EEN DAG AAN DE SLAG: Wetenschappelijk onderzoek aan boord van de Beagle

 

Dat biologen geen genoegen nemen met een kantoorjob, lijkt ons logisch. De studie van de levende wezens op aarde leer je niet alleen uit boeken, daarvoor trek je de wijde wereld in. Vraag dat maar aan Dirk Draulans en Sarah Darwin, die momenteel de wereld rondvaren voor het programma Beagle op Canvas. Draulans bewees in De Laatste Show dat hij boeiend kan vertellen over wetenschap en biologie, en Sarah is de achter-achterkleindochter van Charles Darwin, bedenker van de evolutietheorie en stamvader van alle biologen.

 

De acht maanden durende expeditie die Draulans en Darwin ondernemen is gebaseerd op de wereldreis die Charles Darwin maakte tussen 1831 en 1836 met het zeilschip Beagle. De reis van vandaag gebeurt op de Nederlandse clipper Stad Amsterdam, een geweldige driemaster die naast transportmiddel ook dienstdoet als wetenschappelijk laboratorium en mobiele televisiestudio. GUIDO sprong aan boord en ging een dag aan de slag met Dirk Draulans en Sarah Darwin.

 

 

Wanneer we door een jonge matroos worden rondgeleid op het schip, valt ons meteen op hoe mooi en nieuw de Stad Amsterdam is. Overal zien we opgeblonken koper en pas gevernist hout. "Deze clipper is opgeleverd in 2000," zegt de matroos, "en het is een van de snelste zeezeilers ter wereld. Bij gunstig zeilweer kunnen wij tot 18 knopen halen op volle zee." Voor landrotten: dat komt neer op zo'n 34 kilometer per uur. We kijken bewonderend op naar de machtige masten van het schip. Moeten de matrozen daar soms in klimmen om de zeilen los of vast te maken? "Jazeker," antwoordt de zeebonk stoer. "Dat is de eerste keer erg spannend, maar het went. Net als met autorijden: bij je eerste rit zit je ook te bibberen. Je klimt gewoon geconcentreerd naar boven, en daar aangekomen klik je jezelf vast. Maar die zekering is er louter als back-up, je mag er nooit echt op rekenen." Mja, niet echt iets voor ons. Wat ons wel wat lijkt, is de buitenbar die uitnodigend midden op het dek staat. Tot we zien dat er enkel Heineken wordt getapt. "Tja, we zijn hier nochtans op het champagnedek," lacht de matroos. "Zo noemen we het, maar de officiële naam is het campagnedek. Kom mee, we gaan naar beneden, waar Dirk en Sarah aan het werk zijn."

 

 

Voor we in de mobiele studio's worden ontvangen - en nadat we binnen alwéér een Heineken-bar hebben gespot - mogen we een blik werpen in de kajuiten. Elke hut heeft vier smalle bedjes, twee aan twee boven elkaar, en een mooi uitgerust privébadkamertje. Krap, maar piekfijn in orde. We willen nog vragen of Draulans geen tweepersoonsbed heeft geëist, maar dat laten we maar achterwege, want we weten inmiddels dat hij niet echt kan lachen met grappen over zijn machoreputatie. En kijk, daar is de globetrottende mediabioloog himself al, met zijn beroemde kamerbrede smile. "Ha, een journalist," zegt hij. "Welkom. Ik ben zelf een evolutiebioloog die eigenlijk per ongeluk in de journalistiek is terechtgekomen." We weten dat Dirk nogal gevoelig is voor zeeziekte. "Klopt," knikt hij, "maar een Antwerpse apotheker heeft me een paardenmiddel meegegeven. En ik ga ook vaak aan land om daar te reizen en veldwerk te doen. Nee, ik ben zo blij als een kind dat ik deze reis mag maken. De evolutietheorie van Darwin is zo allesomvattend. Ik vind het een privilege dat wij in zijn voetspoor mogen onderzoeken wat die theorie vandaag betekent." Hij wijst naar een kajuit die vol spitstechnologisch materiaal gepropt zit. "Ik zal je een paar voorbeelden geven van projecten die wij uitvoeren en die me na aan het hart liggen. Zo onderzoeken we de theorie van een Amerikaan die beweert dat het maagdelijk Amazoneregenwoud eigenlijk een mythe is. Het regenwoud zoals we het kennen, zou al duizenden jaren lang vormgegeven zijn door ingrepen van de lokale Indianen. Dat vind ik dus razend interessant hé, de impact van de mens op zijn omgeving, wat ook een illustratie is van natuurlijke selectie. Je ziet: alles wat we hier doen, wordt in een evolutionair kader geplaatst. Een ander project waar ik erg naar uitkijk, is het onderzoek naar de grote plastiekvervuiling die door allerlei stromingen in de Indische Oceaan is ontstaan. In plaats van daarover te jammeren, gaan wij bekijken hoe de dieren zich aanpassen aan wat in de praktijk een nieuwe biotoop is geworden. Bovendien gaan we onderzoeken of al dat plastiek op een of andere manier zou kunnen worden verwerkt tot biobrandstof." Hij schudt zijn krullenbol. "Ja, wetenschap is onvoorspelbaar."

 

 

Sarah Darwin is inmiddels ook opgedoken, een zeer Britse en enthousiaste dame die gespecialiseerd is in plantkunde en nu in de voetsporen treedt van haar beroemde betovergrootvader. "Toen ik gecontacteerd werd voor dit programma, had ik maar één reactie: yes!" zegt ze. "Charles Darwin schreef over the origin of species, de oorsprong van de soorten, en ik hoop met deze reis mijn bescheiden bijdrage te kunnen leveren aan onze kennis van de toekomst van de soorten. Wat we niet doen, is een soort nostalgische, historische kopie maken van de reis van mijn voorvader. Nee, ons onderzoek is gericht op de toekomst. Wij willen ontdekken wat er de afgelopen 170 jaar is veranderd op aarde, en - belangrijker nog - wat er in de toekomst staat te gebeuren." Was Sarah voorbestemd om biologe te worden, met zo'n achternaam? Ze lacht. "Het grappige is dat bij ons thuis helemaal niet over onze beroemde stamboom werd gesproken. It's a British thing, I guess. Toen ik voor het eerst op een landkaart zag dat er in Australië een stad is die Darwin heet, dacht ik: o kijk, misschien ben ik wel van Australische afkomst. (lacht) Ik ben pas geleidelijk gaan beseffen dat ik afstam van dé Darwin. Ondertussen voel ik die connectie wel hoor, nu ik letterlijk in zijn kielzog zit. En kijk, ik heb mijn twee zoontjes meegenomen aan boord, dus de bloedlijn wordt voortgezet. Hun school was direct akkoord. Ze zeiden dat ze op deze reis waarschijnlijk meer zullen leren dan op school. Wat dan weer veel zegt over het onderwijs in Londen, maar goed."

 

De tv-biologen hebben het druk en kruipen terug in hun laboratorium. Wij klimmen omhoog naar het c(h)ampagnedek. We staan mijmerend te kijken naar de twee grote paddenstoelvormige satellietzenders die dag en nacht de webcambeelden naar het thuisfront sturen, terwijl plots de scheepsbel weerklinkt. Aha, geeft Draulans een tournée générale? De matroos moet ons teleurstellen, want die bel wordt elk halfuur geluid en dient om de zeelui die aan boord werken een idee te geven van de verstreken tijd. Nou ja, dat we een glas Heineken hebben mislopen, vinden we nu ook weer niet zó erg...

 

 

www.canvas.be/beagle