we ’s nachts bij het vuurwerk zo hartstochtelijk hadden afgezworen. De toekomst lijkt, voor we eraan beginnen, een puzzel te zijn. Alle stukjes liggen er en ze moeten enkel nog gesorteerd en in elkaar gestoken worden. Om te stoppen met roken moeten we enkel maar stoppen met roken en om Kyoto te halen moeten we enkel maar een windmolenpark neerplanten ergens vlak voor de kust.
Maar hoe we ook ons best doen om het deze keer wel juist te doen, de puzzel die zo coherent voor ons zou moeten liggen, vormt niet het beeld van het leven dat op voorhand zo perfect had geleken. Er zijn te veel of te weinig stukjes of het misvormde eindresultaat lijkt helemaal niet op datgene wat op de doos staat. Hoe langer we leven hoe meer ‘onaffe’ puzzelstukken we produceren die eens samen gepast een waste land van schroot vormen.
De meesten slagen erin om met dit afval altijd opnieuw en weer andere toekomstplannen te smeden maar er zijn ook anderen voor wie het schroot dat ze bijeen hebben geleefd zodanig onoverzichtelijk is geworden dat ze niet langer weten van welk hout puzzels te maken.
De film ‘Waste Land’ vertelt het verhaal van Leo, een rechercheur die dwangmatig op zoek gaat om het verhaal van zijn leven opnieuw in elkaar te passen. Samen met zijn vriendin en haar kind uit een vorig huwelijk probeert hij een nieuwe toekomst op te bouwen. Net op het moment dat het koppel onverwacht in verwachting raakt, raakt Leo verwikkeld in een zaak die door de komst van het kind, zijn laatste had moeten worden. In een Brusselse rivier wordt een Kongolese man vermoord aangetroffen. Leo wordt bijna letterlijk verscheurd tussen verantwoordelijkheid opnemen voor zijn zwangere vrouw en de drang om altijd maar dieper af te dalen in de kelders van de Brusselse onderwereld en de Kongolese magie. In de roes van zijn laatste zaak dreigt Leo zichzelf onherstelbaar te verliezen. Meer en meer lijkt hij op zoek te zijn naar een spookbeeld dat hij van zichzelf heeft en meer en meer wordt duidelijk dat deze zoektocht eigenlijk een vlucht is, ingegeven door de angst voor hetgeen hij denkt te vinden.
De toekomst die aan het begin van de film nog zo een mooi plaatje opleverde, wordt in de uitermate pijnlijke vertelling, steeds meer verstoord door de dwangbeelden van een geest die op den duur fictie en realiteit niet meer van elkaar kan onderscheiden. Wat op het einde altijd overblijft is de spijt en het besef dat het had anders kunnen gaan. En wat tegengewerkt heeft zijn niet de goede voornemens of de kracht van de geest maar de eigen geschiedenis, de eigen hopen schroot die zich eindeloos hebben opgestapeld en die ervoor gezorgd hebben dat de perfecte puzzel waar zo dwingend naar verlangd wordt, nooit kan gelegd worden. Het leven moet geleefd worden met de puinhoop die de geschiedenis is en de hoop dat er uit die puinhoop ten minste voor even een mooi bouwwerk zal verschijnen. Een kind, blank en onschuldig, voor even niet meer bevuild door het verleden dat het onvermijdelijk met zich zal meedragen.
Wasteland is te zien op 20, 22 en 23 oktober op het Filmfest Gent. (MVH)