13/11/2005

Zo ziek als een hond

Hoofdschuddend bekijkt Dr. Jos het stapeltje Samson-kinderboekjes dat ligt uitgewaaierd op zijn salontafeltje. "Samson en Gert. Je ontkomt er niet aan," bromt de arts. "Als ik die boekjes niet koop, is onze Jean-Marie doodongelukkig, want al z'n vriendjes op de kleuterschool hebben ze wel." Hij zucht diep.
"Eén ding is zeker: hij mag op zijn kop gaan staan en drie maanden aan één stuk bleiten, maar een echte hond krijgt hij nooit ofte nimmer."

Dr. Jos is allesbehalve een hondenliefhebber. Hij fulmineert: "Als er te veel ozon of stofdeeltjes in de lucht zitten, slaat iedereen in paniek, terecht of onterecht. Maar heb jij ooit al eens iemand horen panikeren over de hallucinante situatie dat in ons land honderdduizenden bloeddorstige roofdieren over straat lopen? Dat moeten we blijkbaar maar normaal vinden."

GUIDO: Nou nou, dokter. Een hond is toch geen bloeddorstig roofdier?

Dr. Jos: Ha neen zeker? Wat is het dan wel? Natúúrlijk is een hond een roofdier, vraag dat maar aan de jagers. Kijk, ik vind het heel normaal dat er jakhalzen rondlopen op de Afrikaanse steppen, en dat er wolven over de toendra dwalen. Maar dat hier in mijn stad bijna evenveel honden als mensen wonen, daar kan ik met mijn verstand niet bij. Dat is totaal onverantwoord! (slaat met zijn vuist op tafel) De enige goede hond is degene die je flink doorbakken op je bord krijgt in het betere Vietnamees restaurant. En een warme pelsen jas van een bobtail, of een sint-bernardstapijtje voor de haard zou ik ook nog zien zitten. Maar levende honden? Blijf er alsjeblieft mee uit mijn buurt.

GUIDO: De hond is toch de beste vriend van de mens?

Dr. Jos: Bijt jij je beste vriend misschien? Hm? Het aantal mensen dat wordt gebeten door honden is hallucinant hoog, dat betreft jaarlijks meer dan een percent van de bevolking. En wat nog het ergste is: de helft tot twee derde van de slachtoffers zijn kinderen, zo laf zijn die honden wel. En pas op, meestal is het fysieke letsel na een hondenbeet nog het minst grote probleem. 't Is de infectie achteraf die het ergste is, want elke hondenmuil zit vol vuiligheid. Een lokale infectie kan je sowieso verwachten, maar helaas blijft het daar meestal niet bij. De infectie gaat woekeren in de rest van het lichaam en kan, als je ze niet op tijd behandelt, zelfs de dood tot gevolg hebben. Da's een klassiek beschreven syndroom: de zogenaamde dog bite septicemia. Jaja... (denkt even na) Zeg eens, wat is volgens jou de grootste verwezenlijking in de geschiedenis van de gezondheidszorg?

GUIDO: Euh... Ik neem aan dat u doelt op de ontdekking van het geneesmiddel tegen hondsdolheid?

Dr. Jos: (kijkt verrast) Rabies? Neen, dat bedoelde ik niet. Maar je hebt daar wel een goed punt, Samson. Er wordt namelijk nogal eens verkeerdelijk van uitgegaan dat hondsdolheid niet meer bestaat. Fout! Bij ons zijn de honden normaal gezien gevaccineerd, maar dat geldt zeker niet voor de ontwikkelingslanden. Met de huidige mobiliteit blijft dat dus een gigantisch probleem. Zo zijn onlangs in Europa nog negen transplantatiepatiënten besmet geraakt met rabies. Da's een straf verhaal: Ze hadden allemaal een orgaan ingeplant gekregen van dezelfde hersendode vrouw. Bleek dat die vrouw in India was gebeten door een hond, met alle gevolgen van dien. Dus: als je gebeten wordt door een hond, laat je dan onmiddellijk inenten tegen rabies.

GUIDO: Welke grote verwezenlijking bedoelde u dan wel?

Dr. Jos: Ha ja, juist. De aanleg van de riolen natuurlijk! De aanvoer van zuiver water en de afvoer van afvalwater. Dat heeft echt een boom veroorzaakt in onze levensverwachting. Voor het eerst kwamen de menselijke uitwerpselen niet meer op straat terecht om daar alles en iedereen te besmetten. Maar wat doen onze trouwe viervoeters? Die schijten de straat vrolijk vol, alsof de Middeleeuwen nog volop bezig zijn. Welnu, onthoud het maar goed: hondendrollen zijn niet alleen vies en storend in het stadsbeeld, ze zijn ook een bron van infecties. Er wordt in getrapt, ze worden opengesmeerd op het trottoir, ze blijven aan je schoenen kleven en je haalt ze mee in huis. Met andere woorden: het is eigenlijk alsof andermans hond bij jou in huis kakt. Leuk hoor. Moeten we dat zomaar tolereren? (komt op dreef) Drollen zijn gevaarlijk. Ge-vaar-lijk! En weet je wat: de keutels van de o zo schattige puppies zijn nog het gevaarlijkst van al, want stront van jonge honden heeft de grootste kans om besmet te zijn.

GUIDO: Besmet waarmee?

Dr. Jos: Met allerhande micro-organismen die gevaarlijk zijn voor de mens. Campylobacter bijvoorbeeld, waar je chronische diarree van krijgt. Of Leptospirosis, wat een algemene malaise tot gevolg heeft die, als ze niet wordt verzorgd, tot lever- en nierfalen en zelfs de dood kan leiden. Streptokokken vind je ook in keutels, en die veroorzaken keelontsteking. (grijnst) Dat wist je niet hé Samson, dat je een keelontsteking kan krijgen door in een dampende hondendrol te trappen?

GUIDO: Neen dokter, maar ik heb ooit wel eens iets geleerd over een grote wormenbal in de hersenen...

Dr. Jos: (glimlacht breed) Ah! Echinococcus granulosus! Blij te horen dat ze dat nog doceren in het onderwijs vandaag de dag. Ja, da's wel de meest spectaculaire ziekte van allemaal die je van een hond kan krijgen. De boosdoener is een parasiet, de hondenlintworm, en als de mens daarmee besmet geraakt, groeit er in de organen een tumorachtige witte bal die vol wormen zit. Dat kan in de lever zijn, of soms zelfs in de hersenen, en die bal kan heel groot worden. Gelukkig vrij zeldzaam, maar het bestaat. En dat zijn niet de enige parasieten die van de hond op de mens overspringen. Letterlijk dan. Een hond is eigenlijk een wandelend reservoir van allerhande beesterij. Schurft, vlooien, noem maar op. Schimmels. En als je je hond eens goed laat rondhossen ergens in een bos, ga er dan maar van uit dat z'n vacht vol teken zit. En waar komt zo'n teek dan terecht? In je sofa! Zodat jij drie maanden later bij de dokter in behandeling bent voor de ziekte van Lyme. (schudt zijn hoofd) Nee vriend, geen hond voor mij. Eigenlijk zouden ze op elke keffer een gezondheidswaarschuwing moeten tatoeëren: "Deze Pekkie kan uw gezondheid ernstige schade toebrengen." (lacht blaffend)

GUIDO: U hebt werkelijk geen goed woord over voor de trouwste gezel van de mens.

Dr. Jos: Gezel, gezel...(maakt een wegwerpgebaar) Jongen, al die sociaal gehandicapten met hun hondjes op hun appartementen... Ik wil zelfs niet wéten wat daar allemaal gebeurt. Een oud-studiegenoot van mij heeft eens verteld dat hij een patiënte had binnengekregen op de spoedafdeling die een borst was afgebeten door haar Duitse herder. Maar ja, ze lag er wel mee in bed en liet zich door dat beest dekken. Vind jij dat nog normaal?

GUIDO: Doggy style!

Dr. Jos: Ja, de verhouding tussen mens en hond is totaal scheefgegroeid. Dat blinden een geleidehond krijgen, dat kan ik nog snappen. Maar dat hele perverse schoothondjesgedoe? Naar de Vietnamees ermee!

Dr. Jos beveelt geïnteresseerden volgende verhelderende lectuur aan:

Blaser e.a., Campylobacter enteritis associated with canine infection., Lancet. 1978

Weber e.a., Infections resulting from animal bites., Infect-Dis-Clin-N-Am. 1991

Khuroo e.a., Echinococcus granulosus cyst in the liver: management with percutaneous drainage., Radiology. 1991

Feigin e.a., Human leptospirosis from immunized dogs., Ann-Intern-Med. 1973

Aghababian e.a., Mammalian bite wounds., Ann-Emerg-Med. 1980

Cook, Canine-associated zoonoses: an unacceptable hazard to human health., Q-J-Med. 1989

Senneville e.a., Rickettsia conorii isolated from ticks introduced to northern France by a dog., Lancet. 1991

Bert e.a., Septicemia caused by Streptococcus canis in a human., J-Clin-Microbiol. 1997

Buhariwalla e.a., A dog-related outbreak of Q fever., Clin-infect-des. 1996

Chappell e.a., Dipylidium caninum, an underrecognized infection in infants and children., Pediatr-Infect-Dis. 1990

Dunn e.a., Trichuris vulpis recovered from a patient with chronic diarrhoea and five dogs., J-Clin-Microbiol. 2002