Mannen aan de leiband: weg met de stropdas!
Sidder en beef: de semesterexamens zijn er. Van links, rechts, boven en onder worden we gebombardeerd met tips hoe we moeten blokken, maar er is niemand die eens haarfijn uit de doeken doet hoe je het best een examen aflegt. Draag je op het moment der waarheid een keurig pak met een das, bijvoorbeeld?
We vragen het aan Dr. Jos, die in zijn studententijd de ene grote onderscheiding op de andere heeft gestapeld.
"Niemand heeft mij ooit met een das gezien, makker!" roept Dr. Jos door de telefoon. We kunnen de dokter deze keer niet persoonlijk ontmoeten, want hij zit op een peperduur artsencongres in de VS. "Ik ben nu officieel hurricane bait ," lacht hij aan de andere kant van de oceaan. "Ach ja, ik ben ook maar meegegaan omdat het hier in de Marriott vol pension is en goed van eten."
GUIDO: Hoort u mij, dokter?
Dr. Jos: Loud and clear , Van Caesbroeck.
GUIDO: Dokter, hebt u werkelijk nooit een das gedragen? Ook niet op uw mondelinge examens indertijd?
Dr. Jos: Nooit!Geen strop rond mijn nek. Dr. Jos laat zich niet strikken. Een plastron is voor meelopers, voor mannen die zich aan de leiband laten leggen. De oorsprong van dat ding alleen al. We hebben de das te danken aan Kroatische militairen uit de 15de eeuw. Wil jij graag in een volstrekt nutteloos kledingstuk rondlopen dat is geïntroduceerd door een moordende en brandschattende collectie militair rapaille uit de middeleeuwse Balkan? Daar pas ik voor, vriend. In het Frans kan je die oorsprong trouwens nog horen in het woord zelf. Cravate... Croate... Hoor je 't?
GUIDO: Inderdaad.
Dr. Jos: De das is een symbool van onderworpenheid en in het rijtje lopen. Dus als je dat kledingstuk draagt op een examen, zeg je eigenlijk: "Beste professor, ik ben een kuddedier, ik loop graag aan het handje." Is dat de geschikte manier om goeie cijfers te vergaren in het hoger onderwijs? Ik dacht van niet! En eigenlijk is het nog erger dan dat. Een das is een weinig subtiel fallussymbool. Een grote, opzichtige pijl die rechtstreeks wijst naar de schaamstreek. Wie heeft zo'n gigantische wegwijzer richting het ondergordelse nodig? De mannen bij wie het daar niet veel soeps is, natuurlijk. Let op mijn woorden: hoe opzichtiger de das, hoe kleiner het pietje. (lacht blaffend) Oók weer iets waar ik op een mondeling examen liever niet mee zou uitpakken. Neenee, geef mij maar de Gentenaars, die nog elk jaar op de Gentse Feesten vieren dat ze geen strop meer rond hun hals moeten dragen, zoals in de tijd van Keizer Karel.
GUIDO: Hebt u daar vanuit medisch oogpunt nog iets aan toe te voegen?
Dr. Jos: Natuurlijk, je kent me toch. Een stropdas is niet alleen nutteloos, maar is bovendien gevaarlijk. Allez, je gaat me nu toch niet zeggen dat zo'n das comfortabel zit. Kijk, ik zit hier nu te gsm'en in de lobby van een chique hotel. Ik kijk even rond me, en het loopt hier vol geplastronde zakenmannen. Wacht, ik geef je er één door. (roept luid) Sir! Sir!! A moment please!! Belgian journalist on the phone for you! Guido Students Magazine!! (gekraak en geruis)
GUIDO: Euh... Dokter?
Amerikaan: (met vettig Yankee-accent) This is Waylon Crawford speaking. How can I help you?
Dr. Jos: (op de achtergrond) He wants to know if your tie sits comfortable!
Amerikaan: If my tie fits comfortably? Well, not really, but I have an important meeting in a few minutes, so I gotta look sharp, right? If you'll excuse me now.
GUIDO: Euh... Good for you mister. Could you put the doctor Jos back on the phone please?
Dr. Jos: (gekraak) Van Caesbroeck? Hoor je me?
GUIDO: Ik ben er nog.
Dr. Jos: Goed. Heb je dat gehoord? Een testimonial van een willekeurige Amerikaanse zakenman met een das voor in je boekje. You're welcome, ik regel nu ook al internationale interviews voor jou. Een knalgele das droeg die man trouwens, waar een schreeuwerige tekening van Mickey Mouse op stond, kan je dat nou snappen? Maar goed, wat hebben we van meneer Crawford geleerd? Dat zo'n das allesbehalve comfortabel zit. De nek wordt afgesnoerd, je wordt eigenlijk een lichte vorm van gewurgd. En weet je, iemand die sterft door wurging, die stikt niet. Je sterft niet omdat je luchtpijp wordt dichtgedrukt, je sterft omdat de bloedvaten in je hals worden afgesloten. Zo komt de bevloeiing van de hersenen in het gedrang, zal de druk in de schedel toenemen, en ook de druk in de ogen gaat stijgen. Dat laatste is een bewezen risicofactor voor glaucoom, wat tot blindheid kan leiden. Welnu, al die symptomen kun je ook krijgen door een spannende stropdas te dragen. Dus ik vraag je: ga je betere examens afleggen met een kop die op springen staat en uitpuilende ogen? Ik denk het niet. Weg met de stropdas!
GUIDO: Ik kan me voorstellen dat er ook ongelukken mee gebeuren.
Dr. Jos: Uiteraard, want dat ding hangt daar maar te zwiepen. Er zijn al verschillende mannen omgekomen omdat hun das verstrikt was geraakt in machines, of ergens in hun auto geklemd zat, met een fataal verkeersongeval tot gevolg. Of stel dat je das in een kaars komt te hangen en in brand vliegt. Als je jas vuur vat, dan gooi je die vliegensvlug uit, maar een plastron krijg je niet zomaar in één, twee, drie losgeknoopt. Weet je trouwens dat hier in Amerika de flikken een clip-on das dragen? Zo kunnen de bandieten er niet aan trekken om de cops te wurgen. Maar dat lost het probleem van de afgeklemde bloedvaten nog niet op, want ook voor zo'n clip-on moet je je bovenste hemdknoopje dichtwurmen.
GUIDO: Dokters zijn toch ook verwoede dasdragers?
Dr. Jos: Helaas wel ja, en ik vind dat onverantwoord. Want een das wordt vrijwel nooit gewassen, en een dokter die van patiënt naar patiënt gaat, heeft op zijn plastron op den duur een hele kolonie bacteriën en beesterij verzameld. In het Queens Hospital in New York heeft men dat eens onderzocht. Maar liefst de helft van de 42 dokters die tijdens het onderzoek geplastrond rondliepen in het ziekenhuis hadden bacteriën op hun das die een infectie zouden kunnen veroorzaken. De helft! Om te vergelijken heeft men dan de test herhaald bij het veiligheidspersoneel in hetzelfde hospitaal. Bij hen was maar 10% van de stroppendragers besmet. Kortom, vertrouw nooit een dokter met een das rond zijn nek. Ik zou eerlijk gezegd de plastron van Vincent Martin niet graag uitwringen! (komt niet meer bij van het lachen)
GUIDO: Andermaal dank voor uw goede raad, dokter, en nog veel plezier daar in de States.
Dr. Jos: De groeten thuis, en goeie examens gewenst aan al die studenten daar. Zet jullie kraag maar open, en maak mijn groeten over aan de prof. Negen kansen op tien heb ik indertijd nog met hem aan de toog gehangen! (klik en kiestoon)
Dr. Jos beveelt geïnteresseerden volgende verhelderende lectuur aan:
Biljan e.a., Multicentre randomised double blind crossover trial on contamination of conventional ties and bow ties in routine obstetric and gynaecological practice, BMJ., dec. 1993
Jonas e.a., Tight necktie, intraocular pressure and intracranial pressure, Br-J-Ophtalmol., aug. 2003
Teng e.a., Effect of a tight necktie on intraocular pressure, Br-J-Ophtalmol., aug. 2003
Sternbach, The necessity of the necktie: a knotty problem, J-Emerg-Med., jul-aug. 1998
Gale, Physicians' neckties may harbor bacteria, Reuters Health., mei 2004
Bhattacharya, Doctors' ties harbour disease-causing germs, newscientist.com., mei 2004
Heron, The necktie - a phallic symbol, Centurion Press., mei 2002
Menahem e.a., Is our appearance important to our patients?, Fam-Pract., okt. 1998
McKinstry e.a., Putting on the style: what patients think of the way their doctor dresses, Br-J-Gen-Pract., jul. 1991
(HDP)