Te Mons op de Bergen : Citytrip naar de hoofdstad van Henegouwen

Eigenlijk zijn wij dommeriken. We geven duizenden franken uit aan citytrips naar Londen, Parijs, Praag of Amsterdam, terwijl in eigen land tientallen parels van steden liggen waar niemand ooit heengaat. In Wallonië bijvoorbeeld: voor de prijs van één Go Pass-treinreisje ben je in een andere wereld, en toch hoef je geen geld te wisselen, vind je op elke straathoek uitstekende frituren en smaakt het bier net zo lekker als in je eigen stamcafé. Guido Online Magazine slikt zijn communautaire vooroordelen in en bezoekt de Waalse studentensteden. En avant marche, et vive les Wallons!

Moet je nu Bergen of Mons zeggen? Bergen, volgens ons. Je zegt toch ook niet: ik ga met mijn lief een weekendje naar Paris. Of: ik ga naar de kerstmarkt in Köln. Of: in København is het bier vreselijk duur. Bergen dus, de hoofdstad van Henegouwen, de parel van de Borinage. De stad ligt op drie kwartier sporen van Brussel op een natuurlijke heuvel die omzoomd is door begroeide mijnterrils. Tweeduizend jaar geleden dobbelden, dronken en vloekten de Nerviërs in dit gebied, tot ze in de pan werden gehakt door de Romeinen. Die zagen het strategisch belang van de heuvel in, sloegen er hun kamp op en noemden het 'Montes'. Een echte stad werd Bergen echter pas in de 7de eeuw, toen de patroonheilige Waldetrude er een klooster bouwde, waarna de graven van Henegouwen op de heuvel een versterkte stad stichtten. Het begin van een eeuwenlange bloeiperiode van de vestingstad Bergen, die 'intra muros' bleef tot in 1861 werd begonnen met de sloop van de omwallingen. Vanaf toen breidde de stad uit tot de moderne provinciehoofdplaats die ze vandaag is.

Studenten en Montezen

Door de natuurlijk vorm van de heuvel waarop ze gebouwd werd, is Bergen toch een relatief compacte stad gebleven, waar je alle bezienswaardigheden probleemloos te voet kunt gaan bekijken. Die kleinschaligheid hield het gevaar in dat Bergen een enigszins ingedommeld provinciestadje zou worden, maar daar hebben niemand minder dan de studenten een stokje voor gestoken: Bergen herbergt maar liefst 3 universiteiten en 5 hogescholen. Net buiten de ring, aan de boulevard Dolez, ligt zelfs een heuse Cité Universitaire. De duizenden studenten (waaronder heel wat Vlamingen, trouwens) zorgen ervoor dat Bergen ondanks zijn eeuwenoude geschiedenis een frisse en jonge indruk maakt, wat je bijvoorbeeld van een op maat gesneden openluchtmuseum als Brugge niet kunt zeggen. De nauwe, steile straatjes zijn bezaaid met studentencafés, snackbars en restaurants, en de gemiddelde leeftijd op straat lijkt de 20 nauwelijks te overschrijden. De mensen zijn vriendelijk en goedlachs, en men is er niet vies van een dampende pot eten met een frisse pint erbij. Trouwens, wie de gastronomische ziel van de Montezen echt wil snappen, moet maar eens halthouden voor de etalage van de paardenslager in de rue de Nimy. My point exactly!

Tongen in de tuin

Maar goed, wat zullen we eens gaan bekijken? Vanaf het station is het klimmen geblazen, daar kan je niet onderuit. Via de rue de la Houssière klauter je meteen naar het hoogste punt, waar de imposante kerk van Waldetrude en het belfort boven de stad uittorenen. Werp een meer dan oppervlakkige blik op het 17de-eeuwse belfort, want het is het enige barokke exemplaar van de Lage Landen, wat het een heel ander uitzicht geeft dan zijn neven in Gent en Brugge. In de enorme gotische kerk vlakbij kun je de legendarische Gouden Koets van Bergen gaan bewonderen, mocht je dat willen. Langs de kronkelende rue des Clercs (let op het pittoreske 'Spaans huis' op nummer 32) lopen we dan richting Grand' Place. Naast een regelrecht horecaparadijs is dit ook een van de mooiste marktpleinen van België, met prachtvoorbeelden van de Bergense burgerlijke architectuur van de 15de tot de 20ste eeuw. Vooral het 15de-eeuwse stadhuis valt meteen op. Links van de ingang vind je een piepklein smeedijzeren beeldje, het 'Aapje van de hoofdwachter'. Omdat men eigenlijk totaal niet weet wie dit mysterieuze middeleeuwse beeldje heeft gemaakt en waarom, is het de mascotte van de stad geworden. Wrijf met je linkerhand over het geblonken kopje, dat schijnt geluk te brengen. Daarna moet je trouwens eens door de ingang naar het binnenhofje lopen: via een tunnel kom je dan in de schilderachtige en rustige 'Tuin van de Burgemeester' terecht. Nu ja, rustig: zodra het een beetje aangenaam weer is, komen verliefde studenten hier uitgebreid tongen draaien met hun lief.

Fuiven in de kazematten

We gaan verder! Wie absoluut de 14de-eeuwse Tour Valenciennoise wil zien, het enige overblijfsel van de oorspronkelijke stadsomwalling, moet een flinke wandeling maken naar de noordoostelijke uithoek van de stad, aan de rue des Arbalestriers tegenover de rue du 1er Chasseur à Cheval. De ruige toren is op zich best indrukwekkend, maar de deur gaat alleen open voor tourgroepen en hij ligt in zo'n saaie buurt (bijna in de tuin van de duffe kantoorgebouwen van de Dienst Belastingen) dat hij de omweg nauwelijks waard is. Nee, de andere kant van de stad is veel interessanter. Gluur bijvoorbeeld eens tussen de tralies van het hekwerk naar de mooi gerestaureerde oude slachthuizen aan de rue de la Trouille. En vergaap je aan de kazematten op de place Nervienne. Dit is wel iets bijzonders: tussen 1814 en 1830 waren de Hollanders hier baas, en ook zij probeerden van Bergen een oninneembare vesting te maken. Daarvan zijn enkel deze kazematten overgebleven: robuuste bakstenen gewelven met een boogconstructie ervoor, waarin de troepen veilig konden worden ondergebracht. Ze bleven voor militair gebruik tot mei 1940, en vandaag dienen ze als magazijn, als museum en zelfs als zaal voor studentenfuiven! Als je voorbij de kazematten de rue des Canonniers blijft volgen, kom je nog voorbij de vrijstaande Tour du Val des Ecoliers, een imposant overblijfsel van een gesloopte abdij, en dan ben je al bijna terug bij het station.

Le Doudou

Elk jaar in juni kan je in Bergen een stukje volkshysterische folklore meemaken zoals je die elders alleen in dorpen in Spanje en Italië aantreft. Op deze zondag van het feest van La Ducasse, in de volksmond ook bekend als Le Doudou, vertrekt om kwart voor tien 's morgens de Gouden Koets voor haar jaarlijkse processierondrit door de stad, vergezeld door een duizendtal figuranten. Eindpunt is de kerk van Waldetrude. De steile kasseiweg erheen moet in één keer en in galop door de koets worden beklommen, anders zal groot onheil over de stad neerdalen. Honderden Montezen helpen dus duwen, en een stormachtig gejuich stijgt op wanneer de top wordt bereikt. Maar dan moet de gekte nog echt losbarsten. Op de Grand' Place wordt voor een publiek van duizenden de Lumeçon uitgebeeld, het eeuwenoude gevecht tussen Sint-Joris en de draak. De Montezen zijn werkelijk door het dolle heen wanneer die draak van stal wordt gehaald: tijdens het een halfuur durende 'gevecht' zwiept die herhaaldelijk met zijn staart in de uitzinnige menigte, die zich eraan vastklampt om er een sliert geluk brengend paardenhaar uit te trekken. Ondertussen klinkt uit duizenden kelen het liedje van Le Doudou. Rond 13 uur is de draak verslagen en kan heel Bergen het op een ongeremd schransen en zuipen zetten. De studenten incluis uiteraard, die van de Doudou gebruik maken om een volle week lang te zwijnen, examens of geen examens. Wie op een ander tijdstip Bergen bezoekt, kan toch de draak te zien krijgen in het Museum voor Folklore, op de benedenverdieping van het 17de-eeuwse Huis Jean Lescarts (Rue Neuve - 065/31.43.57). Vergeet bij je dagplanning echter niet dat de Montezen langslapers zijn: de musea gaan pas 's middags open. En nu we het er toch over hebben: mis ook het Oorlogsmuseum niet (achter het Stadhuis - 065/33.52.13). Hun collectie Britse en Amerikaanse oorlogsmemorabilia van respectievelijk '14-'18 en '40-'45 behoort tot de belangrijkste van het vasteland. Op de bovenste verdiepingen vind je bovendien een (nogal stoffige) verzameling munten, zegels en prehistorische vondsten.

Van Gogh

Nog een pittoresk toetje vóór we huiswaarts treinen: neem aan het station bus 20/ richting Cuesmes en vraag aan de chauffeur om je af te zetten bij het Vincent Van Gogh-huis (Rue du Pavillon 3 - 7033 Cuesmes - 065/35.56.11). Het stemmige huisje waar de schilder woonde van augustus 1879 tot oktober 1880 is langzaam aan het wegzakken in een moeras. Het werd in de jaren '70 gerestaureerd en wordt nu bewoond door een vriendelijke dame die met veel plezier komt openmaken wanneer je aanbelt. Ze demonstreert haar unieke voordeur, want de muren hebben een hellingsgraad die niet moet onderdoen voor de toren van Pisa. Binnen is eigenlijk niet veel te zien, behalve wat reproducties van werken van de meester en een video. Toch mag je dit niet missen, want zo'n schots en scheef moerashuisje heb je gegarandeerd nog nooit gezien, de dame des huizes kan boeiend vertellen over Van Goghs verblijf in de Borinage, en er zijn uitstekende reproducties te koop voor weinig geld. Daarna neem je bus 20/ terug, en die zet je netjes weer af aan het station.

(HDP)

Eten, drinken en slapen

Wie zich een weg wil banen in de horecajungle van Bergen, is ongetwijfeld geholpen met de Guido Stadsgids voor studenten, editie Mons. Die is enkel in het Frans verkrijgbaar, maar bevat wel een onschatbare hoeveelheid informatie over de beste en meest sfeervolle cafés en restaurants van de stad. Bovendien zit er een stadsplan in, en achterin de gids vind je een indrukwekkend pak voordeelbonnen met talloze gratis pintjes en ander hartigs. De gids kost 7,30 euro en je kunt hem bestellen op 09/210.74.84.

Wat overnachten betreft, is de goedkoopste oplossing uiteraard tussen pot en pint verbroederen met de Montese studenten en hopen dat je op hun kot mag blijven maffen. Mocht dat niet lukken, dan kan je je tentje opslaan op de camping Waux-Hall, achter het gelijknamige park (avenue Saint-Pierre 17 - 065/33.79.23). De camping ligt op nog geen tien minuten wandelen van de Grand' Place. Het goedkoopste hotel dat we vonden is L'Etna aan het station (place Léopold 1 - 065/31.16.29). En in de schaduw van het belfort is een gloednieuwe jeugdherberg gebouwd (Rampe du Château, 2 - 065/87.55.70).