10 jaar Dr. Jos - Deel 2: ETEN
Dr. Jos eet graag en veel, en voelt zich daar geenszins schuldig om. Met grote regelmaat heeft de arts de voorbije tien jaar gefulmineerd tegen zowat alle mythes die omtrent voeding werden en worden gelanceerd.
In 1997 nam hij de vegetariërs op de korrel en in 1998 moest het toentertijd populaire Montignac-dieet eraan geloven. In 2001 maakte de dokter kipkap van vleesvervangers, in 2003 ging de bio-industrie voor de bijl en in 2004 bekende Dr. Jos zijn voorliefde voor fastfood. Recenter nam de arts het op tegen exotisch koken (2005) en brak hij een lans voor de barbecue (2006). Een mens zou van minder honger krijgen.
Anno 2007 ontmoeten we een blakende Dr. Jos terwijl hij een dampende pizza verstouwt in een stemmig Italiaans restaurant. "Een pizza zonder hesp is geen pizza," orakelt de arts terwijl hij nog een geut pikante olie over zijn rijkelijk belegde quattro stagione kliedert.
Dr. Jos: (met volle mond) Ik krijg al heel mijn leven het vliegend maagzuur van geleuter over gezonde voeding, en het wordt steeds erger. Eten zou een feest moeten zijn, een levensnoodzakelijk festijn, maar meer en meer probeert men ons met een schuldgevoel op te zadelen zodra we een stevige maaltijd in onze molen draaien. (slikt door) Awel vriend, niet met mij!
GUIDO: U eet niet gezond?
Dr. Jos: Maar jawel! Zie ik er ziek uit? Kijk, als iemand ziek wordt van voeding, dan kunnen daar drie oorzaken van zijn. Ten eerste: je hebt samen met je eten bacteriën, virussen of parasieten binnengekregen. Ten tweede: je bent allergisch aan een bepaalde voedingsstof. Ten derde: er zitten bestanddelen in het eten die een toxisch effect hebben op je lijf, genre giftige paddestoelen. Dat is alles. Al de rest is dikke zever. En laat ik maar meteen duidelijk maken dat oorzaken twee en drie bijna uitsluitend voorkomen bij plantaardig voedsel. Dus laat mij alstublieft zonder gezeur en gezaag mijn zoute hesp opeten. (snijdt een nieuw stuk pizza aan)
GUIDO: Ik dacht al: waar blijft het? U bent nooit een fan geweest van vegetariërs, nietwaar dokter?
Dr. Jos: (wijst met zijn mes in mijn richting) Luister, Van Caesbroeck. Goede raad van een oude vos. Tegenwoordig wordt van ons verwacht dat we 'nieuwe mannen' zijn. We moeten helpen met de strijk, met de schoonmaak, met de afwas... Maar dat ik op de koop toe vegetarisch zou moeten beginnen te eten, no way . Nooit! Vegetarisme is een uitvinding van en voor hysterische wijven. Mannen eten vlees. Basta!
GUIDO: Voorwaar een oprecht betoog, maar kunt u dat ook medisch toelichten?
Dr. Jos: Natuurlijk. Alle vegetariërs hebben een chronisch tekort aan bepaalde voedingsstoffen. Je kent het lijstje inmiddels: vitamine B12, ijzer, zink, koper... Nu zullen ze onmiddellijk opwerpen dat ze die tekorten aanvullen door voeding te kopen waar supplementen aan toegevoegd zijn. Nu vraag ik je: als je supplementen nodig hebt, wil dat dan niet per definitie zeggen dat je voeding niet deugt? Doe normaal, maak iets gereed uit Ons Kookboek , en je hebt geen supplementen nodig. De vleesvervangers, daar heb ik het eerder al uitgebreid over gehad. Quorn. Ja, proficiat, weet dan wel dat je een schimmel aan het opvreten bent die voor leukemiepatiënten dodelijk kan zijn. En soja. Waarom ze sojamelk geven aan allergische kindjes is voor mij een raadsel, want soja is zelf zo allergeen als de pest. Weet je dat een groot deel van de oprukkende pinda-allergie een kruisallergie is van soja? Bovendien zit soja vol oestrogenen. Vrouwelijke geslachtshormonen. Ook een manier om ons om te toveren tot nieuwe mannen natuurlijk. (lacht hartelijk en steekt nog een stuk pizza in zijn mond)
GUIDO: Veel vegetariërs vinden hun levensstijl een ethisch verantwoord alternatief voor de op hol geslagen voedingsindustrie, dat bovendien goed is voor het milieu.
Dr. Jos: (haalt zijn schouders op) Dat bewijst andermaal dat ze naïeve, wereldvreemde weirdo's zijn. Ik heb al die argumenten al uitentreuren weerlegd. Alsof alle grond kan dienen voor landbouw. Een voorbeeldje: denk je dat de rotsachtige heuvels in Schotland of Ierland of Nieuw-Zeeland, waar vandaag miljoenen schapen grazen, geschikt zijn om er fucking soja op te kweken? (schudt zijn hoofd) Er wordt zoveel onzin verteld. Allez, nog een voorbeeld: waarom worden volgens jou de tractoren bij de oogst gevolgd door een zwerm kraaien?
GUIDO: Om een graantje mee te pikken zeker?
Dr. Jos: Nee, om de kadavers op te vreten die zieltogend op de grond achterblijven! (lacht) Weet je hoeveel wezeltjes, konijntjes, hermelijntjes, fretjes, egeltjes en ander klein wild door de messen van de oogstmachines tot vol-au-vent worden gedraaid wanneer een hectare soja wordt geoogst? Daar hoor je nooit een vegetariër over klagen hé. Wat ons naadloos bij mijn volgende stelling brengt: ook vegetariërs kunnen niet ontsnappen aan het oeroude jachtinstinct dat schuilt in elke mens.
GUIDO: Qué?
Dr. Jos: Waarom zijn vegetariërs zo militant? Omdat hun lichaam hongert naar vlees. Het oeroude jachtinstinct komt boven, ze worden ambetant, ongenietbaar en agressief. De volgende keer dat je Michel Vandenbosch van Gaia schuimbekkend ziet tekeergaan op tv, weet dan dat zijn oerinstincten weer opspelen, en dat hij eigenlijk niets liever wil dan zijn speer planten in het lillende vlees van een steigerende mammoet! (schuddebuikt)
GUIDO: We zullen het onthouden. Nog meer interessante bespiegelingen, dokter?
Dr. Jos: Herinner je de grote voedselhysteries van de laatste tien jaar. De dioxinekippen bijvoorbeeld. Wat een flop, daar is nooit iemand aan gestorven. Salmonella uit kippen daarentegen, daar sterven in ons land jaarlijks minstens 20 mensen aan, en daar hoor je niemand over klagen. Er wordt constant met twee maten en gewichten gemeten. Als in de poedermelk voor baby's een nanogrammetje pcb's wordt gevonden, is het land te klein. Maar dat zo goed als elk pakje poedermelk besmet is met Enterobacter sakazakii, een bacterie die hersenvliesontsteking kan veroorzaken, daar reageert niemand op! Vijf jaar geleden werd in een schitterend artikel nog een outbreak in België beschreven waarbij een pasgeboren tweeling is gestorven aan het drinken van door Enterobacter sakazakii gecontamineerde poedermelk. Hoe komt dat? Vertel jij het maar. Koppigheid? Domheid? Bedrijfsbelangen?
GUIDO: Wellicht. Wat vindt u ervan dat sommige ziekenfondsen voedingsproducten met cholesterolverlagende werking deels terugbetalen?
Dr. Jos: (zucht) Dat ze mijn dagelijkse trappist dan ook terugbetalen, want die houdt mijn aders open. Je hebt het over functional food , de nieuwste uitwas van de voedingsdictatuur. Eten met omega 3 en dergelijke erin, je kent dat wel. Al is omega 3 eigenlijk alweer voorbijgestreefd. Ik voorspel voor binnenkort een nieuwe food fetish : carnosine. Carnosine is een piepklein eiwit dat de biochemische processen tegengaat die leiden tot veroudering. Waar vind je carnosine terug? Enkel in spierweefsel. Enkel in vlees dus. (lacht) Zo is de cirkel rond zeker? Eet een biefstuk, die is functioneel én lekker. Want dat is nog altijd mijn ultieme referentiepunt: als het lekker is, dan is het gezond. (wijst tevreden in zijn bord) Zoals deze waarlijk uitmuntende pizza!
Dr. Jos beveelt geïnteresseerden volgende verhelderende lectuur aan:
Klopp e.a., Self-reported vegetarianism may be a marker for college women at risk for disordered eating, J-Am-Diet-Assoc., jun. 2003
Gilbody e.a., Vegetarianism in young women: another means of weight control?, Int-J-Eat-Disord., jul. 1999
Curtis e.a., Vegetarianism, dietary restraint and feminist identity, Eat-Behav., mei 2006
Haldar e.a., Influence of habitual diet on antioxidant status: a study in a population of vegetarians and omnivores, Eur-J-Clin-Nutr., feb. 2007
Van Acker e.a., Outbreak of necrotizing enterocolitis associated with Enterobacter sakazakii in powdered milk formula, J-Clin-Microbiol., jan. 2001
Aloufy e.a., Diet or health - the linkage between vegetarianism and anorexia nervosa, Harefuah., jul. 2006
Hipkiss, Would carnosine or a carnivorous diet help suppress aging and associated pathologies?, Ann-N-Y-Acad-Sci., mei 2006
Alewaeters e.a., Cross-sectional analysis of BMI and some lifestyle variables in Flemish vegetarians compared with non-vegetarians, Ergonomics., sep-nov. 2005
Segers, Food recommendations, tradition and change in a Flemish cookbook: Ons Kookboek, 1920-2000, Appetite, aug. 2005
Murphy e.a., Nutritional importance of animal source foods, J-Nutr., nov. 2003
Famularo e.a., Probiotic lacotobacilli: an innovative tool to correct the malabsorption syndrome of vegetarians?, Med-Hypotheses., aug. 2005
Fraenk, Functional food - a new risk?, Versicherungsmedizin., sep. 2005
Is organic food healthier? To date, there's no convincing evidence that organic foods are safer of more nutritious than conventially produced foods, Health-News., aug. 2004
Katan e.a., Promises and problems of functional foods, Crit-Rev-Food-Sci-Nutr., 2004
Lutchman, Phyto-oestrogens in soy-based products - concerns regarding the adverse effects on puberty, S-Afr-Med-J., dec. 2006
Klemola e.a., Feeding a soy formula to children with cow's milk allergy: the development of immunoglobulin E-mediated allergy to soy and peanuts, Pediatr-Allergy-Immunol., dec. 2005
(RVC)