Mediaduizendpoot JAN VERHEYEN

Jan Verheyen, regisseur van films als Team Spirit en Buitenspel, is een echte mediaduizendpoot. Op televisie duikt hij geregeld op in allerhande panels, hij heeft net een boek uit, hij presenteert Cult Night op Kanaaltwee
, hij reist Vlaanderen en Nederland af met zijn Nacht van de Wansmaak, hij heeft twee nieuwe fictieprojecten op stapel staan en bovendien is hij onlangs voor de eerste keer vader geworden. Je moet het maar weten te combineren. " Soms voel ik me als een jongleur die zeven ballen tegelijk in de lucht probeert te houden," lacht Verheyen. "Toch zeg ik nu vaker nee dan vroeger." Dan toch niet tegen ons...

GUIDO: Hoe krijg je dat allemaal georganiseerd?

Verheyen: Het is altijd een beetje puzzelen, maar tot nu toe lukt dat meestal wel. Soms valt er wel eens te veel op een hoopje, zoals dit najaar: eerst dat boek, direct daarna De Nacht van de Wansmaak en dan ook nog eens CultNight... Je plant dingen, maar je weet nooit precies of ze wel zullen doorgaan, en zo ja wanneer. En daar komt dan ook nog eens vanalles tussengefietst. Ik had me eerlijk waar voorgenomen september vrij te houden om rustig Cult Night te kunnen schrijven en de Nacht van de Wansmaak voor te bereiden. Maar half juli komt er dan een telefoontje uit Nederland met de vraag om tweeëndertig keer deskundoloog te komen spelen in De Slimste, de Nederlandse versie van De Slimste Mens ter Wereld. Tja, op zo'n moment heb ik niet het karakter om daar nee tegen te zeggen. Ik vind zoiets veel te spannend en veel te leuk om het niet te doen. Maar toen moest ik alles wat ik in september had gepland naar voor schuiven, zodat ik afgelopen zomer op vakantie in Frankrijk met een zekere discipline 's voormiddags teksten heb zitten te schrijven.

In de fichebak

GUIDO: Had je je vroeger zo'n hectisch bestaan kunnen voorstellen?

Verheyen: Het enige wat ik wist als vijftienjarige, was dat ik iets met film wou doen. Ik wist wel dat filmmaker worden in België niet echt het meest realistische plan was. Ik zag het ruimer. Distributie, promotie, als het maar met film te maken had. En eigenlijk sta ik er achteraf zelf van te kijken hoe het ene is voortgevloeid uit het andere. Ik vind televisie leuk, maar dat is nooit part of the plan geweest. Wat gebeurt er? Je maakt een film. Boys, in mijn geval, in 1991. Ik had op dat moment alleen nog maar achter de schermen gewerkt, als distributeur, en vanuit die ervaring wist ik dat een film maken op zich niet volstaat. Die moest ook aan de man worden gebracht. Als niemand weet dat je film bestaat, zullen ze zeker niet geneigd zijn om te gaan kijken. Dus moest ik de media gaan bespelen. In eerste instantie is dat moeilijk, want ze kennen je nog niet. Maar goed, je wordt dan toch geboekt in een aantal programma's, en dan stelt men vast: "Hé, die kan daar eigenlijk wel leuk over vertellen." Dan kom je bijna letterlijk in een soort fichebak terecht, onder het trefwoord 'film'. Robbe De Hert zat toen al in die fichebak, en Stijn Coninx, en ik kwam daar ook in terecht. Wat gebeurt er dan? Je wordt gebeld als ze een quote nodig hebben over film. Maar ondertussen komen er steeds meer televisieprogramma's, zoals talkshows en panelprogramma's, en die moeten worden gevuld. De makers daarvan zoeken een beetje variatie. En dan word je gebeld om in zo'n panel te gaan zitten, zonder dat je iets te promoten hebt. Na een tijdje begin je te merken dat het publiek je meer kent als tv-persoonlijkheid dan als filmmaker. Je gaat bij jezelf nadenken en je zegt: als ik dan toch zoveel op tv kom, kan ik maar beter een vakje opschuiven. Je gaat deelnemen aan audities voor presentator, en zo openen zich alsmaar meer mogelijkheden. En dat gebeurt eigenlijk allemaal met een vrij grote naturel. Kijk naar Erik Van Looy. Die is ook letterlijk in de televisie gerold, zonder dat hij dat ooit van plan is geweest. Televisie is heel verleidelijk, en geweldig leuk om te doen. Als je een film maakt, dan is de bevrediging op het einde groter, maar het proces is veel slopender en intensiever dan televisie maken. Zeker als presentator. Iedereen is vriendelijk tegen jou, je wordt gesoigneerd en in de watten gelegd, je wordt heel goed betaald... Die verleiding is niet te onderschatten. Ik probeer om de twee jaar een film te draaien, maar tussendoor doe ik liever televisie dan dat ik op m'n computer dingen zit te schrijven waarvan ik niet eens weet of ze ooit zullen worden gerealiseerd. Ik ben daar zeer pragmatisch in. Ik kan geen tijd en energie spenderen aan iets waarvan ik op voorhand niet met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid weet dat het haalbaar is. Ik bewonder mensen die dat wel kunnen, maar ik stel ook vast dat dat vaak leidt tot verbittering en frustratie.

GUIDO: Je bent anderhalf jaar programmadirecteur geweest bij VTM. Vind je het niet ironisch dat hetgeen daar het meest van is blijven hangen, juist weer een filmproject is: Faits Divers?

Verheyen: Ik kijk op geen enkele manier met spijt of verbittering terug op mijn periode bij VTM. Ik heb dat heel graag gedaan en ik heb daar hard gewerkt. Ik denk dat ik heb geprobeerd de opdracht die ik heb gekregen zo goed mogelijk in te vullen. Maar die opdracht is gaandeweg veranderd, en toen kon ik er niet echt veel meer mee doen. Het feit dat die Faits Divers een zekere impact hebben gehad, daar ben ik uiteraard geweldig tevreden mee. Dat was voor mij inderdaad een mogelijkheid om the best of both worlds te combineren. Ik was er oprecht van overtuigd dat het project goed was voor de zender, en ik dacht dat het tegelijk wellicht goed zou zijn voor de continuïteit van de Vlaamse film. En dat is inderdaad gebleken.

Jan in Wonderland

GUIDO: Nu heb je een boek geschreven: Jan in Wonderland.

Verheyen: Sinds 1999 schrijf ik af en toe, als ik tijd heb, reportages voor P-Magazine, onder de noemer Jan in Wonderland. Ik heb me daarbij laten inspireren door wat Louis Theroux op televisie heeft gedaan: verschillende mensen in verschillende milieus benaderen met een zeer open geest. Eigenlijk bijna bewust naïef: je zonder vooroordelen laten onderdompelen in een wereld die je niet kent. Ondertussen waren dat toch al een stuk of twintig reportages, en er is een vraag gekomen van uitgeverij Houtekiet om daar iets mee te doen. Ik heb die stukken opnieuw uit het systeem gehaald en herbekeken, en we hebben een selectie gemaakt van de tien leukste en beste Jan in Wonderlands. Er zijn een paar reportages afgevallen omdat ze gedateerd waren. In 1999 had ik bijvoorbeeld een stuk gemaakt over een parenclub. It's been done to death. Telefacts gaat om de drie weken naar een parenclub, Jambers heeft alle parenclubs van Vlaanderen bezocht... Daar moet je nu niet meer mee afkomen. Maar wat overblijft in het boek zijn toch wel leuke verhalen. Ik ben er best tevreden mee.

GUIDO: Wat schrijf je als je je beroep moet invullen op een formulier?

Verheyen: Ik zet altijd 'zelfstandige'. (lacht)

GUIDO: Dat is geen beroep, dat is een statuut.

Verheyen: Ik weet het, maar wat moet ik als beroep invullen? Als ik echt zou moeten kiezen, dan zet ik 'regisseur'. Alles wat ik doe, doe ik graag. Dat is ook mijn enige criterium. Maar mijn films, die blijven bestaan. Ik leef met het misschien wel naïeve idee dat die er nog zullen zijn wanneer ik er niet meer ben. En dat is toch niet niks.

(HDP)