Van sterven en belastingen betalen ben je zeker
In het leven bestaan maar twee zekerheden, zo wil het cliché: sterven en belastingen betalen. Dat tweede kan je op een populistische manier interpreteren (‘zakkenvullende, verkwistende politici’, je kent het betoog) of je kan het in je eigen voordeel ombuigen.
Dit academiejaar staat GUIDO stil bij de jobkansen in crisistijden. Zijn er nog jobs nu we de ergste crisis sinds de jaren dertig (schijnen te) beleven? Alle kenners van de arbeidsmarkt zijn het eens over minstens één tip: jazeker, er zijn nog veel jobs bij de overheid en in gesubsidieerde sectoren.
Werkzekerheid en vergrijzing
De overheid heeft momenteel heel wat vacatures, want ze is minder conjunctuurgevoelig. Als het economisch slecht gaat, moet een bedrijf snel genoeg besparen, de tering naar de nering zetten. Een overheid weet zich via de belastingen gegarandeerd van inkomsten. Zelfs al dalen de belastinginkomsten in crisistijden, toch blijft er een gegarandeerde geldstroom. Bij de overheid is er zelfs een trend om extra aan te werven in crisistijden. Net omdat de bedrijven niet meer de motor van de economie kunnen zijn, neemt de overheid die rol enigszins over. De overheid zorgt voor werkgelegenheid, dus voor inkomen, dus voor consumptie, dus voor een geleidelijk herstel van de economie. Dat de Belgische overheden momenteel veel aanwerven, heeft niet alleen te maken met de huidige crisis, maar ook met een vorige crisis. In de jaren zeventig, ten tijde van de oliecrisissen, heeft de overheid ook veel mensen aangeworven. En die mensen bereiken nu stilaan de pensioengerechtigde leeftijd. Heel wat ambtenaren staan aan de vooravond van hun pensioen. Het lijkt twijfelachtig dat die allen vervangen zullen worden. De Belgische overheden leven al enkele decennia boven hun stand, en de huidige vergrijzing van de ambtenaren zal zeker worden aangegrepen om een beetje af te slanken. Besparingen, weet je wel.
Bovendien verschilt het profiel van de toekomstige ambtenaren met dat van de huidige. Onder meer door de opkomst van computers en internet is er veel minder nood aan laaggeschoolden en veel meer aan hooggeschoolden. Juristen bijvoorbeeld staan momenteel hoog op het verlanglijstje van de overheden. De aandacht voor de aanwervingen door de overheden heeft niet alleen te maken met de kwantiteit, maar ook met de kwaliteit. Met name dan een specifieke kwaliteit: de vaste benoeming. Hoewel niet alle nieuwe personeel van de overheid het ambtenarenstatuut met bijbehorende vaste benoeming bekomt, is de job toch veel zekerder dan een job in de privésector. Overheden zullen veel minder makkelijk mensen ontslaan dan bedrijven. In goede economische tijden is dat een aspect waar werkzoekenden minder aandacht voor hebben, maar als het her en der ontslagen regent, zoekt men al iets meer naar zekerheid. Een jobje waarvan je zeker bent tot je pensioen, is voor veel - ook jonge - mensen een aantrekkelijk vooruitzicht.
In het begin van dit artikel spraken we over jobs bij de overheid en bij gesubsidieerde sectoren. Het gaat dan in de eerste plaats om de zorgsector. Het tekort aan verpleegsters blijft nijpend. Ook andere taken in de gezondheidszorg en de welzijnssector blijven openstaan. Het is namelijk niet alleen bij de ambtenaren dat de vergrijzing toeslaat. Het aantal 65-plussers neemt hand over hand toe. Steeds meer mensen hebben steeds meer zorg nodig. Deze maatschappelijke trend vertaalt zich in concrete jobs en dus concrete vacatures. In alle streken van het land zorgt de stijging van het aantal gepensioneerden voor belangrijke verschuivingen.
Tienduizenden vacatures
En hoe zit het intussen in de privésector? Daar blijft het motto dat studeren loont. Vooral dan studies die direct gericht zijn op de arbeidsmarkt. Recente gegevens over hoe snel pas afgestudeerden in Brussel werk vinden, geven een duidelijke rangschikking. Het snelst aan de slag zijn de studenten hoger onderwijs buiten de universiteit. Dan volgen de universitairen, gevolgd door jongeren met een leercontract.
De vacaturesite Monster.be heeft statistieken gepubliceerd over het aantal online vacatures het afgelopen jaar. In de sector transport en logistiek was er een daling met 55 procent. De sector kunst, sport en ontspanning maakte een duik van 40 procent, gevolgd door toerisme en horeca met 37 procent. Gemiddeld daalde het aantal vacatures met 9 procent. Bij de overheid steeg het aantal vacatures met 4 procent. Voor verkopers waren er 5 procent meer vacatures. In de sector gezondheid en welzijn steeg het aantal vacatures met de helft. Monster.be wijst op een enorme kwalitatieve kloof tussen vraag en aanbod. Er staan in België nog steeds tienduizenden vacatures open omdat men geen geschikte kandidaten vindt. In augustus waren er een kleine 600.000 werkzoekenden in België, terwijl nog dik 40.000 jobs al vele maanden niet ingevuld raakten. Waarom raken die jobs niet ingevuld? Om welke jobs gaat het? Dikwijls gaat het om jobs die niet zo populair zijn. Jobs in verafgelegen gebieden, jobs met een laag loon, jobs met vervelende voorwaarden. Toch zijn er ook veel jobs in de zogenaamde knelpuntberoepen: de al geciteerde verpleegsters, maar ook verkopers, allerlei technische jobs in de bouwsector…
Het komt er dus niet alleen op aan te kijken wat je graag wil, maar ook wat de markt wil. In welke mate kan je je competenties snel bijsturen om meer aantrekkelijk te zijn voor de arbeidsmarkt? Moet je de andere landstaal wat beter instuderen? Is een bijkomende cursus een troef? Moet je in een iets bredere regio werk zoeken? Moet je eerst proberen ervaring op te bouwen vooraleer je je droomjob kan bereiken? Het is onmiskenbaar zo dat dit niet de beste tijden zijn voor pas afgestudeerden. Alle bedrijven zijn nog zeer bedachtzaam in hun aanwervingsbeleid. Voor wie uitkijkt en zich een beetje inschrijft in de wensen van de arbeidsmarkt, zijn er echter zeker nog jobs. Zoek in de vacaturebladen en -sites. Spreek familie en kennissen aan (voor meer dan de helft van alle vacatures wordt nooit geadverteerd). Hoor eens bij de VDAB, Forem of Actiris. Bezoek de vele jobbeurzen. Schrijf flitsende sollicatiebrieven, zoveel als nodig. En hoop intussen dat de economie opveert.
(DDW)