Frisian Solar Challenge 2010: studenten bouwen een zonneboot

 

 

Van 4 tot 10 juli heeft in Friesland de Frisian Solar Challenge plaats, een wedstrijd voor zelfgebouwde boten op zonne-energie. Het bijna tweehonderd kilometer lange parcours is identiek aan dat van de Elfstedentocht, de epische schaatswedstrijd over Friese waterwegen die voor het laatst doorging in januari 1997. Er worden tientallen deelnemende teams verwacht uit heel de wereld, waaronder een groep van acht laatstejaars industrieel ingenieur van de Karel de Grote-Hogeschool in Antwerpen. GUIDO ging een dag aan de slag met het Port of Antwerp Solarboat Team aan het meer van Battenbroek in Walem, waar de eerste testvaart plaatshad.

 

 

Het team heeft geluk: de zon straalt op deze warme lentedag alsof het hartje zomer is. We kijken toe hoe de studenten de zonnepanelen nauwkeurig op de boot schroeven. De Port of Antwerp Solarboat blijkt een vederlichte catamaran te zijn, met in het midden plaats voor één piloot, die in een soort kuip boven het water hangt. De schroef en de motor zien er op het eerste gezicht verbazend licht en breekbaar uit. De teamleden lopen geconcentreerd rond de boot met tangetjes en schroevendraaiers in de hand.

 

Teamleider Jeroen Claessens kijkt tevreden naar de lucht. "Een klein beetje sluierbewolking, maar toch een goeie zon vandaag," oordeelt hij. Wat gebeurt er dan op een zwaarbewolkte dag? Jeroen: "Dan varen alle boten even traag. Een gedeelte van de door onze zonnepanelen opgewekte elektriciteit wordt opgeslagen in batterijen, en daar kunnen we desnoods één dag op varen. Racen met een zonneboot is geen kwestie van volle gas geven, wel van doseren. Daarvoor hebben we een telecommunicatiesysteem ontwikkeld dat rekening houdt met de zon, de wind, gedeelten van het parcours waar schaduw is van bomen of bruggen... We zijn op alles voorzien, dus ik denk niet dat we zullen stilvallen."

 

 

Ondertussen is de boot klaar en wordt hij in het water gedragen. Tom Coremans, die samen met zijn naamgenoot Tom Doms verantwoordelijk is voor het rompdesign, is de testpiloot van vandaag. Hij kruipt in de stoel en neemt een soort joystick ter hand. De Solarboat vertrekt en vaart soepel en verrassend snel het meer op.

 

Tom Doms vertelt ons ondertussen waarom het team van Karel de Grote volgens hem beter is dan de concurrentie. "Wij hebben de boot niet enkel ontworpen, maar ook zelf gebouwd. In andere scholen gebeurt de eigenlijke bouw vaak door de docenten. Wij hebben echt de eindverantwoordelijkheid over alles. Gelukkig zijn we alle acht nogal handig van nature, dat scheelt. Wij hebben zelf de romp gemaakt, met vacuüm getrokken epoxy. Zo worden de vezels mooi samengedrukt, wordt het teveel aan epoxy afgezogen en krijg je een lichtere romp. Onze collega's van de Katholieke Hogeschool Kempen hebben dit procédé bijvoorbeeld niet gebruikt."

 

Inmiddels zit de testvaart van de andere Tom erop. Tom Coremans wil niet te diep ingaan op het 'top secret' design, maar hij wil wel kwijt dat de boot een kilo of zestig weegt, dat hij 2,25 meter breed is en dat hij qua wendbaarheid om zijn eigen as kan draaien, wat wel eens van pas kan komen op de smalle Friese grachten. Zal Tom ook tijdens de eigenlijke race achter het stuur zitten? "Ik ben een van de vier piloten, samen met Tom, Sven en Bart. Wij zijn uitgekozen omdat we de lichtgewichten van ons team zijn. (lacht)"

 

 

Ondertussen staan we vol interesse naar de zwarte zonnepanelen te kijken, die er op het eerste gezicht relatief eenvoudig uitzien. Brecht Cools en Sven De Bock zijn de breinen achter het elektrisch design. "Dit zijn geen zonnepanelen zoals je ze ook op de daken van huizen ziet," verduidelijkt Brecht. "Het zijn geen warmtecollectoren. Dit zijn fotovoltaïsche cellen, die zonnestralen omzetten in elektrische spanning. Daarmee worden de batterijen opgeladen. Als de zon echt stevig schijnt, kan de elektriciteit ook rechtstreeks naar de motor gaan." Levert dat genoeg vermogen op om ooit praktisch bruikbaar te zijn? Sven gelooft erin: "Het is de bedoeling van dit soort wedstrijden dat de techniek op punt wordt gesteld, met de hoop ooit industrieel toepasbaar te zijn. Ons project kan een bijdrage leveren aan het onderzoek. In de ruimtevaart wordt zonne-energie bijvoorbeeld wel al intensief gebruikt. De technologie is in volle ontwikkeling."

 

Kristoff Foncke staat in z'n eentje garant voor de datacom. "Mijn taak is het opgewekte vermogen uitlezen, alsook het batterijmanagement bijhouden. Mijn werk zorgt ervoor dat de piloot op zijn display op de hoogte wordt gehouden van de stand van zaken. Ook de volgwagen moet die technische gegevens live doorkrijgen. Er zit dus heel wat elektronica in onze boot, en die hou ik in de gaten."

 

 

Dan blijft er nog één duo over, en zij zijn verantwoordelijk voor de schroef en de strategie. Bart Victor legt uit hoe dit project kadert in hun studie industrieel ingenieur. "Wij zijn alle acht laatstejaarsstudenten, en dit is onze masterproef. Het bouwen van de boot was onze stage, en dat koppelen we aan een paper. Hoe we presteren op de eigenlijke race, is niet van belang voor onze cijfers. De race heeft trouwens pas plaats na de diploma-uitreiking. (lacht)" Barts collega Pieter De Raemaeker is er gerust op dat deze ervaring mooi zal staan op hun cv. "De bedrijven zullen dit wel als een positief punt beschouwen. We hebben geleerd in team te werken, we hebben ons werk leren organiseren en we hebben deadlines gehaald. Nu willen we ook nog het beste Belgische team worden op de Frisian Solar Challenge."

 

De Port of Antwerp Solarboat wordt aan de steiger gebonden en de geslaagde testvaart zit erop. De locatie is strategisch gekozen, want vlakbij is een taverne, waar we op het terras een frisse pint drinken met de ploeg. Hoe het team van de Karel de Grote-Hogeschool zal presteren in Friesland, kan je vanaf 4 juli volgen op www.frisiansolarchallenge.nl.