Wetenschapster, vliegtuigpilote en Marsreizigster Nancy Vermeulen

 

 

In februari trok voor de allereerste keer een team van zes Belgen naar het Mars Desert Research Station in de woestijn van Utah. Veertien dagen lang deden ze alsof ze op de planeet Mars waren geland. Hun commandant was Nancy Vermeulen, die als wetenschappelijk medewerker op het KMI in Ukkel werkt, maar er stiekem van blijft dromen ooit echt de ruimte in te kunnen.

 

Nancy: Er zijn twee mogelijke wegen die naar de ruimte kunnen leiden: een wetenschappelijke carrière, of een operationele carrière als piloot. Of allebei, dat is nog beter. Ik ben als achttienjarige fysica gaan studeren met optie sterrenkunde, nadat ik mijn jeugd bijna letterlijk had versleten bij volkssterrenwacht Urania in Hove. Na mijn vier jaar studie ben ik de opleiding voor lijnpiloot gaan volgen. Mijn plan was het vliegen te combineren met de wetenschap. Maar toen ging Sabena failliet en had ik een zware studielening op mijn dak, die ik zelf moest terugbetalen. Dan ben ik gaan vliegen voor DHL, onder andere naar Afrika en het Midden-Oosten. Dat was een geweldige tijd, maar de onzekerheid begon toe te nemen, en ik wou ook wel ergens een leven opbouwen. Toen ben ik teruggekeerd naar de wetenschap. Ik heb eerst anderhalf jaar aan een project gewerkt aan de Technische Universiteit Delft, tot ik een opening zag bij het KMI. Momenteel werk ik hier als wetenschappelijk medewerker, en dat combineer ik met de job van freelance vlieginstructeur in Antwerpen. Zo is mijn plan toch nog uitgekomen.

Nancy: (lacht) Ik kan niet stilzitten, dat klopt.

 

 

Nancy: Een basis zou ik het niet noemen. Het is eerder een field station. Het staat daar al sinds 1992. Het meet acht meter diameter. Op de benedenverdieping heb je het labo, een badkamertje en een soort toilet, en op de eerste verdieping de keuken, de werkruimte en de slaapkamers. En daar leef je veertien dagen met een crew van zes mensen, waarmee je een simulatie doet van een verblijf op de planeet Mars.

Nancy: Een ideetje van mij, binnen de Mars Society Belgium. Twee jaar geleden heb ik in Antwerpen de achtste Europese Marsconferentie georganiseerd, met wetenschappers van over de hele wereld. Dat was een zodanig succes dat de Mars Society Belgium er een opkikker van kreeg, en met een paar enthousiastelingen heb ik de draad van die vereniging opgenomen en er een vzw van gemaakt. Om die in de kijker te zetten, heb ik het plan opgevat om met zes Belgen naar het Mars Desert Research Station te gaan: drie Vlamingen en drie Walen. Ik wou een zo breed mogelijke samenstelling van het team, niet alleen wetenschappers. We hadden onder meer een zeventienjarig schoolmeisje en een tweeënvijftigjarige onderwijzeres in ons team.

Nancy: Een combinatie van wetenschappelijke experimenten en public outreach. We hebben tijdens ons verblijf vijfentwintig livecontacten gehad met scholen en verenigingen. Dat vond ik fantastisch. Dat was juist mijn doel: het enthousiasme rond ruimtevaart doen leven bij jonge mensen. Daarom ben ik nu ook zo blij dat het project voortleeft onder studenten. In de paasvakantie is er een groep studenten van de UCL naar het Mars Desert Research Station gegaan. Wij waren crew 90, zij crew 94. Daar zou ik graag een jaarlijkse traditie van maken: een groep Belgische studenten die naar 'Mars' trekt. Een mooi practicum, toch?

 

 

Nancy: We namen dat heel serieus. De omgeving was zo desolaat en afgelegen dat je je echt kon voorstellen dat je op Mars rondliep. Je hoort het gezoem van de ventilatoren in je ruimtehelm, je ziet nergens een teken van leven, het voelt heel echt aan. In de module konden we ons vrij bewegen, maar voor de ruimtewandelingen moesten we telkens ons ruimtepak aantrekken en door een dubbele luchtsluis naar buiten gaan, want op Mars is de druk lager dan op aarde. Verder kruipt de meeste tijd in het overleven, want de systemen moeten blijven werken. Elke dag moet water worden gepompt, er moeten afspraken worden gemaakt over het spaarzaam gebruik van de douche en het toilet, het recyclagesysteem moet in de gaten worden gehouden... Je wordt dat snel gewoon hoor. De kick van de simulatie overstijgt het gebrek aan comfort. Maar toen we terug in de echte wereld arriveerden, kan ik je vertellen dat we het eerste steakhouse dat we tegenkwamen bijna hebben overvallen. (lacht)

Nancy: Tijdens de ruimtewandelingen namen we bodemstalen waarin we plantenzaadjes kweekten: radijsjes en tomaten en zo. We onderzochten het verschil in groei tussen gewone zaadjes en zaadjes die zes maanden in de ruimte zijn geweest. Die laatste hadden we van NASA gekregen. Ze bleken beïnvloed door het verblijf in de ruimte, want de plantjes groeiden sneller en werden groter. Het is mogelijk dat ze genetisch gewijzigd waren door de kosmische straling. Een belangrijk experiment, want als we ooit echt naar Mars zouden gaan en we komen daar aan met genetisch gemanipuleerde zaadjes die niet doen wat we ervan verwachtten, dan zitten we met een groot probleem.

Nancy: De aarde heeft een erg ingewikkeld weersysteem. Als je dat kunt doorgronden, dan kun je het weer op Mars ook begrijpen, want het klimaat is daar veel makkelijker in kaart te brengen. Ook omgekeerd: als je klimaatsextremen bestudeert, bijvoorbeeld op Mars en Venus, leer je tegelijk bij over het weersysteem op aarde. Zo heb ik op de Marsmissie een experiment meegenomen van het KMI om de stofdeeltjes in de atmosfeer te meten.

Nancy: Ik heb twee jaar geleden deelgenomen aan de selectieproeven voor astronauten van ESA. Ik heb daar de eerste rondes overleefd, maar politiek gezien is er het feit dat Frank De Winne nog wel een tijdje mee kan, en er binnen ESA maar één Belg tegelijk astronaut kan zijn. Tja, misschien waag ik mijn kans wel ergens anders hé. Ik zie de commerciële ruimtevaart binnenkort wel van de grond komen. Ik ben heel blij met de aanpak van Obama, die de ruimtevaart niet langer exclusief vanuit de overheid wil controleren. Hij gooit de markt open, laat privéondernemers het initiatief nemen en belooft de besten onder hen te subsidiëren. Dat is volgens mij de toekomst van de ruimtevaart, en het is nog goed voor de economie ook.

Nancy: (vastberaden) Onmiddellijk. Zonder twijfel.

 

 

Meer info: www.nancyvermeulen.be